İşgalde iftar topu bile atmışlar
Erzurum’un işgali sırasında halka şirin görünmek isteyen Ruslar, Ramazan aylarında iftar ve sahur topu attırmış, dini teşekküllere karışmamışlardı. Rusların bu tutumu , Rus Komutanlarının ‘ gizli Müslüman’ olduğu gibi şehir efsanelerinin yayılmasına sebep olmuştu.
İRFAN TARAKÇIOĞLU
Gelişen teknoloji ile birlikte Ramazan topu geleneği yerini havai fişek ve ses bombasına bırakırken, Erzurum’un işgal yıllarında Rusların kalede bir top bulundurarak iftar ve sahuru duyurdukları belirtildi.
Anılardaki tarih
Refik Savaşçı’nın Hatıraları ve Ahmet Hürbaş’ın “ 1918 Erzurum Katliamı Neden ve Nasıl Oldu?” başlıklı yazılarında Erzurum’un işgal yılları anlatılıyor. Bu kaynaklarda Rusların halkın uyanmamasına büyük önem verdikleri belirtilerek, şunlar kaydedildi:
“Halka hoş görünmek için, Rus idaresinin, Müslümanların dini vecibelerini yerine getirmelerine çok önem verdiğini göstermek istiyorlardı.
Zorla camiye götürüyorlardı
Hatta elleri kırbaçlı polislerini Cuma günleri şehirde dolaştırarak, halkı zorla camilere sevk ediyorlardı. Dini kıyafet giyen kişilere dokunmuyor ve onlara serbest gezmek için kartlar vererek hürmetkar görünmeye çalışıyorlardı. Ayrıca Belediyenin Ramazan günlerinde top atmasına da izin veriyorlardı. Müslüman halkın bir çoğu bu davranışları Rusların İslam dinine olan hürmetlerine bağlıyor, hatta gizli İslam dininde olan Rus generallerin mevcudiyetinden bile bahsediyorlardı. Papazların en büyük amirlerinin de gizli din taşıdıkları, fakat maddi düşünce ile Müslümanlıklarını belli etmedikleri propagandası yapılıyordu. Dini inançlara saygı gösteren ve hatta ibadet için halkı zorlayan Ruslar tarafından Erzurum’da başarısızlıkla neticelenen misyonerlik çalışmaları da yapılmıştır. Bu amaçla birkaç yüz kişilik genç papaz kafilesi Erzurum’a getirilerek Erzurum halkına hristiyanlık propagandası yapılmıştır. Genç papazların propaganda çalışmaları bir süre sonra Erzurum halkı için alay ve eğlence konusu haline gelmiş ve papazlar Rusya’ya geri çağrılmıştır.”.
Öte yandan işgal sonrası yaşanan gelişmelerle ilgili Osmanlı kaynaklarına ulaşan istihbaratta kaleye konan topla ilgili, ‘her yıl Ramazan ayında iftar ve sahurda top atılma âdeti olduğundan bu durum General Pankratyef ’e bildirilmiş ve o da surlara bir top koydurarak bu geleneğin sürdürülmesini sağlamıştı’şeklinde açıklanıyor.
Erzurum’un işgali sırasında halka şirin görünmek isteyen Ruslar, Ramazan aylarında iftar ve sahur topu attırmış, dini teşekküllere karışmamışlardı. Rusların bu tutumu , Rus Komutanlarının ‘ gizli Müslüman’ olduğu gibi şehir efsanelerinin yayılmasına sebep olmuştu.
İRFAN TARAKÇIOĞLU
Gelişen teknoloji ile birlikte Ramazan topu geleneği yerini havai fişek ve ses bombasına bırakırken, Erzurum’un işgal yıllarında Rusların kalede bir top bulundurarak iftar ve sahuru duyurdukları belirtildi.
Anılardaki tarih
Refik Savaşçı’nın Hatıraları ve Ahmet Hürbaş’ın “ 1918 Erzurum Katliamı Neden ve Nasıl Oldu?” başlıklı yazılarında Erzurum’un işgal yılları anlatılıyor. Bu kaynaklarda Rusların halkın uyanmamasına büyük önem verdikleri belirtilerek, şunlar kaydedildi:
“Halka hoş görünmek için, Rus idaresinin, Müslümanların dini vecibelerini yerine getirmelerine çok önem verdiğini göstermek istiyorlardı.
Zorla camiye götürüyorlardı
Hatta elleri kırbaçlı polislerini Cuma günleri şehirde dolaştırarak, halkı zorla camilere sevk ediyorlardı. Dini kıyafet giyen kişilere dokunmuyor ve onlara serbest gezmek için kartlar vererek hürmetkar görünmeye çalışıyorlardı. Ayrıca Belediyenin Ramazan günlerinde top atmasına da izin veriyorlardı. Müslüman halkın bir çoğu bu davranışları Rusların İslam dinine olan hürmetlerine bağlıyor, hatta gizli İslam dininde olan Rus generallerin mevcudiyetinden bile bahsediyorlardı. Papazların en büyük amirlerinin de gizli din taşıdıkları, fakat maddi düşünce ile Müslümanlıklarını belli etmedikleri propagandası yapılıyordu. Dini inançlara saygı gösteren ve hatta ibadet için halkı zorlayan Ruslar tarafından Erzurum’da başarısızlıkla neticelenen misyonerlik çalışmaları da yapılmıştır. Bu amaçla birkaç yüz kişilik genç papaz kafilesi Erzurum’a getirilerek Erzurum halkına hristiyanlık propagandası yapılmıştır. Genç papazların propaganda çalışmaları bir süre sonra Erzurum halkı için alay ve eğlence konusu haline gelmiş ve papazlar Rusya’ya geri çağrılmıştır.”.
Öte yandan işgal sonrası yaşanan gelişmelerle ilgili Osmanlı kaynaklarına ulaşan istihbaratta kaleye konan topla ilgili, ‘her yıl Ramazan ayında iftar ve sahurda top atılma âdeti olduğundan bu durum General Pankratyef ’e bildirilmiş ve o da surlara bir top koydurarak bu geleneğin sürdürülmesini sağlamıştı’şeklinde açıklanıyor.
