Kadınların sofrasında sağlık ve gelenek rüzgarı

Tunceli'de 7 kadının girişimiyle kurulan Zembul Kadın Kooperatifi, kentin mutfak kültürünü yaşatmak ve kadınların üretime katılımını artırmak amacıyla 2020 yılında resmi olarak faaliyete geçti. Kooperatif, hem kente özgü yemekleri tanıtarak yerel lezzetlerin korunmasını sağlıyor hem de glütensiz mutfakla çölyak hastalarının ihtiyaçlarına yönelik hizmet sunuyor. Kooperatif çatısı altında hazırlanan ürünler, Tunceli'nin özgün yemeklerini geniş kitlelere ulaştırmayı hedeflerken, aynı zamanda sağlık odaklı bir yaklaşımı da beraberinde getiriyor. Glütensiz üretim, özellikle çölyak hastalarının güvenle tüketebileceği alternatifler oluşturuyor. Kadınların emeğiyle büyüyen kooperatif, bugün 11 kişiye istihdam sağlıyor. Yerel yemeklerin korunması ve gelecek nesillere aktarılması için çalışan kooperatif üyeleri, hem kültürel mirasın yaşatılmasına katkı sunuyor hem de kadın dayanışmasının somut örneklerinden biri olarak öne çıkıyor.

"Kendiliğinden gelişen bir süreç oldu"
Kadınların kooperatifi kurmadan önce yaklaşık bir yıl birlikte çalıştığını, bu sayede hem birbirlerini hem de yaptıkları işi daha iyi tanıdıklarını ifade eden Zembul Kadın Kooperatifi Başkanı Yıldız Gündüz, 7 kişi olarak kurdukları kooperatifin kuruluş dönemini anlattı. Başkan Gündüz, "Biz kooperatifi kurmadan önce kadınlarla birbirimizi tanımayı tercih ettik. 2019'da başladık, 2020 yılının Ocak ayına kadar bir çalışma yürüttük. Bu çalışma neticesinde kimin bu yapı içerisinde hangi işi yapabileceğine, nasıl çalışacağına, yetenek alanına ve en önemlisi neler yapmak istediğine baktık. Üretmek istiyor mu, çalışmak istiyor mu? Önünde bir engel var mı? Bu noktalarda ortaklaştık. Kendiliğinden gelişen bir süreç oldu. Zamanla kimin hangi işi yapabildiğini kendimiz de gördük, o da kendini gördü. Kendinin hangi yeteneklere sahip olduğunu bilmeden bir evin içerisinde zaman geçiren, bir işletmeye gidip gelen, aslında iletişim yeteneği yüksek olmasına rağmen mutfakta çalışan bir kadınla da karşılaştık. Çok iyi tatlı yapmasına rağmen bunu bilmeden sadece temizlik alanında çalışan bir kadınla da karşılaştık. En nihayetinde bu karşılaşmalar bizi 'Zembul' noktasına taşıdı. O yapının içerisinden bir aşçı çıktı, bir hamur ustası çıktı, bir tatlıcı, bir yönetici, bir pazarlamacı, bir servis elemanı çıktı. Yani o yapı 7 kişilik bir ana kadroyla Zembul Kadın Kooperatifini kurdu" dedi.

"İmkansızlıkların imkana dönüştüğü bir yer oldu"
Kooperatif çatısı altında yöresel yemeklerin yanı sıra çölyak hastalarına ve glüten hassasiyeti sorunu yaşayan vatandaşlara da hizmet ettiklerini belirten Başkan Gündüz, "Çölyak hastaları için her şey parasal temelde değil. Ama bu toplumda yaşayan bir rahatsızlığı olan çölyak hastaları ve glüten alerjisi olanlar için de üretime geçmeye başladık. Atıl olan alanlarımızın hepsini kendimize ve topluma faydalı olacak şekilde nasıl revize edeceğimizi ve bu noktada neler yapabileceğimizi çok düşündük. O alanlarda eğitimler aldık. Bugün bir çocuğun glüten alerjisi varsa ailesiyle yemeğe çıkamıyor. Ailesi de onun için özel bir mutfak kurmak zorunda. Herkesin böyle bir imkanı yok ve bu ürünlere ulaşmak gerçekten çok zor. Her anne evde her ürünü yapamaz. Dolayısıyla biz bu noktada böyle bir rahatsızlığı olan insanlar için bir mutfak kurduk. Bugün çocuğu çölyak olan bir anne de gelip burada çocuğuyla birlikte hamburger yiyebiliyor. Çölyak olan ve olmayan aynı masada oturabiliyor. Zembul da bu yüzden imkansızlıkların imkana dönüştüğü bir yer oldu" diye konuştu.

"Yemeğimizin porsiyonu küçüktür ama paylaşmadaki gücü büyüktür"
Tunceli'nin yemek kültürünün korunmasına verdikleri önemi anlatan Kooperatif Başkanı Gündüz, atalarından aldıkları bilgileri masalarına eklediklerini, her kesimden insana hitap etiklerini ifade etti. Başkan Gündüz, "Kendi mutfaklarımızda doyduğumuz, çocuklarımızı doyurduğumuz bir yemeğimiz vardı. Yemek, kültürümüzün çok önemli bir parçası. Dolayısıyla en iyi bildiğimiz işi Zembul'un mutfağına koyduk. Tunceli çokça turizme açılan ve turizmin odak alanına alındığı bir şehir. Şehirde turizm vizyonunun olduğunu ifade eden birçok noktamız var. Bölge planlarımız, toplantılarımız ve ekonomi çalıştaylarımızın hepsinde bunu duyduk ve deneyimledik. Ancak bu turizmin de bir adı vardı, kültür ve doğa turizmiydi. Doğa zaten vardı, buralardaydı. Kültür de vardı ama o kültürün korunması, geliştirilmesi ve tanıtılması gibi bir durum söz konusu. Biz kadınlar olarak yüzyıllardır mutfağımızda olan, atalarımızdan aldığımız yemekleri bu noktada sahiplendik. Yemeklerle tekrardan kucaklaştık. Mutfaklardan kokusu çıkan, damaklardan tadı giden yemeği bir noktada tekrar sofralara taşıdık. Bugün 7'den 70'e herkesin Zembul'e gelip bu yemekleri yediğini görüyoruz. Bunu da masalarımıza baktığımızda fark ediyoruz. Her kesimden insana bu yemekleri yedirdiğimiz için çok mutluyuz. 'Yemeğimizin porsiyonu küçüktür ama paylaşmaktaki gücü büyüktür' diyoruz. Dolayısıyla yemeğimize sahip çıktık. Yemeği iyi yapıyorduk ve iyi yapmaya devam ediyoruz" şeklinde konuştu.

Tunceli'de girişimci kadınların ellerindeki imkanlarla yetinmediğini, sık sık çeşitli alternatif arayışına girdiklerini ve kentteki kadın girişimciliğin çok iyi bir noktada olduğunu belirten Başkan Gündüz, "Kadın zaten girişimci doğmuş, ben böyle görüyorum. Çünkü üreticilik özelliğini yaşamın her alanında kullanıyor. Biz de böyle bir noktadayız. Bir şeyi yapmak istiyoruz ve onun yöntemini bulmaya çalışıyoruz. Elimizdeki imkanlara sığınarak değil, alternatif geliştirme noktasında çok detaylı düşünen, kafa yoran kadın yapısı hakim Tunceli'de. Tunceli'deki kadın girişimciliğin çok iyi bir noktada olduğunu düşünüyorum. Çünkü kadınlar burada çok girişimci" ifadelerini kullandı.

İHA