Şiiri, romanı, edebiyatı, dilbilimi, geometriyi, coğrafyayı, felsefeyi geçtim de içinizde ‘sadece Türk tarihi ve İslâm dini konusunda’ 510 kitap okumuş olan var mı?
Çok zor, değil mi?
Okuyan varsa da profesör olmuştur herhalde…
***
Araştırmacı Kenan Özek, Anıtkabir Müzesi kitap koleksiyonunu ve Atatürk’le ilgili kayda geçirilmiş anıları inceleyip ‘Atatürk’ün okuduğu kitaplar’ listesi oluşturmuş.
Daha doğrusu bu konuda önceden oluşturulmuş listeleri birleştiren karşılaştırmalı bir tashih yapmış.
O titiz çalışmanın sonucunda Özek, Atatürk’ün farklı ikametgâhlarındaki kitaplıklarda bulunan, bazıları satır aralarına notlar düşüle düşüle, bazıları ifadelerin altları çizile çizile; bazıları savaşta toza bulanmış sahra çadırlarında, bazıları barışta loş ve sessiz çalışma odalarında Atatürk tarafından okunmuş bütün kitapları saymış, listelemiş.
Özek’in belirlediği aşağıdaki sayıların açılımlarını ben bu yazıya sığdıramam ama dilerseniz siz Anıtkabir arşivlerine girip mesela Atatürk’ün sadece Dilbilim konusunda okuduğu 425 kitabın adlarını tek tek tarayabilirsiniz.
O araştırma ödevini meraklı okurlara bırakıp biz Atatürk’ün hangi konuda kaç kitap okuduğuna bir bakalım:
Türk tarihi konusunda: 399
İslam dini konusunda: 111
Avrupa tarihi konusunda: 266
Genel tarih konusunda: 307
Uygarlık ve ülkeler tarihi konusunda: 301
Siyasal bilimler ve ideolojiler tarihi konusunda: 204
Askerlik konusunda: 261
Hukuk konusunda: 150
Türk şiiri konusunda: 127
Türkçe konusunda: 119
Genel dil bilim konusunda: 425
Eğitim bilimleri konusunda: 101
Tıp bilimleri konusunda: 99
Gelenek ve görenekler konusunda: 27
Türk Edebiyatı konusunda: 377
Coğrafya konusunda: 302
Kamus ve lügatler konusunda: 276
Doğu-Batı edebiyatları-klasikler: 202
Arkeoloji ve kitabeler konusunda: 133
Strateji, bilim, felsefe konularında: 98
Hukuk konusunda: 33
Hemen belirtelim: Bazı kitapların konusu birkaç alanı ilgilendirdiğinden, iki gruba da yazılmıştır.
Onun için toplam sayı biraz fazla çıkmaktadır. Ancak şu kesindir: ‘Atatürk’ün vefatından sonra yapılan tereke sayım işlemi sırasında, Atatürk’ten kalan her şey, kibrit çöpüne varıncaya kadar, Aralık 1938 de, Ankara 3. Sulh Hukuk mahkemesi huzurunda sayılarak, tutanak altına alınıp kayda geçirilmiştir. Bu sayımda, kitap ve benzeri atlas, harita gibi matbu şeyler başlığı altında, 4289 kitap katalog kaydı ile ondan ayrı 4433 tereke kaydı yapılmıştır.’
***
Atatürk’ün terekesi ile ilgili son güncel tespit ve kontrol işlemi ise 10. Cumhurbaşkanımız Ahmet Necdet Sezer tarafından yeniden yaptırılmış, 1938’deki terekeden bugüne kalanlar ve şu anda bulundukları yerler karşılaştırılarak kontrolden geçirilmiştir.
Bu ikinci sayımın tutanakları hâlen Cumhurbaşkanlığı arşivinde mevcuttur.
Atatürk, ikametgâhlarında oluşturduğu kendi kişisel kütüphanesi dışında İstanbul ve Ankara üniversiteleri kütüphanelerinden ve saray kütüphanelerinden pek çok kitaplar çalışma odalarına getirterek okumuş ve sonra iade etmiştir. Ancak ne yazık ki bunlar okuduğu kitaplara dair kayıtlara geçirilmemiştir.
Dolayısıyla az önce paylaştığım kitap sayıları, Atatürk’ün okuduğu kitapların toplamını değil, okuduğu kitaplar içinden sadece kendi kütüphanesinde bulundurduklarını ifade etmektedir.
***
Kitap okur musunuz; sadece Türk tarihi ve İslâm dini konularında yazılmış 510 kitap okumuş olabilir misiniz; okuduğunuz kitapların adlarını bir yere kaydeder misiniz; bunları bilemem tabii ama fırsat buldukça kitaplara sığınan ve masasında her daim beş on kitap bulunduran biri olarak yazımın en başında dile getirdiğim şu iddiayı rahatlıkla yineleyebilirim: Eğer sadece iki tema üzerine yazılmış 510 kitap okuduysanız muhtemelen o temalardan birinin profesörü olmuşsunuzdur.
Fakat ciddi düzeyde kuşku duyduğum bir şey var: Ben bugün ülkemdeki profesörlerin çok azının, üstelik iki tema sınırı olmaksızın, toplamda 500 kitap okumuş olabileceğini düşünüyorum.
Herhangi bir araştırmaya, bir yayına, bir makaleye dayanmayan tamamen gözlem ve deneyim temelli bu tahminimde yanılmış olmayı yürekten diliyorum.
***
Bugün Ata’nın vefatının 82’nci yıl dönümü.
Her yıl, her gün büyüyen bir özlemle anıyoruz O’nu. Ruhu şâd, mekânı cennet olsun…
Çok zor, değil mi?
Okuyan varsa da profesör olmuştur herhalde…
***
Araştırmacı Kenan Özek, Anıtkabir Müzesi kitap koleksiyonunu ve Atatürk’le ilgili kayda geçirilmiş anıları inceleyip ‘Atatürk’ün okuduğu kitaplar’ listesi oluşturmuş.
Daha doğrusu bu konuda önceden oluşturulmuş listeleri birleştiren karşılaştırmalı bir tashih yapmış.
O titiz çalışmanın sonucunda Özek, Atatürk’ün farklı ikametgâhlarındaki kitaplıklarda bulunan, bazıları satır aralarına notlar düşüle düşüle, bazıları ifadelerin altları çizile çizile; bazıları savaşta toza bulanmış sahra çadırlarında, bazıları barışta loş ve sessiz çalışma odalarında Atatürk tarafından okunmuş bütün kitapları saymış, listelemiş.
Özek’in belirlediği aşağıdaki sayıların açılımlarını ben bu yazıya sığdıramam ama dilerseniz siz Anıtkabir arşivlerine girip mesela Atatürk’ün sadece Dilbilim konusunda okuduğu 425 kitabın adlarını tek tek tarayabilirsiniz.
O araştırma ödevini meraklı okurlara bırakıp biz Atatürk’ün hangi konuda kaç kitap okuduğuna bir bakalım:
Türk tarihi konusunda: 399
İslam dini konusunda: 111
Avrupa tarihi konusunda: 266
Genel tarih konusunda: 307
Uygarlık ve ülkeler tarihi konusunda: 301
Siyasal bilimler ve ideolojiler tarihi konusunda: 204
Askerlik konusunda: 261
Hukuk konusunda: 150
Türk şiiri konusunda: 127
Türkçe konusunda: 119
Genel dil bilim konusunda: 425
Eğitim bilimleri konusunda: 101
Tıp bilimleri konusunda: 99
Gelenek ve görenekler konusunda: 27
Türk Edebiyatı konusunda: 377
Coğrafya konusunda: 302
Kamus ve lügatler konusunda: 276
Doğu-Batı edebiyatları-klasikler: 202
Arkeoloji ve kitabeler konusunda: 133
Strateji, bilim, felsefe konularında: 98
Hukuk konusunda: 33
Hemen belirtelim: Bazı kitapların konusu birkaç alanı ilgilendirdiğinden, iki gruba da yazılmıştır.
Onun için toplam sayı biraz fazla çıkmaktadır. Ancak şu kesindir: ‘Atatürk’ün vefatından sonra yapılan tereke sayım işlemi sırasında, Atatürk’ten kalan her şey, kibrit çöpüne varıncaya kadar, Aralık 1938 de, Ankara 3. Sulh Hukuk mahkemesi huzurunda sayılarak, tutanak altına alınıp kayda geçirilmiştir. Bu sayımda, kitap ve benzeri atlas, harita gibi matbu şeyler başlığı altında, 4289 kitap katalog kaydı ile ondan ayrı 4433 tereke kaydı yapılmıştır.’
***
Atatürk’ün terekesi ile ilgili son güncel tespit ve kontrol işlemi ise 10. Cumhurbaşkanımız Ahmet Necdet Sezer tarafından yeniden yaptırılmış, 1938’deki terekeden bugüne kalanlar ve şu anda bulundukları yerler karşılaştırılarak kontrolden geçirilmiştir.
Bu ikinci sayımın tutanakları hâlen Cumhurbaşkanlığı arşivinde mevcuttur.
Atatürk, ikametgâhlarında oluşturduğu kendi kişisel kütüphanesi dışında İstanbul ve Ankara üniversiteleri kütüphanelerinden ve saray kütüphanelerinden pek çok kitaplar çalışma odalarına getirterek okumuş ve sonra iade etmiştir. Ancak ne yazık ki bunlar okuduğu kitaplara dair kayıtlara geçirilmemiştir.
Dolayısıyla az önce paylaştığım kitap sayıları, Atatürk’ün okuduğu kitapların toplamını değil, okuduğu kitaplar içinden sadece kendi kütüphanesinde bulundurduklarını ifade etmektedir.
***
Kitap okur musunuz; sadece Türk tarihi ve İslâm dini konularında yazılmış 510 kitap okumuş olabilir misiniz; okuduğunuz kitapların adlarını bir yere kaydeder misiniz; bunları bilemem tabii ama fırsat buldukça kitaplara sığınan ve masasında her daim beş on kitap bulunduran biri olarak yazımın en başında dile getirdiğim şu iddiayı rahatlıkla yineleyebilirim: Eğer sadece iki tema üzerine yazılmış 510 kitap okuduysanız muhtemelen o temalardan birinin profesörü olmuşsunuzdur.
Fakat ciddi düzeyde kuşku duyduğum bir şey var: Ben bugün ülkemdeki profesörlerin çok azının, üstelik iki tema sınırı olmaksızın, toplamda 500 kitap okumuş olabileceğini düşünüyorum.
Herhangi bir araştırmaya, bir yayına, bir makaleye dayanmayan tamamen gözlem ve deneyim temelli bu tahminimde yanılmış olmayı yürekten diliyorum.
***
Bugün Ata’nın vefatının 82’nci yıl dönümü.
Her yıl, her gün büyüyen bir özlemle anıyoruz O’nu. Ruhu şâd, mekânı cennet olsun…
