Bu hafta ki yazımızda yine Türk ve dünya tarihi açısından önem arz eden ve 2023 yılında yüzüncü yılına girecek olan Lozan Barış Antlaşmasına giden yolu irdelemeye çalışacağım. Lozan’a giden yolda en önemli kilometre taşlarından biri Mudanya Ateşkes Anlaşmasıdır. 3-11 Ekim 1922 yılında imzalanan anlaşmaya imza atan heyetin başkanı İsmet İnönü olmuştur. İsmet Bey buradaki başarısından dolayı daha sonra Lozan görüşmelerine giden heyetin başkanı olarak seçilmiştir. Mudanya Ateşkes Anlaşması, TBMM ile İngiltere arasında Mudanya’da yapılmıştır. Aslında anlaşmanın Yunanlılarla yapılması gerekirdi; çünkü muharebeler döneminde mücadele ettiğimiz güç onlardı. Masada Yunanın değil İngiliz’in olması Yunanlıların maşa gibi kullanıldığının açık kanıtıdır. Aslında İngiltere masaya Birinci Dünya Savaşının galibi olarak oturup kendince bir takım imtiyazlar elde etme düşüncesindeydi. Mudanya Ateşkes Anlaşması, Osmanlı Devletinin hukuken sona erdiği bir anlaşmadır. Askeri dönemin bitip siyasi dönemin başlangıcında ilk alınan siyasi zaferde yine Mudanya Ateşkes Anlaşmasıdır. Mudanya ile Doğu Trakya, İstanbul ve Boğazlar çevresi savaş yapılmadan alınmıştır. Mudanya Ateşkes Anlaşmasının hükümleri ise şunlardan oluşmaktaydı. Doğu Trakya Bölgesini Yunanlılar on beş gün içerisinde terk edecek. Yunanlılar bölgeyi ilk etapta Milletler Cemiyetine bırakacak daha sonra ise diğer adı Cemiyet-i Akvam olan cemiyet ise burayı on beş gün içerisinde Türkiye’ye teslim edecek. Neden hemen verilmiyor da aracıyla bu topraklar veriliyor amaç olası bir savaşı önlemektir. Türkiye ile Yunanistan arasında Karaağaç bölgesi tampon bölge olacak, bu kararın alınmasında da asıl sebep yine aynı savaşı önlemek. İki taraf arasında savaş haline son verilecek. Doğu Trakya’nın güvenliğini sekiz bin Türk jandarması sağlayacak. Bu maddenin alınmasında ve sayının az tutulmasının nedeni de yine olası bir savaşı önlemektir. Türkiye ile Yunanistan arasında Karaağaç bölgesi tampon bölge olacak neden olan sebep yine aynı savaşı önlemektir. Türk ordusu Çanakkale ve Kocaeli yarımadasında belirlenen sınırı geçmeyecek. Burada durum yine savaşı önlemektir. Boğazların ve İstanbul’un yönetimi TBMM’ye verilecektir. Doğu Trakya’yı teslim almaya giden ise Refet Bele Paşa olmuştur. Refet Bele, Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının da kurucuları arasında yer alan önemli bir isimdir.
Mudanya Ateşkes Anlaşması ile Osmanlı Devleti hukuken sona ermiş ve TBMM boğazlar konusunda önemli bir imtiyaz elde etmiştir. Sevr’de söz edilen boğazlar komisyonu da böylelikle sona ermiş oluyordu. Lozan Barış Antlaşmasında komisyon tekrar kabul edilerek Mudanya Ateşkes Anlaşmasında elde ettiğimiz hak aslında kaybedilmiştir. Mudanya Ateşkes Anlaşmasında en fazla karıştırılan konu Doğu ve Batı Trakya’dır. Unutmayalım Batı Trakya’yı biz Balkan Savaşlarında kaybettik ve bir daha geri alamadık. Doğu Trakya’yı ise Balkan Savaşlarında önce kaybettik daha sonra Enver Paşa ve arkadaşları geri aldı. Birinci Dünya Savaşından sonra tekrar kaybedip Mudanya ile geri aldık. Mudanya Ateşkes Anlaşmasının imzalanması aynı zamanda İngiliz Lord George hükümetinin de istifa etmesine neden olmuştur.
Mudanya Ateşkes Anlaşması ile Osmanlı Devleti hukuken sona ermiş ve TBMM boğazlar konusunda önemli bir imtiyaz elde etmiştir. Sevr’de söz edilen boğazlar komisyonu da böylelikle sona ermiş oluyordu. Lozan Barış Antlaşmasında komisyon tekrar kabul edilerek Mudanya Ateşkes Anlaşmasında elde ettiğimiz hak aslında kaybedilmiştir. Mudanya Ateşkes Anlaşmasında en fazla karıştırılan konu Doğu ve Batı Trakya’dır. Unutmayalım Batı Trakya’yı biz Balkan Savaşlarında kaybettik ve bir daha geri alamadık. Doğu Trakya’yı ise Balkan Savaşlarında önce kaybettik daha sonra Enver Paşa ve arkadaşları geri aldı. Birinci Dünya Savaşından sonra tekrar kaybedip Mudanya ile geri aldık. Mudanya Ateşkes Anlaşmasının imzalanması aynı zamanda İngiliz Lord George hükümetinin de istifa etmesine neden olmuştur.
