Teknolojik gelişmeler ve internet kullanımının artmasıyla birlikte geleneksel bahis alışkanlıkları yerini sanal bahis adıyla anılan yeni bir oyun türüne bıraktı.Cep telefonu, tablet ve bilgisayar gibi cihazlarla internet üzerinden oynanan sanal bahisler, kolay erişilebilir olmaları nedeniyle hızla yayılıyor.
Sanal kumar bağımlılığı, teknolojinin gelişimiyle birlikte Türkiye’de ve dünyada hızla büyüyen bir halk sağlığı sorununa dönüşürken,
Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri, Yönetim ve Çalışma Sosyolojisi Anabilim Dalı öğretim üyesi Doç.Dr. Adnan Küçükali’nin danışmanlığında yürütülen ve Lokman Lokmacı’nın hazırladığı, ‘Sanal Bahisin Üniversite Gençleri Üzerindeki Etkisi’ başlıklı yüksek lisans tezi ile acı tablo gözler önüne serildi. Her 10 üniversite öğrencisinden 8’inin sanal bahis oynadığı ortaya çıkarken bahis siteleri ile tanışma yaşının ise 10 ile 12 yaşa kadar düştüğü ortaya çıktı.
“Hayatın her alanı bir kumarhane”
Türkiye’de ilk kez 17 Nisan 2004’te “Bahse Giren Kazanır” sloganıylaİddaa oynandığını ifade eden Lokman Lokmacı, “Başlarda yalnızca bayiler aracılığıyla basılı kuponlarla oynanabiliyordu. Ancak teknolojik gelişmeler ve cep telefonlarının internet bağlantısıyla yaygınlaşması, İddaa’nın da dijitalleşmesini sağlamış ve oyun bugün artık büyük ölçüde internet üzerinden oynanır hale getirdi. Teknolojik gelişmelerle birlikte gelinen noktada artık canlı İddaa ile günün her saatinde oyunculara bu oyunu oynama imkanı sağlanmakta ve özellikle cep telefonları sayesinde hayatın her alanı bir kumarhane haline dönüşebilmekte” dedi.
Bahis sitelerinin,yasal ve yasadışı olmak üzere iki çeşit olduğunu belirten Lokmacı,Türkiye’de resmi makamlarla yapılan sözleşmeler doğrultusunda yasal olarak faaliyet gösteren ve kullanıcılarından herhangi bir ücret talep etmeksizin ücretsiz üye olunabilen 6 sitesinin varlığına değindi.
10 milyonun üzerinde üye var
Bu sitelerde para trafiğinin devletin gözetim ve denetiminde faaliyet gösteren kamu ve özel bankalar aracılığıyla sağlandığını kaydeden Lokmacı ifadelerini şöyle sürdürdü: “Türkiye’deki bütün bankaların internet bankacılığı uygulamalarında “Şans Oyunları Ödemeleri” adı altında ödeme kanalları bulunmaktadır. Bankalar bir komisyon karşılığında bu işlemleri yapmaktadır. Ülkemizde yasal bahis sitelerine üye olanların sayısı ise 10 milyonun üzerindedir.”
Yasadışı bahis 3 bakanlığın bütçesini aştı
MASAK’ın 2024 yılı raporuna göre Türkiye'de 18-50 yaş grubunda 5 milyon kişinin yasadışı bahis oynadığını aktaran Lokmacı, acı tabloyu şöyle aktarıyor: “Bu rapora göre 2024 yılında yasadışı bahise yatırılan tutar ise 50 milyar TL’dir. Bu rakam ülkemizde 3 bakanlığın toplam bütçesinden daha fazladır.Yine MASAK’ın 2022-2024 yıllarına ait verilerine göre 280 binden fazla banka hesabının yasa dışı bahis tahsilatı için kullanıldığı ve bu paranın suç örgütlerine gittiği ortaya konulmuştur.”
Denetim neredeyse imkansız
Yasadışı bahisin başka ülkeler üzerinden yönetilmesi sebebiyle denetiminin zor olduğunu da dile getiren Lokmacı, “Devletin yetkili kurumları tarafından yasadışı bahis sitelerine konulan erişim engeli, site ile ilgili olarak yapılan en küçük bir adres değişikliğiyle etkisiz kalabiliyor. Aradan çok kısa süre sonra başka bir adres ile bu işe devam edebiliyorlar ve bu sitelerin sayıları çok fazla. Ayrıca MASAK, 2022-2024 yılları arasında yasadışı bahis sitelerine 1 milyondan fazla tahsilat işleminin yapıldığını belirledi. Raporda ayrıca, Sanal Ortamda Oynatılan Şans Oyunları Hakkındaki Yönetmelik’in yürürlüğe girdiği 2006 yılından bugüne kadar 422 bin 594 site için ihbarda bulunulduğu, yapılan işlemler sonucunda, bunların 393 bin 13’ü için erişim engelitedbirinin uygulandığı da yer alıyor” dedi.
Zaman mekan detayı ortadan kalkıyor
Sanal bahis ve iddaa bağımlılığının diğer kumar türlerine göre daha tehlikeli olduğunu aktaran Lokmacı,kapıdaki büyük tehlikeyi şöyle anlatıyor: “Özellikle cep telefonları ve internet sayesinde kişi eşinin yanında bile telefonda bir haber okuyormuş, mesajlarına bakıyormuş gibi yaparak kendisini ve ailesini maddi yönden yıkımlara sokabilecek değerlerde bedeller yatırarak iddaa oynayabilmektedir. Kişi için mutfak, yatak odası ve hatta tuvalet bile bir kumar mekânı olabilmekte. Telefonun, internetin olduğu her yerde kumar oynayabiliyorsunuz. Bu durum bahisi daha cazip hale getiriyor. Bahis sitelerine girdiğinizde çok fazla seçenek var. Basketboldan tutun da futbola çok fazla oyun var ve her birinin altında onlarca alt başlıklarda açılmış iddialar var. Yapılan ışıklandırmalarla, yanıp sönen ikazlarla dikkatler çekiliyor.”
“Kupona ortak olma meselesi var”
Bahis sitelerinde vakit geçirenlerin çoğunluğunu erkeklerin oluşturduğunu ifade eden Lokmacı, “Genellikle erkekler çoğunlukta ama kadınlarda yok değil. Özellikle sevgilisine, yaptığı kuponda ortak olan çok kadın var. Sanal bahis sitelerine girişlerde veya oynama oranlarına baktığımızda bir yoğunluk var. Ayrıca bu duruma kupona ortak olma meselesini de eklersek oran daha fazla artacaktır” diye konuştu.
Şeyma TAHİR
