Tarihin tozlu sayfalarında sessiz ve sakin bekleyen Şahap Paşa'mızla ilgili bilinen fakat gün yüzüne çıkmamış bilgileri sizlerle buluşturmaya devam ediyoruz. Peki, Şahap Paşa’nın çalışma arkadaşları kimlerdi? Biz bir adım atalım dedik. İşte o isimlerden bazıları. İnşallah onların yine desteğiyle daha detaylara ineceğiz.
93 Harbi (1877-1878), Osmanlı İmparatorluğu'nun Rusya ile karşılaştığı önemli bir çatışmadır. Bu savaş, Osmanlı'nın Doğu ve Batı topraklarındaki güvenliğini sağlamak amacıyla kritik bir dönemeç olmuştur. 93 Harbi'nin ardından doğu sınırlarının güvenliğinin artırılması ve Rus tehdidine karşı savunma stratejilerinin güçlendirilmesi gerekliliği ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda, II. Abdülhamid döneminde (1884-1896) Erzurum'daki tabyaların inşası, Osmanlı'nın askeri savunma kapasitesini artırma çabalarının bir parçası olarak büyük önem taşımaktadır.
Erzurum'daki tabyaların inşasında proje sorumlusu olarak görev yapan Şahap Paşa, çeşitli askeri yetkililerin gözetiminde bu stratejik yapıları hayata geçirmiştir. İşte bu dönemde, Şahap Paşa'nın projelendirdiği tabyaların inşasında görev alan askeri yetkililer ve inşa ettikleri yapılar:
Ağzıaçık Tabya: Erzurum-Kars yolu üzerinde, Topçu Binbaşı Zühti’nin gözetiminde, II. Abdülhamid’in talimatıyla Şahap Paşa'nın proje sorumluluğunda inşa edilmiştir.
Büyük Höyük Tabya: Erzurum-Tekman karayolu üzerinde, Kurmay Yarbay İhsan ve İstihkam Yüzbaşı Mahmut Muhtar’ın yetkisi altında, Şahap Paşa’nın projesi doğrultusunda inşa edilmiştir.
Küçük Palandöken Tabya: Erzurum’un en büyük tabyası olup, Yüzbaşı Ömer’in gözetiminde, Şahap Paşa’nın planlamasıyla inşa edilmiştir
Çobandede Tabya: Pasinler Ovası’nın kuzeydoğusundaki Çobandede Tepesi’nde, Giritli Yüzbaşı Refik ve Teğmen Abdullah’ın yetki aldığı, Şahap Paşa’nın projesine uygun olarak yapılmıştır.
Dolangez Tabya: Erzurum-Ağrı karayolu üzerinde, Büyüktüy Mahallesi’nin batısındaki Dolangez Tepesi’nde, Giritli Yüzbaşı Refik ile Teğmen Abdullah’ın gözetiminde, Şahap Paşa'nın projesiyle inşa edilmiştir.
Karagöbek Tabya: Erzurum-Artvin karayolu üzerinde, Tiranlı Binbaşı Mahmut Hayret’in gözetiminde, Şahap Paşa’nın planlarına göre yapılmış ve I. Dünya Savaşı sırasında Ruslar tarafından bombalanmıştır.
Büyük Palandöken Tabya: Yüzbaşı Ömer Lütfi’nin yetki aldığı bu tabya, Şahap Paşa’nın sorumluluğundaki proje ile II. Abdülhamid döneminde inşa edilmiştir.
Sivişli Tabya: Erzurum-Ağrı yolu üzerinde, Binbaşı Ragıp ve Yüzbaşı Raşit’in gözetiminde, Şahap Paşa’nın projesiyle 1884-1896 yılları arasında inşa edilmiştir.
İlave Tabya: Erzurum-Tekman karayolu üzerinde, İlave Tepesi'nde yer alan tabya, Kurmay Yarbay İhsan ve Gazi Ahmet Muhtar Paşanın oğlu İstihkam Yüzbaşı Mahmut Muhtar’ın öncülüğünde inşa edilmiştir.
Şahap Paşa ya da Tafta Tabya: Bu tabyanın proje sorumlusudur ve Tiranlı Binbaşı Mahmut Hayret Bey’in gözetiminde tamamlanmıştır.
Toparlak Tabya: Erzurum-Kars yolu üzerinde, Topçu Binbaşı Zühti tarafından, II. Abdülhamid döneminde Şahap Paşa’nın projelendirmesiyle yapılmıştır.
Uzunahmet Tabya: Erzurum-Tekman yolu üzerinde, Şahap Paşa’nın proje sorumluluğunda, çeşitli askeri yetkililerin gözetimiyle inşa edilmiştir.
Bu tabyalar, 93 Harbi sonrasında Osmanlı’nın doğu sınırlarının güvenliğini artırma amacıyla, II. Abdülhamid döneminde Şahap Paşa’nın proje sorumluluğunda ve yetki alan askeri yetkililerin gözetiminde inşa edilmiştir. Tabyalar, bölgenin savunma kapasitesini güçlendirerek Osmanlı'nın askeri stratejilerinin bir parçasını oluşturmuştur.
Hergeçen gün ŞAHAPPAŞA mıza adım adım yaklaşıyoruz Erzurum daki birçok tabyanın mimarı olan bu şahsiyetin bir an önce meydana çıkmasını sabırsızlık İLE bekliyor Taner bey ve pusula çalışanlarına çok teşekkür ediyorum
Gün ışığına çıkmamış.. Kitlelerin varlığından sadece haberdar olduğu ama hakkında hiç bir detaylı bilgiye sahip olmadığı Şahap Paşa'nın tozlu raflardan çıkartılıp geniş kitlelere tanıtımı ve bir çok bilgi ile buluşturulması çok güzel.. Şahap Paşa'nın elinin değmediği tabya kalmamış.. Bir çoğunda emeği söz konusu.. Böylesi önemli bir şahsiyetin bunca sene tozlu arşivlerde kalması hayret bir şey.. Neyse ki bu ayıptan kurtulduk. Her gün yeni bir bilgi ile buluşuyoruz.. Emekleri geçen herkeslere teşekkürler