Gez köyünde Hristiyan Ermenilerin de yaşadığı dönemin önemli ibadethanelerinden olan Surp Menas Manastırı’nın yalnızca Surp Minas Kilisesi günümüze ulaşabildi. Ancak çatısı çöken, duvarları kazınan, içi yakılarak tahrip edilen yapının son durumu içler acısı. Kilisenin kapısının yıllar önce açık olduğu bilinirken, bugün girişin toprak ve taş yığınlarıyla kapatıldığı görülüyor.
Duvarlarında orijinal olduğu değerlendirilen fresklerin kazındığı, içerisine sinkaflı ifadelerin yazıldığı ve yapının bütünüyle çürümeye bırakıldığı belirtiliyor.
Özel mülk olan kilisenin geleceği belirsiz
Kilise, Erzurum asıllı Mehlika Kobal’ın yasal varisleri Almanya’da yaşayan Ahmet Sabri Ergin ve İstanbul’da yaşayan Ceyda Ergin’e ait. Geçmiş yıllarda kilisenin geleceği için mal sahipleri ile Aziziye Belediyesi arasında görüşmeler yapılsa da somut bir adım atılamadı. Mal sahipleri yapının aslına uygun şekilde restore edilmesi talebini defalarca yineledi. Ancak yüksek maliyet nedeniyle çalışmanın ilerleyemediği öne sürüldü.
Mülk sahiplerinin avukatı Özge Haksal, önceki açıklamalarında restorasyon sürecini şu sözlerle anlatmıştı; “Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu’nun girişimiyle kilisenin rölöve, restorasyon ve restitüsyon projelerini hazırlatmak üzere çalışmalara başlanmıştı. Ancak projenin yüksek maliyeti nedeniyle ilerleme sağlanamadı. Bu yüzden 2863 sayılı Kanunun 12. maddesi gereğince mal sahipleri, Aziziye Belediyesi’nden katkı payı talep etmişler ve Belediye’ye iş birliği teklif etmişlerdir. Direnme, engelleme diye bir şey söz konusu değildir. Biz de çok özel mimari unsurları barındıran bu eserin bir an evvel bu harabe halinden kurtarılarak kültürümüze kazandırılmasını istiyoruz. Gerekirse kampanya da başlatabiliriz. Kültür Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Aziziye Belediyesi ile el ele verelim; bu tarihi eseri kurtaralım.”
Bugün kapısı taş ve toprakla kapanmış, içi harabeye dönmüş bu yapı, gerekli adımlar atılmazsa tamamen çökmek üzere. Erzurum’un 235 yıllık Surp Minas Kilisesi, sessizce yok olmayı bekliyor.
Hemen camiye çevirin.