Dijital çağda olduğumuz bir dönemde e-ticaret sektörü günümüzün vazgeçilmez alışveriş tercihleri arasında olduğunun yanında; trilyon dolarlı satışlarla dikkat çeken sektörün yıllar içerisinde alışverişlerin yüzde 90’ını kapsayacağı beklentisi var. Bir ürüne ihtiyacımız olduğunda ilk önce internet üzerinden fiyatını araştırarak alışveriş yapmak isteriz ki genelde internet üzerinden sunulan fiyatlar ortalama yüzde 20 gibi bir oranla perakende alışverişe göre daha uygun olur.
2 Ağustos 2024 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan ve yürürlüğe giren 7524 Sayılı Kanunla birlikte Gelir Vergisi Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanunu’na eklemelerle Gelir İdaresi Başkanlığı, uygulama usul ve esaslarında değişiklik yaptı. Bu değişiklik yukarıda bahsettiğim e-ticaret ile satılan ürünlerin yüzde 20 daha uygun olan fiyatlarını yukarı çekeceğe benziyor. Çünkü e-ticaret üzerinden satış yapan şirket ve şahıslardan artık ek vergi alınacak. E-ticaret platformlarında şahıs olarak satış yapanlardan yüzde 25, anonim veya limited şirketi üzerinden satış yapanlardan yüzde 15 vergi kesilecek.
Örnek olarak küçük bir atölyeniz ya da evinizde takım taklavatınız var ve sanatkar olarak Oltu taşı tespih yapıp e-ticaret platformları üzerinden satıyorsunuz. 5.000 liraya sattığınız tespihin yüzde 25’ini yani 1.000 lirasını platform maliyeye ödemek için kesecek. Kaldı 4.000 lira, 4.000 lira üzerinden de platform kendi komisyonunu aldıktan sonra kaç para kalıyorsa size ödeme yapacak.
Şahıslardan alınan ücret böyle iken şirketlerin platform üzerinden yaptığı satışlarda kesinti yüzde 15 olacak. Örnek olarak Gürcükapı’da peynirci işletmeniz var. E-ticaret platformları üzerinden günlük 10 bin liralık peynir satıyorsanız 1.500 lirasını maliyeye vergi olarak ödemek zorundasınız.
Düzenleme mal ve hizmetleri kapsadığından dolayı seyahat acenteleri, taksi platformları gibi işletmeleri de kapsıyor. Sadece ikinci el ve araçlarını satışa sunanlar ticari bir iş yapmadıklarından dolayı düzenleme dışında yer alıyorlar.
Kesintilerden sonra yıl sonunda maliye Bakanlığı hesap yapacak ve kesintiler yıllık ödenecek vergiden fazla olmuş ise mahsup edilerek fazla alınan vergi geri ödenecek.
Tüm kamuoyu düzenlemenin saçma ve gereksiz olduğunu dile getiriyor. Bizlere göre de oldukça saçma olan bir uygulama 2026’da 10 trilyon dolar satış hacmi hesaplandığında maliyenin kasasına girecek ücret ekonomi kurmayları için haliyle saçma olmayacaktır. Kredi kartı limitinden yıllık aidat almayı düşünen akılın bu platformlar üzerinden kesinti yapmasına da şaşırmamak gerekir.
Burada dikkat çeken asıl önemli konu tüketicilerin ürünlerini 14 gün içerisinde iade etmek istediklerinde zaten bin bir zorlukla karşılaşıyorlar. Yüzde 25 yada yüzde 15 kesinti olduğunda iade süreci daha zorlaşacak ve sistemin tıkanma olasılığı artacaktır. Çünkü maliye kesintiyi hemen iade etmez ise platform kendi elinde olmayan nedenlerle para iadesi sürecini uzatacaktır.
Bunun yanında platform üzerinden görüştüğüm pek çok işletme “perakende satışa oranla kâr marjımız zaten düşük ve bu vergi kesintisiyle daha da düşeceğinden fiyatlar üzerine ekleme yaparız” şeklinde serzenişlerini dile getiriyorlar. Bu durumda tüketiciler aynı fiyatla satışı yapılan ürünü bir kaç gün beklemek, nasıl bir ürün geleceğini merak etmek yerine görerek, bakarak satın alacakları perakende satış mağazalarını tercih edeceklerdir.
Sonuç olarak e-ticaret platformları enflasyonu bir nebzede olsa düşük tutuyor ve kayıt dışı satışları önleme noktasında önemli yer tutuyordu. Vergi kesintileri ile ürünlere en ez yüzde 15 eklendiği hesap edilirse enflasyona olumsuz etki edeceği ve kayıt dışı satışları artıracağı kaçınılmaz bir gerçek olacaktır.
GSS Prim Borçları Siliniyor mu?
Ülkemizde 2012 yılında sigortalı ve Bağ-Kurlu olmayan tüm vatandaşlar Genel Sağlık Sigortalı (GSS) oldu ve prim ödeme zorunluluğu getirildi. Çalışmayan, her hangi geliri bulunmayan, hane içinde sigortalı olmayan aileler gelir testi yaptırmaları durumunda gelirleri asgari ücretin 3’te 1’nden (6.600 lira) düşük ise primlerini devlet üstlendi. Ancak gelir testi yaptırmayan, gelirleri olduğu halde gizleyen ailelerin GSS prim borcu birikti ve sonunda ödenemez hale geldi.
Aslında bu borçlar genelde 18 yaşını doldurmuş, üniversite okumamış, liseden sonra herhangi bir sigortalı işe girmemiş ailesiyle birlikte yaşayan gençlerin borcu olarak birikiyor. GSS primleri ise aylık 600 lira yıllık ise 7.200 lira.
“GSS borcu bulunanlar sağlık hizmetlerinden yararlanamayacak” son günlerin en fazla tepki çeken haberleriydi. Bu kısıtlamanın hem önüne geçme hem de ailelerin biriken borçlarını sorun etmesi noktasında her yıl olduğu gibi bu yılda yeni bir af düzenlemesine gidildi.
Konu hakkında kamuoyunda yanlış bilinen bir kaç hususa açıklık getirmek gerekirse; Öncelikle düzenleme ile 1 Ocak 2015 öncesine ait GSS primleri, gecikme cezası, gecikme zammı gibi alacakların tamamına af gelecek. 1 Ocak 2015’ten sonra borcu olanlar için, borcun tamamının ödenmesi durumunda gecikme faizleri silinerek sadece ana para ödenerek borç sıfırlanacak.
