1982 Anayasasına göre yüksek mahkemelerimizden biri de Yargıtay’dır. Yargıtay adli mahkemelerin verdiği kararların son inceleme makamı olarak görev yapan mahkemedir. Yargıtay’da, Danıştay gibi 1839-1876 arasında ki Tanzimat döneminde kurulmuştur. Yargıtay’ın ilk açıldığında adı Divan-i Ahkâm-ı Adliye olmuştur. Mahkeme 1868 tarihinde Sultan Abdülaziz döneminde faaliyete geçmiştir. Yargıtay, 1961 anayasası ile yeniden düzenlemiştir. Yargıtay’ın bu anlamda ilk başkanlığını yapan isim ise Ahmet Cevdet Paşa’dır. Ahmet Cevdet Paşa, Osmanlı Devletinin son dönem vakanüvislerinden biridir. 17 Şubat 1926 yılına kadar yürürlükte kalacak olan Mecelleyi yani medeni kanunun da hazırlayıcısı yine Ahmet Cevdet Paşa olmuştur. Ahmet Cevdet Paşa aynı zamanda ilk kadın felsefecimiz olan Fatma Aliye Hanım’ında babasıdır. Ahmet Cevdet Paşa, 12 ciltlik Tarihi Cevdet, Kısası Enbiya ve Maruzat adlı eserlerinde müellifidir. Yargıtay’ın ilk derece mahkemeleri ve İstinaf Mahkemeleri olmak üzere taşrada birimleri vardır. Ceza ve medeni yargılama olmak üzere iki kısma ayrılan Yargıtay’ın birimleri sorunları yerinden çözmeye çalışmaktadır. Medeni yargı içinde sulh ceza hâkimlikleri, asliye ceza ve ağır ceza olmak üzere üç kısım vardır. Medeni yargılama ise sulh hukuk ve asliye hukuk olmak üzere iki kısma ayrılmıştır. Yargıtay’ın yükünü hafifletebilmek amacıyla kurulan mahkemeler ise İstinaf Mahkemeleridir. Vasi atanması, olağanüstü evlenme kararının verilmesi, gaiplik kararı ve mahkeme kararı ile erken ergin kılınmaya karar veren sulh hukuk mahkemeleri olmaktadır. Yargıtay’da nizalı ve nizasız olmak üzere iki tür de yargı vardır. Davalarda davacı ve davalı varsa bu nizalı yargıya girerken, sadece biri varsa o zamanda buna nizasız yargı adı verilmektedir. Miras, borç, boşanma gibi davalar nizalı, vasi atanması, ergin kılınmayı talep etme ise nizasız yargı içinde yer almaktadır. Yargıtay’ın içtihatları birleştirme kararları ise ana kaynak olarak kabul edilir.
Yargıtay dairelerden oluşan bir yüksek mahkemedir. Yargıtay üyelerinin tamamı Hâkimler ve Savcılar Kurulu tarafından seçilmektedir. 16 Nisan 2017 yılında yapılan değişiklikle Yargıtay üyelerinin görev süresi 12 yıl olarak yeniden belirlenmiştir. Yargıtay üyelerinin görev sürelerinin uzatılması ise mümkün değildir. Yargıtay davaları dosya üzerinden inceler ve karara bağlar. Yargıtay başkanı ise üye tamsayısının salt çoğunluğun gizli oyu ile seçilir. Başkanının görev süresi ise 4 yıl olarak belirlenmiştir. Başkanlık süresinin bitiminde eski başkan yeniden aday olabilir ve seçilirse görevine devam edebilir. Üyeler gibi sınırlama yoktur. Eğer yaş haddi ve 12 yıllık üyelik süresi bitmemiş ise başkan görevine devam edebilir. 2020 Aralık ayı göz önünde tutulduğunda Yargıtay başkanı daha önceki Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı görevinde bulunmuş olan Mehmet Akarca’dır. Mehmet Akarca, İsmail Rüştü Cirit’in ardından Yargıtay başkanlığına seçilen kişi olmuştur. Yargıtay, Yüksek Seçim Kurulu, Anayasa Mahkemesi, Hâkimler ve Savcılar Kuruluna üye gönderen yüksek mahkemelerimizden biridir. Yargıtay’ın en önemli görevlilerinden biride Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısıdır. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısını, Yargıtay genel kurulunun gösterdiği 5 aday arasından cumhurbaşkanı seçmektedir. Cumhurbaşkanı kendisine gönderilen bu 5 aday arasından istediği kişiyi bu makama atayabilmektedir. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılarının görev süresi 4 yıldır. Görev süresi dolan yeniden seçilebilmektedir. 2020 göz önünde bulundurulduğunda Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Bekir Şahin’dir. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının görevleri arasında ise siyasi partilerin kapatılma davasını açmak yer alır. Başsavcı davayı doğrudan doğruya kendisi açabileceği gibi, bir siyasi partinin istemi veya adalet bakanlığının istemi üzerine de açabilir. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı siyasi partilerin kapatılma davasını Anayasa Mahkemesine açar. Anayasa Mahkemesi de toplantıya katılanların 2/3 gizli oyu ile partinin kapatılmasına karar verebilir. Yani parti kapatma davasını Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı açar, kararı ise Anayasa Mahkemesi verir. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının bir diğer görevi ise yüce divanda yargılamaları yürütmektir. Cumhurbaşkanı, bakan, yüksek mahkemelerin üyeleri ve başkanları, Hâkimler ve Savcılar Kurulunun üyeleri, Sayıştay üyeleri ve başkanı, Genelkurmay Başkanı ve kuvvet komutanları ile Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı yüce divanda yargılanırken bu yargılamayı ya Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ya da başsavcı vekili yapar. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının valilerin disiplin soruşturmalarını yapmaları da onların görevleri arasındadır.
1982 Anayasasına göre son yüksek mahkeme ise Uyuşmazlık Mahkemesidir. Uyuşmazlık Mahkemesinin üyeleri Yargıtay ve Danıştay’dan seçilerek gelmektedir. Diğer yüksek mahkemelerden farklı olarak başkanı kendi aralarından seçilmemektedir. Uyuşmazlık Mahkemesinin başkanını Anayasa Mahkemesi kendi üyelerinin arasından seçer. 2020 itibariyle Uyuşmazlık Mahkemesinin başkanlığına seçilen ise Burhan Üstün’dür. 17 Nisan 2017 anayasa değişikliği ile Askeri Yargıtay ve Askeri Yüksek İdare Mahkemeleri kaldırılınca yüksek mahkeme sayısı 6’dan 4’e inmiştir.
Yargıtay dairelerden oluşan bir yüksek mahkemedir. Yargıtay üyelerinin tamamı Hâkimler ve Savcılar Kurulu tarafından seçilmektedir. 16 Nisan 2017 yılında yapılan değişiklikle Yargıtay üyelerinin görev süresi 12 yıl olarak yeniden belirlenmiştir. Yargıtay üyelerinin görev sürelerinin uzatılması ise mümkün değildir. Yargıtay davaları dosya üzerinden inceler ve karara bağlar. Yargıtay başkanı ise üye tamsayısının salt çoğunluğun gizli oyu ile seçilir. Başkanının görev süresi ise 4 yıl olarak belirlenmiştir. Başkanlık süresinin bitiminde eski başkan yeniden aday olabilir ve seçilirse görevine devam edebilir. Üyeler gibi sınırlama yoktur. Eğer yaş haddi ve 12 yıllık üyelik süresi bitmemiş ise başkan görevine devam edebilir. 2020 Aralık ayı göz önünde tutulduğunda Yargıtay başkanı daha önceki Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı görevinde bulunmuş olan Mehmet Akarca’dır. Mehmet Akarca, İsmail Rüştü Cirit’in ardından Yargıtay başkanlığına seçilen kişi olmuştur. Yargıtay, Yüksek Seçim Kurulu, Anayasa Mahkemesi, Hâkimler ve Savcılar Kuruluna üye gönderen yüksek mahkemelerimizden biridir. Yargıtay’ın en önemli görevlilerinden biride Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısıdır. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısını, Yargıtay genel kurulunun gösterdiği 5 aday arasından cumhurbaşkanı seçmektedir. Cumhurbaşkanı kendisine gönderilen bu 5 aday arasından istediği kişiyi bu makama atayabilmektedir. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılarının görev süresi 4 yıldır. Görev süresi dolan yeniden seçilebilmektedir. 2020 göz önünde bulundurulduğunda Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Bekir Şahin’dir. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının görevleri arasında ise siyasi partilerin kapatılma davasını açmak yer alır. Başsavcı davayı doğrudan doğruya kendisi açabileceği gibi, bir siyasi partinin istemi veya adalet bakanlığının istemi üzerine de açabilir. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı siyasi partilerin kapatılma davasını Anayasa Mahkemesine açar. Anayasa Mahkemesi de toplantıya katılanların 2/3 gizli oyu ile partinin kapatılmasına karar verebilir. Yani parti kapatma davasını Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı açar, kararı ise Anayasa Mahkemesi verir. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının bir diğer görevi ise yüce divanda yargılamaları yürütmektir. Cumhurbaşkanı, bakan, yüksek mahkemelerin üyeleri ve başkanları, Hâkimler ve Savcılar Kurulunun üyeleri, Sayıştay üyeleri ve başkanı, Genelkurmay Başkanı ve kuvvet komutanları ile Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı yüce divanda yargılanırken bu yargılamayı ya Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ya da başsavcı vekili yapar. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının valilerin disiplin soruşturmalarını yapmaları da onların görevleri arasındadır.
1982 Anayasasına göre son yüksek mahkeme ise Uyuşmazlık Mahkemesidir. Uyuşmazlık Mahkemesinin üyeleri Yargıtay ve Danıştay’dan seçilerek gelmektedir. Diğer yüksek mahkemelerden farklı olarak başkanı kendi aralarından seçilmemektedir. Uyuşmazlık Mahkemesinin başkanını Anayasa Mahkemesi kendi üyelerinin arasından seçer. 2020 itibariyle Uyuşmazlık Mahkemesinin başkanlığına seçilen ise Burhan Üstün’dür. 17 Nisan 2017 anayasa değişikliği ile Askeri Yargıtay ve Askeri Yüksek İdare Mahkemeleri kaldırılınca yüksek mahkeme sayısı 6’dan 4’e inmiştir.
