Şehri kadim Erzurum, tarih boyunca birçok ilklere sahip olmuş şehirdir. Tarih öncesi devirlerden günümüze kadar bu süreç kesintisiz devam ede gelmiştir. Biz araştırmacılara da geriye bunları sadece yazmak kalmıştır. Şehre verilen ilk isimden 2011 kıl oyunlarına kadar ilkler tarihin seyri içinde ki yerini de almıştır.
İLK İSİM
Tarih boyunca, Anadolu’nun ön sözü, yüksek rakımlı kartal yuvası Erzurum’un ilk isimleri THEODOSİPOLİS, KARİN ve KALİKALA olmuştur.
İLK SAKİNLER
Tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapan Erzurum’da sırasıyla Hattiler, Hititler, Hurriler, Urartular, Kimmerler, İskitler, Medler, Persler, Makedonyalı İskender, Selevkoslar, Partlar, Roma, Sasani, Araplar, Gürcüler, Saltuklu, Selçuklu, Mogollar, İranlılar, Karakoyunlu, Timur, Akkyounlu, Safevi, Osmanlılar egemen olmuşlardır.
İLK TÜRK İZLERİ
375 yılında gerçekleşen ve ilkçağın sona ermesine orta çağında başlamasına neden olan Kavimler Göçü sonuçları itibariyle birçok medeniyet üzerinde iz bırakmıştır. Kavimler Göçüyle Roma İmparatorluğu ikiye ayrılmış, feodalite rejimi ve skolastik düşünce Avrupa’ya egemen olmuştu. Avrupa’nın etnik ve siyasi yapısı değişmiş ve Türkler, Orta Asya’dan Avrupa’ya hızlı bir şekilde geçmeye başlamıştır. İşte Romanın 395’te ikiye ayrıldığı yıllarda Batı Hunlarından KURSIK ve BASIK idaresinde ki Türkler, Anadolu’ya ve Erzurum’a ilk girişlerini de yapmışlardır. Anadolu’ya bu ilk giriş yerleşmek gayesiyle olmamış, gelenler daha sonra Avrupa’ya bu gün ki Macaristan topraklarına gidilerek orada Avrupa Hun Devleti, Balamir tarafından kurulmuştur.
İLK SELÇUKLU-BİZANS SAVAŞI
Büyük Selçuklu Devleti, Tuğrul Bey’in kardeşi Çağrı Bey’i Anadolu’yu tanımak gayesiyle gönderdiği günden itibaren Bizans için tehlike arz etmeye başlamıştı. 1040 yılında kazanılan Dandanakan Savaşı ile Büyük Selçuklu kuruluş sürecini tamamlamış ve Horasan Bölgesi tamamen ele geçirilmişti. Artan nüfus ve Anadolu’nun cazibesi Selçukluları, Erzurum ve çevresine yöneltmişti. Bizans ise Erzurum ve çevresinde yaşayan Ermeni ve Gürcülere siyasi ve dini baskı uyguluyordu. Yeni yurt edinme gayesinde olan Büyük Selçuklu yöneticileri ile buna engele olmak isteyen Bizans arasında ilk mücadele 18 Eylül 1048 yılında Pasinler Ovasında olmuş ve savaşı Büyük Selçuklular kazanmıştır. Anadolu’nun kapıları aralanmış, Gürcü kral esir edilmiş, Bizans, Selçuklu hâkimiyeti kabul ederek İstanbul’da Tuğrul Bey adına hutbe okutulmasına onay vermiştir.
ATLAMA KULELERİNDE Kİ İLKLER
2011 Üniversitelerarası Kış Oyunlarında atlama kulelerinden resmi yarışlarda ilk atlayan Türk sporcu Erzurumlu Faik Yüksel, ilk kaza yapan sporcu ise Erzurumlu Samet Karta olmuştur. Atlama kulelerinden resmi yarışlarda atlayan yaşı en küçük sporcu ise Erzurumlu Muhammet İrfan Çintimardır.
İLK YÜRÜYEN MERDİVENLİ ÜST GEÇİT
Karayollarında E-80 yolu üzerinde, Yenişehir semtinin girişinde ipek yolu köprülü kavşağının hemen üzerine yapılan üst geçit aynı zaman da Doğu Anadolu Bölgesinin de ilk yürüyen merdivenli üst geçit olma özelliği taşıyor. Yürüyen merdiven ile Yukarı Köşk ve Aşağı Köşk Mahallerini birbirine bağlanmakta ve böylelikle de oluşabilecek kazalarında önüne geçilmektedir. Dönemin Erzurum Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Küçükler tarafından yaptırılan yapı yüksekliği 6,5 m uzunluğu ise 55 m olup 4 merdivenden oluşmaktadır.
İLK ISITMALI OTOBÜS DURAĞI
Eksi 40’lara varan soğuklar ve karın eksik olmadığı şehirde, ulaşımda yolcuların rahatlatılması amacıyla otobüs durakları yeniden dizayn edilmiş ve ısıtmalı olarak hizmete sokulmuştur. Isıtmalı ilk otobüs durağı Cumhuriyet caddesinde Yakutiye Medresesinin önüne yapılmıştır. Kapalı durak dönemin Büyükşehir Belediye Başkanı Mehmet Sekmen tarafından 2013 yılında yapılmıştır. Kapalı durak yazın ise klima sayesinde serin olacak ve içerisinde telefonların şarj edilebilmesi için prizli olarak tasarlanmıştır. 2013’ten sonra ısıtmalı ve akıllı durak sayıları artarak devam etmiştir.
İLK KÖRÜKLÜ OTOBÜS
Erzurum şehir içi ulaşımını rahatlamak amacıyla körüklü otobüs ilk defa dönemin Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Küçükler zamanında 2008 yılında satın alınarak hizmete sokulmuştur. Otobüsler şehrin fiziki ve iklim şartlarına göre monte edilmiş ve trafiğin rahatlamasına ve daha fazla yolcunun taşınmasına neden olmuştur.
İLK İSİM
Tarih boyunca, Anadolu’nun ön sözü, yüksek rakımlı kartal yuvası Erzurum’un ilk isimleri THEODOSİPOLİS, KARİN ve KALİKALA olmuştur.
İLK SAKİNLER
Tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapan Erzurum’da sırasıyla Hattiler, Hititler, Hurriler, Urartular, Kimmerler, İskitler, Medler, Persler, Makedonyalı İskender, Selevkoslar, Partlar, Roma, Sasani, Araplar, Gürcüler, Saltuklu, Selçuklu, Mogollar, İranlılar, Karakoyunlu, Timur, Akkyounlu, Safevi, Osmanlılar egemen olmuşlardır.
İLK TÜRK İZLERİ
375 yılında gerçekleşen ve ilkçağın sona ermesine orta çağında başlamasına neden olan Kavimler Göçü sonuçları itibariyle birçok medeniyet üzerinde iz bırakmıştır. Kavimler Göçüyle Roma İmparatorluğu ikiye ayrılmış, feodalite rejimi ve skolastik düşünce Avrupa’ya egemen olmuştu. Avrupa’nın etnik ve siyasi yapısı değişmiş ve Türkler, Orta Asya’dan Avrupa’ya hızlı bir şekilde geçmeye başlamıştır. İşte Romanın 395’te ikiye ayrıldığı yıllarda Batı Hunlarından KURSIK ve BASIK idaresinde ki Türkler, Anadolu’ya ve Erzurum’a ilk girişlerini de yapmışlardır. Anadolu’ya bu ilk giriş yerleşmek gayesiyle olmamış, gelenler daha sonra Avrupa’ya bu gün ki Macaristan topraklarına gidilerek orada Avrupa Hun Devleti, Balamir tarafından kurulmuştur.
İLK SELÇUKLU-BİZANS SAVAŞI
Büyük Selçuklu Devleti, Tuğrul Bey’in kardeşi Çağrı Bey’i Anadolu’yu tanımak gayesiyle gönderdiği günden itibaren Bizans için tehlike arz etmeye başlamıştı. 1040 yılında kazanılan Dandanakan Savaşı ile Büyük Selçuklu kuruluş sürecini tamamlamış ve Horasan Bölgesi tamamen ele geçirilmişti. Artan nüfus ve Anadolu’nun cazibesi Selçukluları, Erzurum ve çevresine yöneltmişti. Bizans ise Erzurum ve çevresinde yaşayan Ermeni ve Gürcülere siyasi ve dini baskı uyguluyordu. Yeni yurt edinme gayesinde olan Büyük Selçuklu yöneticileri ile buna engele olmak isteyen Bizans arasında ilk mücadele 18 Eylül 1048 yılında Pasinler Ovasında olmuş ve savaşı Büyük Selçuklular kazanmıştır. Anadolu’nun kapıları aralanmış, Gürcü kral esir edilmiş, Bizans, Selçuklu hâkimiyeti kabul ederek İstanbul’da Tuğrul Bey adına hutbe okutulmasına onay vermiştir.
ATLAMA KULELERİNDE Kİ İLKLER
2011 Üniversitelerarası Kış Oyunlarında atlama kulelerinden resmi yarışlarda ilk atlayan Türk sporcu Erzurumlu Faik Yüksel, ilk kaza yapan sporcu ise Erzurumlu Samet Karta olmuştur. Atlama kulelerinden resmi yarışlarda atlayan yaşı en küçük sporcu ise Erzurumlu Muhammet İrfan Çintimardır.
İLK YÜRÜYEN MERDİVENLİ ÜST GEÇİT
Karayollarında E-80 yolu üzerinde, Yenişehir semtinin girişinde ipek yolu köprülü kavşağının hemen üzerine yapılan üst geçit aynı zaman da Doğu Anadolu Bölgesinin de ilk yürüyen merdivenli üst geçit olma özelliği taşıyor. Yürüyen merdiven ile Yukarı Köşk ve Aşağı Köşk Mahallerini birbirine bağlanmakta ve böylelikle de oluşabilecek kazalarında önüne geçilmektedir. Dönemin Erzurum Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Küçükler tarafından yaptırılan yapı yüksekliği 6,5 m uzunluğu ise 55 m olup 4 merdivenden oluşmaktadır.
İLK ISITMALI OTOBÜS DURAĞI
Eksi 40’lara varan soğuklar ve karın eksik olmadığı şehirde, ulaşımda yolcuların rahatlatılması amacıyla otobüs durakları yeniden dizayn edilmiş ve ısıtmalı olarak hizmete sokulmuştur. Isıtmalı ilk otobüs durağı Cumhuriyet caddesinde Yakutiye Medresesinin önüne yapılmıştır. Kapalı durak dönemin Büyükşehir Belediye Başkanı Mehmet Sekmen tarafından 2013 yılında yapılmıştır. Kapalı durak yazın ise klima sayesinde serin olacak ve içerisinde telefonların şarj edilebilmesi için prizli olarak tasarlanmıştır. 2013’ten sonra ısıtmalı ve akıllı durak sayıları artarak devam etmiştir.
İLK KÖRÜKLÜ OTOBÜS
Erzurum şehir içi ulaşımını rahatlamak amacıyla körüklü otobüs ilk defa dönemin Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Küçükler zamanında 2008 yılında satın alınarak hizmete sokulmuştur. Otobüsler şehrin fiziki ve iklim şartlarına göre monte edilmiş ve trafiğin rahatlamasına ve daha fazla yolcunun taşınmasına neden olmuştur.
