Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, EYT sorununun çözülmesi için çalışma yapılması talimatı verdi. Ciddi bir çalışma yapılıyor. Cumhurbaşkanı Danışmanı Vedat Bilgin'e sunulan EYT raporu geniş kapsamlı. EYT yalnızca çalışanlarla ilgili bir sorun değil, özellikle küçük esnafın gözü kulağı Cumhurbaşkanı Erdoğan’da. Küçük esnaf EYT’den yararlana bilirler ise binlerce dükkanın kapısına kilit asılmayabilirmiş. İlgililerin, esnaf kuruluşlarının seslerini çıkarmalarında fayda var.
Hazırlanan ilk taslağa göre 2018 yılı sonu itibariyle Türkiye’de Emeklilikte Yaşa Takılanların sayısı 5.954.225 kişi olarak belirlendi. Bu rakam her ay 50 bin kişinin emekli olduğu düşünülürse 1 Eylül 2019 itibariyle 5.404.924 kişidir ve bu kişilerin emeklilik maliyeti de ortalama 1600 TL emekli maaşı üzerinden hesaplandığında 8.647.878 TL olacaktır. Yıllık EYT Maliyeti ise 8.647.878.400 X 12= 103.774.540.800TL'dir. Ancak rapora göre bugün yasa çıkarsa 5 Milyon 404 Bin kişinin hemen emekli olması mümkün değildir. Emeklilikte Yaşa Takılanların Emekliliği en az 10 yıllık süreye yayılacağı belirtilerek çeşitli nedenlerle emeklilik hakkı elde edemeyenlerin sayısının çıkması durumunda emekli olacakların sayısı 750 bin ile 1 milyon kişi aralığına düşecektir. Bu durumda yasa çıkması durumunda EYT’nin hükümete maliyeti yıllık 14 Milyar 400 Milyon TL olarak hesaplandı.
Yasa 1999’da değişti
08/09/1999 tarihide 4447 sayılı yasa ile ülkemizde emeklilik sistemi değişmiştir. İşe başlama tarihlerine göre, kadınlar 20 yıl 5000 prim günü, erkekler 25 yıl 5000 prim gününe tabi olarak emekli olmaktaydı. 08/09/1999 tarihinde 4447 sayılı yasa ile bu sitem değişmiş kadınların ve erkeklerin sigortalılık sürelerine yaş şartı eklenmiştir. Bu değişiklikle kadınların kademeli olarak 58, erkeklerin ise emeklilikleri 60 yaşına kadar uzatılmıştır.
Küçük esnaf, “Asıl biz mağduruz”
Rapora göre; “Kendi adına işyeri olan yada şirket ortağı olan kişilerin 04.10.2000 tarihinden önce iş yeri açmış yada şirket ortağı olmuş fakat Bağ-Kur primlerini ödememiş yada ödeyememiş olması emekli olmalarının önünü kapatmaktadır.
04/10/2000 öncesi kendi adına iş yeri açan yada şirket ortağı olan kişiler Bağ-Kur primlerini ödeyememiş ise bu günlerinin parasını ödeyerek dahi bu sürelerini sigortalılık olarak kabul ettirmeleri, yasal düzenlemeler ile ellerinden alınmıştır.
Çözüm raporu rahatlatır
Cumhurbaşkanı Erdoğan’a sunulan rapor çözüm önerileri de getiriyor. Rapora göre; “Kendi adına 04/10/2000 tarihinden önce iş yeri açan yada şirket ortağı olan kişiler borçlanma hakkı verilerek bu süreler sigortalılık olarak kabul edilebilir, bu durumda kurum parasını alarak vatandaşların sorunlarını çözebilir.
30/04/2015 tarihinden önce kendi adına iş yeri açan yada şirket ortağı olup Bağ-Kur prim borcunu ödemeyenlerin günleri silindi fakat isteyen vatandaşlar emeklilikte eksik günleri olduğunda isterlerse bu günleri ihya(canlandırma) yapabiliyor aynı uygulama 30/05/2018 tarihinde tekrarlandı, hak tüm Bağ-Kurlulara verilmelidir.”
Küçük esnaf ise EYT konusunda kendilerinin görülmediğinden şikayet etmekteler. 2 ortaklı bir berber dükkânında, 1 kişi de sigortalı çalışıyor. Esnaf arkadaşım, ‘Asıl bizi yazın, bizde EYT istiyoruz’ diye sitem etti. Aylık 2500 TL pirim ödemesi yaptıklarını aktardı. 3 bin TL ise stopajları varmış. Tıraş ile nereye kadar bu paralar ödenir diyor. Dükkan kirası, stopajı, sigorta primleri ile gerçekten de ciddi bir yekun tutuyor. Esnaf arkadaşım, “Emekli olabilir isek bu yükten kurtulacağız. İnanın, EYT ile binlerce küçük esnaf kapısına kilit vurmaktan kurtulabilir. Bizim gerçeğimizin bilinmesi gerekiyor” diyor. Sesi hiç duyulmayan küçük esnafın ne kadar dertli olduğunu onlara dokununca anlayabiliyorsunuz.
Hazırlanan ilk taslağa göre 2018 yılı sonu itibariyle Türkiye’de Emeklilikte Yaşa Takılanların sayısı 5.954.225 kişi olarak belirlendi. Bu rakam her ay 50 bin kişinin emekli olduğu düşünülürse 1 Eylül 2019 itibariyle 5.404.924 kişidir ve bu kişilerin emeklilik maliyeti de ortalama 1600 TL emekli maaşı üzerinden hesaplandığında 8.647.878 TL olacaktır. Yıllık EYT Maliyeti ise 8.647.878.400 X 12= 103.774.540.800TL'dir. Ancak rapora göre bugün yasa çıkarsa 5 Milyon 404 Bin kişinin hemen emekli olması mümkün değildir. Emeklilikte Yaşa Takılanların Emekliliği en az 10 yıllık süreye yayılacağı belirtilerek çeşitli nedenlerle emeklilik hakkı elde edemeyenlerin sayısının çıkması durumunda emekli olacakların sayısı 750 bin ile 1 milyon kişi aralığına düşecektir. Bu durumda yasa çıkması durumunda EYT’nin hükümete maliyeti yıllık 14 Milyar 400 Milyon TL olarak hesaplandı.
Yasa 1999’da değişti
08/09/1999 tarihide 4447 sayılı yasa ile ülkemizde emeklilik sistemi değişmiştir. İşe başlama tarihlerine göre, kadınlar 20 yıl 5000 prim günü, erkekler 25 yıl 5000 prim gününe tabi olarak emekli olmaktaydı. 08/09/1999 tarihinde 4447 sayılı yasa ile bu sitem değişmiş kadınların ve erkeklerin sigortalılık sürelerine yaş şartı eklenmiştir. Bu değişiklikle kadınların kademeli olarak 58, erkeklerin ise emeklilikleri 60 yaşına kadar uzatılmıştır.
Küçük esnaf, “Asıl biz mağduruz”
Rapora göre; “Kendi adına işyeri olan yada şirket ortağı olan kişilerin 04.10.2000 tarihinden önce iş yeri açmış yada şirket ortağı olmuş fakat Bağ-Kur primlerini ödememiş yada ödeyememiş olması emekli olmalarının önünü kapatmaktadır.
04/10/2000 öncesi kendi adına iş yeri açan yada şirket ortağı olan kişiler Bağ-Kur primlerini ödeyememiş ise bu günlerinin parasını ödeyerek dahi bu sürelerini sigortalılık olarak kabul ettirmeleri, yasal düzenlemeler ile ellerinden alınmıştır.
Çözüm raporu rahatlatır
Cumhurbaşkanı Erdoğan’a sunulan rapor çözüm önerileri de getiriyor. Rapora göre; “Kendi adına 04/10/2000 tarihinden önce iş yeri açan yada şirket ortağı olan kişiler borçlanma hakkı verilerek bu süreler sigortalılık olarak kabul edilebilir, bu durumda kurum parasını alarak vatandaşların sorunlarını çözebilir.
30/04/2015 tarihinden önce kendi adına iş yeri açan yada şirket ortağı olup Bağ-Kur prim borcunu ödemeyenlerin günleri silindi fakat isteyen vatandaşlar emeklilikte eksik günleri olduğunda isterlerse bu günleri ihya(canlandırma) yapabiliyor aynı uygulama 30/05/2018 tarihinde tekrarlandı, hak tüm Bağ-Kurlulara verilmelidir.”
Küçük esnaf ise EYT konusunda kendilerinin görülmediğinden şikayet etmekteler. 2 ortaklı bir berber dükkânında, 1 kişi de sigortalı çalışıyor. Esnaf arkadaşım, ‘Asıl bizi yazın, bizde EYT istiyoruz’ diye sitem etti. Aylık 2500 TL pirim ödemesi yaptıklarını aktardı. 3 bin TL ise stopajları varmış. Tıraş ile nereye kadar bu paralar ödenir diyor. Dükkan kirası, stopajı, sigorta primleri ile gerçekten de ciddi bir yekun tutuyor. Esnaf arkadaşım, “Emekli olabilir isek bu yükten kurtulacağız. İnanın, EYT ile binlerce küçük esnaf kapısına kilit vurmaktan kurtulabilir. Bizim gerçeğimizin bilinmesi gerekiyor” diyor. Sesi hiç duyulmayan küçük esnafın ne kadar dertli olduğunu onlara dokununca anlayabiliyorsunuz.
