Türkiye’nin afet yönetiminde dönüm noktası olan 17 Ağustos 1999 Marmara Depremi’nin ardından kurulan Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), bugün afet öncesi hazırlıktan müdahale ve iyileştirmeye kadar sürecin ana koordinasyon kurumu konumunda bulunuyor.
Bu yapı içinde önemli bir saha tecrübesine sahip olan Erzurum İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü, 2009’dan bu yana yaklaşık 1500 olaya müdahale etti. Trafik kazalarından çığ ve heyelanlara, deprem ve sele, dağcılık kazalarından KBRN olaylarına kadar çok sayıda yüksek riskli görev Erzurum AFAD ekiplerince yürütüldü.
Türkiye, 17 Ağustos 1999’da yaşanan 7.4 büyüklüğündeki Marmara Depremi ile afet yönetimindeki eksiklikleri acı bir şekilde tecrübe etti. Müdahaledeki imkânsızlıklar, koordinasyon eksikliği ve kurumsal dağınıklık; afet yönetiminde yeni bir yapılanmanın zorunlu olduğunu ortaya koydu.
Bu süreçte Sivil Savunma Genel Müdürlüğü, Afet İşleri Genel Müdürlüğü ve Türkiye Acil Durum Yönetimi Genel Müdürlüğü birleştirildi. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), 2009 yılında Başbakanlığa bağlı olarak kuruldu. Bugün AFAD, afet öncesi hazırlıktan afet sonrası iyileştirmeye kadar geniş bir alanda Türkiye’nin ana koordinasyon kurumu konumunda bulunuyor.
Erzurum AFAD 16 yılda 1500’e yakın olaya müdahale etti
Kuruluşundan bu yana aktif bir saha tecrübesi edinen Erzurum İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü, 2009’dan bugüne kadar yaklaşık 1500 olaya müdahale etti.
Bu olaylar arasında; trafik kazaları, boğulma ve suda kayıp, arazide kayıp, çığ ve heyelan, mahsur kalma vakaları, helikopter ve uçak kazaları, patlama ve göçükler, KBRN (Kimyasal Biyolojik Radyolojik Nükleer Tehditler ) çalışmaları, intihar vakaları, dağcılık kazaları, deprem, sel ve yangınlar, zehirlenme ve siyanür zehirlenmesi, Kovid-19 süreci gibi çok sayıda farklı ve yüksek riskli olay yer aldı.
197 personel, 36 araç, özel uzman ekipler
Erzurum AFAD’da görev yapan 197 personelin 104’ü arama kurtarma tekniker ve teknisyenlerinden oluşuyor. Kurumun envanterinde 36 araç bulunurken; KBRN, dağcılık, dalgıçlık, köpekli arama kurtarma ekiplerinin her biri kendilerine ait özel donanımlı araçlarla görev yapıyor. Erzurum AFAD bünyesinde 3 iz takip köpeği aktif olarak kullanılıyor.
6 ile destek, Pendik’ten sorumluluk
Erzurum AFAD, bölgesel görev kapsamında Ardahan, Bayburt, Erzincan, Gümüşhane, Iğdır ve Kars illerine destek sağlıyor. Bunun yanı sıra, İstanbul’da beklenen büyük depreme hazırlık kapsamında oluşturulan Afet Koordinasyon Planlaması çerçevesinde Erzurum’a kritik bir sorumluluk verildi. Yeni modelle İstanbul’un ilçeleri Türkiye genelindeki illere zimmetlenirken, yaklaşık 750 bin nüfuslu Pendik ilçesi Erzurum’un sorumluluğuna verildi. Olası büyük İstanbul depreminde; Erzurum AFAD ve UMKE başta olmak üzere kentteki tüm kamu kurumları acil olarak Pendik’e intikal edecek. Afet anında Erzurum ekipleri, Pendik ilçesinde konuşlandırılarak tüm çalışmaları koordine edecek.
İstanbul senaryosu için hazırlıklar sürüyor
Bu kapsamda Erzurum İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü; belediyeler, kamu kurumları ve gönüllü sivil toplum kuruluşlarıyla birlikte hazırlıklarını sürdürüyor. Arama-kurtarma araçları, personel görevlendirme listeleri, ekipman envanteri ve ulaşım senaryoları yeniden gözden geçiriliyor. Amaç, olası bir İstanbul depreminde zaman kaybetmeden sahaya inebilmek.
Deprem konutları etap etap yükseliyor
Erzurum’da geçmiş yıllarda depremden etkilenen Çat, Köprüköy ve Aşkale ilçelerinde konut çalışmaları da devam ediyor. 2020–2025 yılları arasında yapılması planlanan 839 konuttan 547’si, 544 ahırdan ise 414’ü tamamlandı. Çalışmalar etaplar halinde sürdürülürken, 2026 yılında 4. etaba geçilmesi planlanıyor.
Yurt içi ve yurt dışında aktif görev
Erzurum AFAD, sadece il ve bölgeyle sınırlı kalmayarak yurt dışı görevlerde de yer aldı. Libya’daki sel felaketinde, Suriye’de çatışma döneminde arama kurtarma, KBRN, kamp ve barınma faaliyetlerinde görev alan ekipler, 6 Şubat Kahramanmaraş merkezli depremlerde de aktif rol üstlendi. Depremin ilk anından itibaren Hatay’da 1 ay boyunca kesintisiz görev yapan Erzurum ekipleri, çok sayıda vatandaşı canlı olarak enkazdan kurtardı.
Sonraki süreçte ise 15’er günlük dönüşümlü ekiplerle iyileştirme ve enkaz kaldırma çalışmaları, süreç tamamlanana kadar sürdürüldü.
150 dönümlük lojistik üs: 30 bin çadır hazır
Erzurum AFAD’ın 150 dönüm arazi üzerine kurulu lojistik deposu, afet anlarında kritik bir rol üstleniyor. Depoda 30 bin çadır, battaniye, yatak, mutfak malzemeleri, barınma ve hijyen ürünleri, kefen malzemelerine kadar çok sayıda ekipman bulunuyor. Alan, gerektiğinde konteyner kent kurulabilecek kapasiteye sahip. Olası bir İstanbul depreminde Pendik’ten tahliye edilmesi gereken vatandaşların, Erzurum’daki bu alanda barındırılabilecek düzeyde hazırlık yapıldığı belirtiliyor. Ayrıca otel ve yurtlarla ilgili barınma planlamaları da hazır durumda.
Kriz anlarında yönetim merkezi devreye girecek
Geçtiğimiz ay hizmete alınan İl Afet ve Acil Durum Yönetim Merkezi, depreme dayanıklı yapısıyla büyük afetlerde kriz yönetim merkezi olarak kullanılabilecek. Yaklaşık 100 kişilik kapasiteye sahip merkezde canlı toplantı yapılabilecek teknik altyapı, ekran sistemleri ve koordinasyon donanımı bulunuyor. Büyük afetlerde bakanlar ve üst düzey yetkililer dahil olmak üzere kriz yönetimi buradan yürütülebilecek.
14 bin gönüllü, sürekli eğitim
Erzurum’da 14 bin AFAD gönüllüsü bulunuyor. Özellikle 6 Şubat depremlerinin ardından gönüllü sayısında ciddi artış yaşandı. AFAD; kamu kurumları, sivil toplum kuruluşları ve özel şirketlere yönelik tatbikatlar ve afetlere hazırlık eğitimleri vermeye devam ediyor.
Acil müdahale istasyonları devrede
AFAD Başkanlığı tarafından İçişleri Bakanlığı kararıyla yüz ölçümü geniş olan bazı illerde olaylara hızlı müdahale edebilmek adına Acil Müdahale İstasyonları’nın kurulmasına geçtiğimiz aylarda karar verilmişti. Bu kapsamda Erzurum AFAD İl Müdürlüğü bünyesinde de Acil Müdahale İstasyonu kuruldu. İlk istasyon Oltu ilçesinde devreye girdi. Tam donanımlı arama kurtarma aracıyla birlikte 7/24 esasıyla çalışan personeller birer hafta aralıklarla nöbet tutuyor. Çevre ilçelerdeki olası afet durumunda merkezdeki görevli personeller bu sayede hızla müdahale edebilecek. İstasyonların sayısının artırılması planlanıyor.
“Afete hazırız”
Erzurum İl Afet ve Acil Durum Müdürü Selahattin Karsli, AFAD’ın kuruluş yıl dönümü dolayısıyla yaptığı değerlendirmede, Erzurum’un afet yönetiminde ulaştığı kapasiteye dikkat çekti. Karslı, afetlere hazırlığın sadece ekipmanla değil, planlama ve insan kaynağıyla mümkün olduğunu vurgulayarak, “Erzurum AFAD olarak olası büyük depremler başta olmak üzere tüm afet senaryolarına hazırız. Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın AFAD’a verdiği destek ve yapılan yatırımlarla kurumumuz her geçen yıl daha da güçlendi. Bugün geldiğimiz noktada arama kurtarma ekiplerimiz, lojistik kapasitemiz, eğitimli personelimiz ve gönüllülerimizle sahaya hızlı şekilde intikal edebilecek durumdayız” dedi.
Lojistik altyapının Erzurum için kritik bir avantaj sağladığını belirten Karsli, 150 dönümlük lojistik depo alanının önemine dikkat çekerek şunları söyledi; “Lojistik depomuzda 30 bin çadır başta olmak üzere battaniyeden mutfak malzemesine, barınmadan temel ihtiyaçlara kadar geniş bir stok bulunuyor. Sadece ilimiz için değil, ihtiyaç duyulan her bölgeye destek verebilecek kapasitedeyiz. Nitekim yakın zamanda Sudan’a çadır göndererek bu kapasitemizi sahada da gösterdik.”
Karsli, geçtiğimiz ay hizmete alınan İl Afet ve Acil Durum Yönetim Merkezi’nin de Erzurum’u kriz yönetimi açısından üst seviyeye taşıdığını ifade etti; “Yeni yönetim merkezimiz, büyük afetlerde kriz yönetiminin yürütülebileceği, canlı bağlantılar ve toplantılar yapılabilecek teknik altyapıya sahip. Gerektiğinde üst düzey yöneticilerin de koordinasyonu buradan sağlayabileceği bir merkez oluşturduk.”
Gönüllülük çalışmalarına da ayrı bir parantez açan Karsli, Erzurum’daki AFAD gönüllü sayısının 14 bine ulaştığını hatırlatarak, özellikle son büyük depremlerden sonra vatandaşların afet bilincinin arttığını söyleyerek, “Afetlere hazırlık sadece kurumların değil, toplumun tamamının sorumluluğu. Bu bilinçle eğitimlerimizi, tatbikatlarımızı ve gönüllülük çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Erzurum AFAD olarak dün olduğu gibi bugün de, yarın da görevimizin başındayız” diye konuştu.
Manolya Bulut
