Deprem ve afetlere 'Damla Modeli'

Tunceli, üç tarafı aktif fay hatlarıyla çevrili olmasının yanı sıra kaya düşmesi, heyelan ve çığ gibi afet riskleriyle de dikkat çeken iller arasında yer alıyor. Bu riskler karşısında afetlere hazırlığı artırmak amacıyla çalışmalarını sürdüren Tunceli AFAD İl Müdürlüğü, 2025 yılında 'Damla Modeli' adını verdiği yeni bir uygulamayı hayata geçirdi. Model kapsamında STK, dernekler ve kamu kurumlarının arama-kurtarma ekiplerinden 600 gönüllü sahaya inerek, doğrudan vatandaşlara eğitim veriyor.  

Tunceli'deki afete hazırlık çalışmaları hakkında bilgi veren AFAD İl Müdürü Veysi Kaya, afet öncesinde alınan önlemlerin önemine dikkat çekerek, "Depreme istediğimiz kadar hazırlık yapalım afet öncesinde gerçekleştirdiğimiz iyileştirmeler, afet anında yapacağımız çalışmalardan 15 kat daha etkili oluyor" dedi. Kaya ayrıca, özellikle yolları afete açık bölgelerden geçen Pülümür ve Ovacık ilçelerine özel planlar hazırlandığını, çadır ve konteyner stoklarının artırıldığını ve jandarma ile emniyet personelinin arama-kurtarma eğitimlerinin yoğunlaştırıldığını açıkladı.  
 
  "Üç tarafımız deprem fay hatlarıyla çevrilmiş durumda" 

Kaya, "Kamu kurumları olarak ‘Tunceli depreme hazır' diyebiliriz. Lakin depreme hazırlık sadece kamu kurumlarıyla olmaz. Bu işi vatandaşlarımızla birlikte yürütmemiz lazım. Geçen yıl kapı kapı dolaşarak bir model seçmiştik. Bütün ilçelerimize çıkarma yaptık. Bu hususta bu yılki planımız da ‘Damla Modeli' olarak adlandırdığımız, yaklaşık 600 gönüllümüz, derneklerimiz, STK'lar, kamu kuruluşlarındaki arama kurtarma ekiplerinin sahaya inerek bizzat vatandaşlarımızı bilgilendirmesidir. Eğitimler çok önemli ve süreklilik gerektiren bir şey. Afet farkındalık eğitimlerinin gerçekten ‘bir kere yaptım, bir sene yaptım durayım' deme şansınız yok. Her yıl tekrarlamamız gerekiyor. Tunceli de jeopolitik konum gereği bütün afetlerin görüldüğü bir il. Özellikle kaya düşmesi, heyelan, çığ gibi diğer afetler var. Üç tarafımız deprem fay hatlarıyla çevrilmiş durumda. Bu konjektörde ne yaptığımızın üzerinde durmak istiyorum. Afet öncesi farkındalık eğitimlerimizin süreklilik arz etmesi gerekiyor. Bu hususta her gün yeni bir plan yapıyoruz. Gelecek yılki planımız da köylere inmek olacak. Özellikle nüfusu 20'nin üzerinde olan köylerimizle özel çalışacağız. Önce onlar kendi kendilerine yetecekler. Ardından diğer köylere yardıma gidecek bir planımız hazır şu anda. Gelecek yıl onu kullanacağız" diye konuştu.  
 
  "Deprem önceliği yapacağımız bir hazırlık deprem sırasında yapacağımız herhangi bir işlemden 15 katı fark ediyor"  

Bu yıl Damla Modeli'ni sürdürdüklerini aktaran Kaya, "Bunun dışında muhtemel bir afet durumunda özellikle Pülümür ve Ovacık ilçelerimiz çok kritik noktalarda. Buralara giden yolların tamamı afete maruz bölgelerle dolu. 1992 yılında Erzincan'da yaşanan deprem nedeniyle 3 gün boyunca Pülümür yolunun kapalı olduğunu biliyoruz. Diğer bölgelerden farklı olarak Ovacık ve Pülümür'e acil durumlarda kullanılmak üzere konteyner, arama kurtarma malzemeleri yerleştirdik. Ayrıca orada jandarma eliyle 3'er tim oluşturduk. 2 tim arama kurtarma yapacak, 1 tim ise geçici barınma alanlarından sorumlu olacak. Bugün depreme istediğimiz kadar hazırlık yapalım, deprem öncesi yapacağımız bir hazırlık deprem sırasında yapacağımız herhangi bir işlemden 15 katı fark ediyor. Öncesinde yapacağımız özellikle konut stoku, iyileştirme gibi çalışmaları eğer afet öncesinde gerçekleştirirsek, afet sonrasında 15 katına tekabül ediyor. 2019 yılında başkanlığımızın ‘Bütünleşik Afet Modeli'ne geçmesiyle artık krizleri yöneten bir ülke olmaktan çıkıp, riskleri yöneten bir ülke olmayı hedefledik ve burada da çok sağlam adımlar attık. Tunceli genelinde neredeyse bütün afetler görülüyor. Biz bu hususta diyoruz ki ‘afet olmadan önce gereğini yapalım.' Bunun birinci basamağı eğitimler, ikinci basamağı da yapı stokunun güncellenmesi. Büyük bir çalışma başlatıyoruz. 2023 Kahramanmaraş merkezli depremlerde ilimizde bina yıkılmamasına rağmen biz yine de çalışmalarımızı yaptık. Ağır hasarlı yapılarımızı tespit ettik, onların dönüşümüne hızla başladık. İlimizde iyileştirme çalışmaları kapsamında binin üzerinde konut yapılıyor. 2020 ve 2023'ü toplarsak 2 binin üzerinde konut yapılacak. Yapı stoku yeterli olmayan bir ilden bahsediyoruz. Ayrıca coğrafi konum gereği yaşanacak büyük bir afette yollarımızın kapanma ihtimalini değerlendiriyoruz" şeklinde konuştu.  
 
  "Bütün ilçelerimizde 200'ün üzerinde çadır stokladık" 

Afete müdahale kısmı çalışmalarını anlatan Kaya, "Müdahale kısmıyla ilgili çok çeşitli çalışmalar yaptık. Pülümür ve Ovacık ilçelerinin 2-3 gün boyunca yollarının kapalı olacağını tahmin ederek, o bölgeler için özel planlar yaptık. Ovacık ilçemizde 2023 yılında yaptığımız konteyner kentimiz duruyor, hazine arazisi olması nedeniyle kaldırmayı düşünmüyoruz. Pülümür de aynı şekilde. Bütün ilçelerimizde 200'ün üzerinde çadır stokladık. Ayrıca öğretmenlerimizin tamamına yaşanabilecek afet sonrası barınma alanlarının yönetimi noktasında görevlendirme yaptık. Bütün kaymakamlıklarımıza muhtemel bir afet durumunda nasıl davranmaları gerektiğini, önceliklerini belirleyecek yazılar yazdık. Bu noktada en büyük gücümüz jandarma ve emniyet teşkilatımız. Yaklaşık 2 bin jandarma personelimiz arama kurtarma eğitimi aldı, emniyetten de 500-600'ün üzerinde arama kurtarma eğitimi alan personelimiz var. Bütün kamu kurum ve kuruluşları tek vücut halinde hareket ediyorlar. Bu tabii ki olması gereken bir şey ama afetlerde buna daha çok ihtiyacımız oluyor. Yaşanabilecek bir kaos ortamını hızlı bir şekilde ekarte etmemiz için eğitimlerimizi sıklaştırıyoruz. Burada en büyük avantajımız bizi diğer kurum ve kuruluşların desteklemesi. Aynı desteği vatandaşlardan da bekliyoruz" ifadelerini kullandı. 
                                

İHA