Türk ve Türkiye Yüz Yılı önünde aşılması gereken en büyük sorunlardan biri de gelir dağılımında adaletin sağlanması olacaktır. Gelir dağılımında eşitsizliğe en çarpıcı örnek, yılbaşı programlarında çıplaklığı sanat olarak sunanların bir gecede kazandıkları rakamlar.
Sanatçı sınıfı tayfanın yılbaşına özel 1 gecede aldıkları; Hadise 20, Ebru Gündeş 10, Gülşen 8, Kenan Doğulu 7, Sibel Can 8, Ajda Pekkan 7 milyon alıyor.
Lorenz Eğrisi, toplumdaki gelir dağılımı adaletini gösterir. Gini katsayısı toplumdaki gelir dağılımı adaletini gösterir. Toplumun yüzde kaçı, milli gelirden hangi oranda pay alıyor sorusunun cevabını verir. Gini katsayısı ise bunun formülüze edilmiş halidir.
Türkiye’de alım gücüne göre milli gelir artışı AB ülkeleri arasında ilk sırada. IMF rakamlarına göre 2003 – 2023 dönemi milli gelir ve alım gücü şöyle;
Türkiye yüzde 257, Polonya % 242, Rusya % 161, Almanya % 110, Hollanda % 105, Fransa % 90, ispanya % 88, İngiltere % 85 ve İtalya % 72. (Kaynak:IMF)
En yüksek gelir grubunun toplam gelirden aldığı pay %48,1 oldu. Elde edilen veriler 2023 yılına göre 2024 yılı kıyaslamasıdır. Son yapılan araştırma sonuçlarına göre; en yüksek eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirine sahip %20'lik grubun toplam gelirden aldığı pay bir önceki yıla göre 0,6 puan azalarak %48,1 olurken en düşük gelire sahip %20'lik grubun aldığı pay ise 0,2 puan artarak %6,3 oldu.
Gini katsayısı 0,413 olarak tahmin edildi
Gelir dağılımı eşitsizliği ölçütlerinden olan Gini katsayısı, sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında eşitliği, bire yaklaştıkça gelir dağılımında bozulmayı ifade etmektedir. Gini katsayısı hesabında hanenin ve fertlerin elde ettiği yıllık gelirlerin toplamından, gelir referans döneminde ödenen vergiler ve diğer hane veya kişilere yapılan düzenli transferler düşüldükten sonra bulunan hanehalkı kullanılabilir geliri kullanılmaktadır. (TUİK)
Daha önceki yıllarda yalnızca eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri üzerinden hesaplanan Gini katsayısı; yapılan sosyal transferlerin gelir dağılımı üzerindeki etkisini görmek amacıyla tüm sosyal transferler hariç ve emekli ve dul-yetim maaşı dahil diğer tüm sosyal transferler hariç tutularak iki farklı yöntemle de ayrıca hesaplandı.
En son yapılan araştırma sonuçlarına göre Gini katsayısı bir önceki yıla göre 0,007 puan azalış ile 0,413 olarak tahmin edildi. Tüm sosyal transferler hariç tutulduğunda Gini katsayısı 0,476, emekli ve dul yetim maaşı dahil diğer tüm sosyal transfer gelirleri hariç tutulduğunda ise 0,423 olarak tahmin edildi.
Toplumun en yüksek gelir elde eden %20'sinin elde ettiği payın en düşük gelir elde eden %20'sinin elde ettiği paya oranı şeklinde hesaplanan P80/P20 oranı bir önceki yıla göre 0,2 puan azalarak 7,7, gelirden en fazla pay alan %10'unun elde ettiği gelirin en az pay alan %10'unun elde ettiği gelire oranı şeklinde hesaplanan P90/P10 oranı ise 0,5 puan azalarak 13,3 olarak gerçekleşti.
Yıllık ortalama hanehalkı kullanılabilir geliri 374 bin 899 TL oldu
Türkiye'de yıllık ortalama hanehalkı kullanılabilir geliri bir önceki yıla göre %106,9 artarak 374 bin 899 TL oldu. (Kaynak:TUİK)
Rakamlar alınacak yolun uzun olduğunu gösteriyor.