Kabus hortladı! Yarım asır sonra ortaya çıktı

Tarım ve Orman Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü geçtiğimiz ay 81 ilin il müdürlüklerine “acele” koduyla gönderdiği yazıyla yeni bir şap virüsü varyantına karşı ülke genelinde hayvan satış yerlerinin ikinci bir emre kadar kapatıldığını duyurmuştu. Yayılımı hızlı, fakat öldürücülüğü az olan yeni varyant virüsün, 1967 yılından bu yana ilk kez görülen SAT1 virüsü olduğu ortaya çıktı. Şap hastalığına karşı mevcut aşıların bu varyantta işe yaramadığı öğrenilirken, Bakanlık devreye girerek yeni bir aşı üretti. Bu kapsamda 16 noktada hastalık görülen Erzurum’a ilk etapta 120 bin doz aşı gönderildi. Kars ve Ardahan’ın aksine Erzurum’da bildirilen hayvan ölümü olmazken, sahada şap virüsü taşıyan hayvanlara aşılama çalışmalarının sürdüğü bilgisi edinildi.

Aşılar etkisiz kaldı

Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu Başkanı Mehmet Latif Maskan, Erzurum’da şap hastalığının tüm ilçelerde görüldüğünü söyledi. Maskan, hastalığın ortaya çıkan yeni bir varyanttan kaynaklandığını ve mevcut aşıların bu varyanta karşı etkili olmadığını belirtti. Başkan Maskan, “Hayvan hareketliliği şu anda yok. Ancak hastalıklı hayvanlar üzerinde yapılan aşılar ve uygulanan ilaçlar herhangi bir etki göstermiyor. Şap hastalığı çok öldürücü olmasa da özellikle ağır tonajlı ve kilosu fazla olan hayvanlarda hastalık daha ağır seyrediyor” dedi. Erzurum genelinde ölümlü vakaların fazla olmadığını vurgulayan Maskan, hastalığın etkilerinin takip edildiğini ve gerekli önlemlerin alınmaya devam ettiğini sözlerine ekledi.

Hem et, hem de süt üretimini olumsuz etkiliyor

Erzurum’daki son durumu paylaşan Yakutiye Ziraat odası Başkanı İslam Yıldırım, “Erzurum’da ölen hayvanımız yok. Kars ve Ardahan’daki vakalara göre Erzurum daha iyi bir durumda. Şap hastalığı hem et, hem de süt verimine olumsuz etki ediyor. Ayrıca da hayvan sayımızı azaltan önemli bir hastalık... Erzurum’da şu an için vahim bir durum yok. Bu aslında her yıl görülen bir hastalık fakat bu yıl biraz daha ileri seviyede seyretti. Burada az olmasının sebebi de; aşılama çalışmalarımızın itinayla yapılması. Aşı konusuna fazlasıyla özen gösteriyoruz. Hayvanlar hastalığa yakalanmadan önce aşılama iyi seviyede.  Bu hastalığın 60’tan fazla çeşidi var. Her türün de aşısı yok. Dolayısıyla hastalık çıktıktan sonra türüne bakılıp aşı üretiliyor. Var olan mikropların aşısını kullandığımız zaman hastalık çok daha düşük seyrediyor, ya da yeni bir hastalık çıksa bile hayvan aşılı olduğu için çabuk atlatıyor. Hastalığın daha fazla ilerlemesine engel oluyor” ifadelerine yer verdi.

Şap salgınını gündeme taşıdı

AK Parti Çıldır İl Genel Meclis Üyesi Ahmet Rıfat Vural da Ağustos ayı Meclis toplantısında Ardahan bölgesinde yaşanan şap hastalığını gündeme getirdi. Vural, mecliste yaptığı konuşmada hayvan ölümleri sebebiyle çiftçinin büyük zarar gördüğüne vurgu yaparak bir an önce harekete geçilmesini istedi.

Vural konuşmasında şu ifadelere yer verdi; "İlimizde yaşayan halkın yüzde 80 oranında geçim kaynağı hayvancılıktır. Çiftçilerimiz son günlerde şap hastalığından dolayı hayvan telefi yaşamakta ve ekonomik sıkıntılara düşmektedir. Devletimizin kurumları olaylara müdahil olup çabalarken, ilimizde bulunan özellikle Damızlık Sığır Yetiştiriciler Birliği, Ziraat Odası, Veteriner Hekimler Odası ve Koyun ve Keçi Yetiştiriciler Birliği olaylara müdahil olmamış seyirci kalmışlardır. Bu yaşanan hayvan ölümlerinin bir an önce son bulması ve hastalığın yayılmasını önlemek için Valimiz Hayrettin Çiçek öncülüğünde İl Tarım Müdürlüğü ve ilgili kurumlar bir araya gelerek bir çözüm yolu bulmak için hareket etmelidir. Ardahan’ın ekonomisini olumsuz etkileyecek olan, hızla yayılan ve hayvanlar ölümlerinin yaşandığı şap hastalığı için etkili çözüm ve gerekli önlemleri almalıdırlar. Bizler de il Genel meclis üyeleri olarak kurulacak bu ekibe her türlü desteği vermeye hazırız, yeter ki bölgemizin ve Ardahan ekonomisinin en büyük katma değeri olan çiftçilerimiz mağdur olmasın hayvancılığını en iyi şekilde sürdürmeye devam etsin."

Üretici dertli!

Ardahan'da şap hastalığıyla boğuşan üreticiler ise devlet veterinerlerinin ilgisizliğinden ve özel veterinerlerin yüksek ücret talebinden şikayetçi. Bir vatandaş, "İlçe tarımdaki çalışanlar yan gelip yatıyor. Özel veterinerler ise gelip bütün paramızı alıyor" diyerek tepkisini dile getirdi.

Şap hastalığının etkisini ağır şekilde hissettirdiği Ardahan'da üreticiler, yetkililere isyan etti. Uzun süredir hayvan kayıplarıyla mücadele eden bölge halkı, devletin veteriner hizmetlerinin yetersizliğinden, özel veterinerlerin ise yüksek ücretlerinden şikayet ediyor. Tek geçim kaynakları olan hayvancılıkla ayakta durmaya çalışan vatandaşlar "Perişan haldeyiz" diyerek yardım çağrısında bulundu.

Gazeteci Suat İncedere'ye konuşan bir üretici, yaşadıkları çaresizliği "İlçe tarımdaki çalışanlar yan gelip yatıyor. Özel veterinerler ise gelip bütün paramızı alıyor. Geçtiğimiz günlerde bir danayı götürdüm, sadece onun için 2 bin 500 lira aldılar. Sonrasında dana zaten öldü. Hayvanlarımız çok kötü durumda. Böyle bir düzen olur mu?" sözleriyle anlattı.

Hayvan pazarları ne zaman açılacak?

Yetkililerin yaptığı açıklamalara göre hayvan pazarlarının yeniden açılabilmesi için bölgelerdeki aşılama oranının yüksek seviyeye ulaşması gerekiyor. Ortalama olarak yüzde 95 ve üzeri aşılama oranına ulaşan illerde, hayvan pazarlarının kontrollü olarak yeniden faaliyete geçmesi planlanıyor. Bu kapsamda il ve ilçe tarım müdürlükleri sahada aktif olarak aşılama çalışmalarını sürdürüyor.

Hayvan pazarlarının açılış tarihiyle ilgili net ve tüm ülke genelini kapsayan bir takvim bulunmuyor. Bunun yerine her ilin kendi iç dinamiklerine göre karar vermesi ve Tarım İl Müdürlükleri'nin değerlendirme yaparak süreç başlatması öngörülüyor. Bu nedenle bir bölgede pazar açılmışken, başka bir bölgede hala yasak devam edebiliyor. Bu farklılık, hastalığın yaygınlığı ve aşılama düzeyiyle doğrudan ilişkilendiriliyor.