Azerbaycan Türkü’nün hafızasında Bakü Fatihi olarak yer edinen Nuri Paşa’nın Bakü’yü fethedişinin üzerinden koca bir asır geçmiş ve o sevgi dinmemiş…
Fethin üzerinden tam 102 yıl geçmiş…
Bakü sokaklarının ve meydanlarının Mehmetçik’e olan hasreti dinmemiş…
*
Geçtiğimiz hafta Azadlık Meydanında coşku vardı…
Zafer Günü Törenlerine katılan Bolu Komando Tugayı komandolarını resmi geçidinde adeta yer-gök inledi…
Azadlık Meydanı’nı dolduran binlerce Azerbaycan Türkü avuçları patlarcasına alkış çaldı ve Mehmetçik’e olan sevgisini, kurumuş toprakların suya hasreti gibi bir nebze olsun dindirdi…
Nuri Paşa ve Mehmetçik sevgisi öyle ki Nuri Paşa’nın Bakü’nün kurtuluş günlerinde Tezepir Camisi’nde halka hitap ettiği minber bugün de ‘Nuri Paşa minberi’ diye anılmakta; Paşa’nın Gence’de konakladığı ev de müze olarak faaliyet göstermekte…
*
Yıl 1914-15…
Kafkasya Ordusu Sarıkamış Harekatında 3 Kolordusuyla dağılmış ve Allahuekber dahil coğrafyanın bir çok yerinde Genelkurmay kayıtlarına göre yaklaşık 45 bin Mehmet’i şehit bırakmış…
Çanakkale’de tarihe geçen bir zafer kazanmışız ve kaynaklara göre bu zafer, 250 bin Mehmetçik’in canı kanı sayesinde elde edilmiş…
1918 yılında öldü denilen Osmanlı, Kut’ül Amare’de mağrur İngiliz ve onların destekçisi Araplara karşı Enver Paşa’nın amcası Halil Paşa komutasında Irak Ordusu ile büyük bir zafer kazanmış…
Ve aynı yıl, bu kez Enver Paşa’nın kardeşi Nuri Paşa komutasında yeni kurulan Kafkas İslâm Ordusu ile Azerbaycan’ın yardımına koşmuşuz…
Enver Paşa’nın talimatıyla henüz 28 yaşındayken yeni kurulan ve Osmanlı’nın derme-çatma birliklerinden oluşturulan 12 bin kişilik, sonraları Dağıstan birliklerinin katılımıyla sayıları 20 bine ulaşan Kafkas İslâm Ordusu’nun başına ,Trablus ve Bingazi’deki başarılarından sonra Yarbaylıktan (Kaymakamlık) , Mirlivalığa (tuğgeneralliğe) terfi eden Nuri Paşa geçer…
Kafkas İslâm Ordusu; Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti’nin kurucusu ve ilk Cumhurbaşkanı Muhammed Emin Resulzâde’nin ve Dağıstan’ın Osmanlı’ya resmi yardım daveti üzerine Azerbaycan ve Dağıstan’a yönelik yardım harekatını başlatır.
Önce Gence, güzergâhtaki Göyçay, Salyan, Ağsu ve Kürdemir , Ermeni çeteleri ve Ruslar’dan temizlenir.
15 Eylül 1918’de Rus-Ermeni birlikleri ile onlara yardım eden İngiliz birliğine, büyük çarpışmalardan sonra nihai darbeyi indirilir ve Nuri Paşa muzaffer komutan olarak Bakü’ye girer…
Bakü’nün kurtarılmasından sonra küçük bir birlikle de Dağıstan’ın imdadına koşulur ve burası da Rus işgalinden kurtarılır…
Bakü’yü Bolşeviklerden ve Ermeni çetelerinden temizleyen Bakü Fatihi Nuri Paşa, o tarihten beri Azerbaycanlılar’ın gönlünde sarsılmaz bir sevgi ve minnet kalesi oluşturdu.
*
İşte Azadlık Meydanındaki Zafer Günü Törenlerinde 102 yıl sonra Azerbaycanlı kardeşlerimiz ve biz; Bolu Komando Tugayını görünce, o günleri bir kez daha hatırladık ve tarih tekerrür etti… Hele Azerbaycan-Ermenistan savaşının kazanılmasında çok büyük rol üstlenen İHA ve SİHA’ların resmi geçidinde coşku doruğa çıktı…
*
Nuri Paşa’ya ne mi oldu?..
Soyadı kanunuyla ‘Killigil’ soyadını aldı.
(Killi; Ukrayna’da bir kasabadır. Nuri Paşa, Gagavuz Türk’üdür ve Müslüman olmuştur…)
1927 yılında Sütlüce’de kurduğu silah fabrikasında ürettiği silah ve cephaneyle hem ordumuza destek oldu hem de birçok ülkeye silah sattı.
Fabrikasında ürettiği ve ‘Nuri Killigil Tabancası’ adını verdiği, seri imalatını gerçekleştirdiği 9 mm çapındaki yarı otomatik tabanca dünyadaki muadilleri arasında çok ses getirdi. Tabanca Türkiye ve özellikle bölge ülkelerine çok sattı.
Arap-İsrail savaşında Arap direnişçilere destek oldu ve onlar için silah ve cephane üretti.
1949 yılının 2 Mart’ında fabrikasında meydana gelen ve bugün bile tartışmalı olan patlamada hayatını kaybetti.
Türk Savunma Sanayisinin ilk kurucusu olarak kabul edilen Nuri Paşa, patlamada hayatını kaybetmeseydi, fabrikasında başka Tank olmak üzere başka silahlar da üretmeyi planlamaktaydı…
Allah rahmet eyleye…
Fethin üzerinden tam 102 yıl geçmiş…
Bakü sokaklarının ve meydanlarının Mehmetçik’e olan hasreti dinmemiş…
*
Geçtiğimiz hafta Azadlık Meydanında coşku vardı…
Zafer Günü Törenlerine katılan Bolu Komando Tugayı komandolarını resmi geçidinde adeta yer-gök inledi…
Azadlık Meydanı’nı dolduran binlerce Azerbaycan Türkü avuçları patlarcasına alkış çaldı ve Mehmetçik’e olan sevgisini, kurumuş toprakların suya hasreti gibi bir nebze olsun dindirdi…
Nuri Paşa ve Mehmetçik sevgisi öyle ki Nuri Paşa’nın Bakü’nün kurtuluş günlerinde Tezepir Camisi’nde halka hitap ettiği minber bugün de ‘Nuri Paşa minberi’ diye anılmakta; Paşa’nın Gence’de konakladığı ev de müze olarak faaliyet göstermekte…
*
Yıl 1914-15…
Kafkasya Ordusu Sarıkamış Harekatında 3 Kolordusuyla dağılmış ve Allahuekber dahil coğrafyanın bir çok yerinde Genelkurmay kayıtlarına göre yaklaşık 45 bin Mehmet’i şehit bırakmış…
Çanakkale’de tarihe geçen bir zafer kazanmışız ve kaynaklara göre bu zafer, 250 bin Mehmetçik’in canı kanı sayesinde elde edilmiş…
1918 yılında öldü denilen Osmanlı, Kut’ül Amare’de mağrur İngiliz ve onların destekçisi Araplara karşı Enver Paşa’nın amcası Halil Paşa komutasında Irak Ordusu ile büyük bir zafer kazanmış…
Ve aynı yıl, bu kez Enver Paşa’nın kardeşi Nuri Paşa komutasında yeni kurulan Kafkas İslâm Ordusu ile Azerbaycan’ın yardımına koşmuşuz…
Enver Paşa’nın talimatıyla henüz 28 yaşındayken yeni kurulan ve Osmanlı’nın derme-çatma birliklerinden oluşturulan 12 bin kişilik, sonraları Dağıstan birliklerinin katılımıyla sayıları 20 bine ulaşan Kafkas İslâm Ordusu’nun başına ,Trablus ve Bingazi’deki başarılarından sonra Yarbaylıktan (Kaymakamlık) , Mirlivalığa (tuğgeneralliğe) terfi eden Nuri Paşa geçer…
Kafkas İslâm Ordusu; Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti’nin kurucusu ve ilk Cumhurbaşkanı Muhammed Emin Resulzâde’nin ve Dağıstan’ın Osmanlı’ya resmi yardım daveti üzerine Azerbaycan ve Dağıstan’a yönelik yardım harekatını başlatır.
Önce Gence, güzergâhtaki Göyçay, Salyan, Ağsu ve Kürdemir , Ermeni çeteleri ve Ruslar’dan temizlenir.
15 Eylül 1918’de Rus-Ermeni birlikleri ile onlara yardım eden İngiliz birliğine, büyük çarpışmalardan sonra nihai darbeyi indirilir ve Nuri Paşa muzaffer komutan olarak Bakü’ye girer…
Bakü’nün kurtarılmasından sonra küçük bir birlikle de Dağıstan’ın imdadına koşulur ve burası da Rus işgalinden kurtarılır…
Bakü’yü Bolşeviklerden ve Ermeni çetelerinden temizleyen Bakü Fatihi Nuri Paşa, o tarihten beri Azerbaycanlılar’ın gönlünde sarsılmaz bir sevgi ve minnet kalesi oluşturdu.
*
İşte Azadlık Meydanındaki Zafer Günü Törenlerinde 102 yıl sonra Azerbaycanlı kardeşlerimiz ve biz; Bolu Komando Tugayını görünce, o günleri bir kez daha hatırladık ve tarih tekerrür etti… Hele Azerbaycan-Ermenistan savaşının kazanılmasında çok büyük rol üstlenen İHA ve SİHA’ların resmi geçidinde coşku doruğa çıktı…
*
Nuri Paşa’ya ne mi oldu?..
Soyadı kanunuyla ‘Killigil’ soyadını aldı.
(Killi; Ukrayna’da bir kasabadır. Nuri Paşa, Gagavuz Türk’üdür ve Müslüman olmuştur…)
1927 yılında Sütlüce’de kurduğu silah fabrikasında ürettiği silah ve cephaneyle hem ordumuza destek oldu hem de birçok ülkeye silah sattı.
Fabrikasında ürettiği ve ‘Nuri Killigil Tabancası’ adını verdiği, seri imalatını gerçekleştirdiği 9 mm çapındaki yarı otomatik tabanca dünyadaki muadilleri arasında çok ses getirdi. Tabanca Türkiye ve özellikle bölge ülkelerine çok sattı.
Arap-İsrail savaşında Arap direnişçilere destek oldu ve onlar için silah ve cephane üretti.
1949 yılının 2 Mart’ında fabrikasında meydana gelen ve bugün bile tartışmalı olan patlamada hayatını kaybetti.
Türk Savunma Sanayisinin ilk kurucusu olarak kabul edilen Nuri Paşa, patlamada hayatını kaybetmeseydi, fabrikasında başka Tank olmak üzere başka silahlar da üretmeyi planlamaktaydı…
Allah rahmet eyleye…
