Yazmayı çok sevdiğimi, yazmanın mesleğimin bir parçası olduğunu, bilmeyi ve bildiğimi paylaşarak insanlara daha faydalı olabileceğimi ve bu nedenle de bu kıymetli ailenin bir parçası olmak istediğimi kendilerine ilettiğimde bana bu güzel ailede yer açan ve siz kıymetli okurlarla buluşturan Pusula gazetesinde yılın son yazısını işçi ve işveren uyuşmazlıklarına ayırsam da sadece işçi ve işverenler için değil tüm ülkemiz için mutlu ve huzurlu bir yıl dileğimle yazıma başlamak istiyorum. Problemli bir şekilde sona eren İşçi işveren ilişkisinde, işçilik alacakları kadar önem arz eden bir başka konuda işe iade davalarıdır. Zira işçinin eğer iş sözleşmesi haksız bir şekilde sona erdirilmiş ise ve işveren kanunda sayılan belli niteliklere haiz ise işçinin işe geri dönmeyi isteme hakkı da bulunuyor. Aslında iş sözleşmesinin feshedilmesi aşamasına gelmiş bir işçi işveren ilişkisinde bu durum biraz sıkıntılı gibi duruyor. Çoğu işçi problemli bir şekilde ayrıldığı işyerine dönmeyi istemeyebiliyor. Veya işveren bu işçiyi tekrar bünyesinde çalışmak istemeyebiliyor. Tüm bu olasılıklardan sonra işe iadesi davası nedir bunu anlatmakta fayda görüyorum. Öncelikle işe iade talep edecek olan işçinin iş sözleşmesinin ya iş kanununa ya da basın iş kanununa tabi olması gerekiyor. Örnek vermek gerekirse deniz ve hava taşıma işlerinde çalışanlar iş kanunun kapsamı dışında bırakılmıştır. Pilot, hostes gibi uçuş personeli ile uçak kabin memuru gibi hava taşıma işlerinde çalışan uçucu personel İş Kanunu’na tabi değildir. Ancak havalimanlarında yer hizmetleri çalışanları iş kanunu kapsamındadır ve işe iade davası açabilirler. Ve bu kanunlara tabi işçilerin iş sözleşmelerinin hukuka aykırı olarak işverence feshedilmesi gerekir. Burada feshin hukuka uygun olduğunu iddia eden işveren bu durumu ispat etmek durumundadır. İşçinin iş güvencesinden faydalanarak işe iade talep edebilmesi için o işyerinde çalışan işçi sayısı en az 30 kişi olmalıdır. Burada özellikle şu hususun altını çizmek gerekir işverenin eğer o iş kolunda başkaca işyerleri var ise 3 kişinin hesabında diğer işyerleri de dikkate alınacaktır. Yine bu o işyerinde çalışan stajyer ve çıraklar hesaba dahil edilmeyecektir. İşçinin işe iadeyi talep edebilmesi için o işyerinde en az 6 ay çalışmış olması gerekir. Yeraltında çalışan işçiler bakımından bu 6 aylık süre aranmamaktadır. Yukarıdaki verdiğimiz örnekte olduğu gibi işçi eğer birden fazla şubesi olan bir işverenin emrinde ve farklı şubelerde farklı zaman dilimlerinde çalışmış ise 6 ayın hesabında tüm diğer şubelerde çalıştığı süre hesaba katılacaktır. Bu davalar için bir diğer önemli husus ise işçi ve işveren arasında akdedilmiş olan iş sözleşmesinin belirli süreli bir iş sözleşmesi olmaması gerekmektedir. Sözleşme eğer belirsiz süreli bir iş sözleşmesi ise işçi işe iadeyi talep edebilir. Bu işyerinde bulunan ve o işyerinin bütününde sevk ve idarede bulunan, işveren vekilleri ile yardımcıları ve yine o işyerinde işçileri işe alma ve çıkarma yetkisi bulunan işveren vekillerinin ise işe iade davası açma hakkı bulunmuyor. Bu yola başvuracak ve yukarıdaki şartları da taşıyan bir işçi eğer işe iade davası açacaksa dava açma süresine mutlak suretle riayet etmesi gerekmektedir. Zira kanunumuz işe iade davası açma süresini 30 günlük hak düşürücü süreye bağlamıştır. Yani işçi işverenin iş akdini yazılı bir şekilde sona erdirmiş ise bu sona erdirmenin kendine ulaştığı tarihten itibaren bu davayı açmak zorundadır. Tüm bu şartları gerçekleştirip yargılama neticesinde haklı bulunan işçi 10 gün içinde işverene başvurmak zorundadır aksi halde işverenin iş sözleşmesini sona erdirme şekli haklı bir sona erdirmeye dönüşebilecektir. İşveren de işe iade davası sonucunda haklı bulunan işçiyi 1 ay içinde işe başlatmak zorundadır. İşçi işe başlamak için başvuru yaparsa, işveren bir ay içerisinde işçiyi işe başlatmak zorundadır. Eğer işe başlatmazsa, mahkeme kararıyla b en az 4 ay, en fazla 8 aylık ücret tutarındaki tazminatı ödemek durumunda kalacaktır. Yine işveren işçiyi işe başlatsın veya başlatmasın en çok 4 aya kadar işçinin çalışmadığı döneme yönelik haklarını ödemek zorundadır.
29/12/2022
Av. Selçuk YILDIZ
29/12/2022
Av. Selçuk YILDIZ
