Prof.Dr.Murat Küçükuğurlu tarafından hazırlanan Anadolu’nun Kilidi Erzurum kitabı yayınlandı.
Türk Kültürüne Hizmet Vakfınca, Cumhuriyetin 100.Yılında 100 Türk Büyüğü Serisi , Kültürümüzün Temelini oluşturan Kişilerin Hayat Hikayeleri, Türk Sanatları Serisi başlıkları altında hazırlanan eserler hazırlandı. Türkiye Cumhuriyeti’nin 100.yılına Armağan Yayın Projeleri arasında hazırlanan Anadolu’nun Kilidi Erzurum kitabı 532 sayfadan oluşuyor. Kitapta Ortaçağ’da Erzurum , Osmanlılar Döneminde Erzurum, Milli Mücadele Döneminde Erzurum, Cumhuriyet Döneminde Erzurum bölümleri Askeri ve Siyasi Hayat ana başlığında , şehirleşme ve fiziki gelişim, ekonomik hayat, sosyal ve kültürel hayat, ana bölümleriyle ele alındı. Sonuç , kaynakça ve ek bölümleri yer alan kitapta, günümüz fotoğraflarının yanı sıra ilk defa yayınlanan fotoğraflar da sıralandı.
Merhum tarihçilere vefa
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Türk Kültürüne Hizmet Vakfı Başkanı Şerafettin Yılmaz’ın sunuş yazılarına yer verilerken, Önsöz Bölümünde Prof.Dr. Murat Küçükuğurlu, “Erzurum tarihinin derinliklerine doğru yaptığımız bu yolculukta . yazmış oldukları eserlerle yolumuzu aydınlatan başta Abdurrahim Şerif Beygu, Cemalettin Server Revnakoğlu, İbrahim Hakkı Konyalı ve Enver Konukçu olmak üzere, vefat etmiş tarihçilerimize rahmet diliyorum, ruhları şad olsun” ifadelerini kullandı. Kitabın okuyuculara ulaşması sürecinde emeği geçen, Türk Kültürüne Hizmet Vakfı yetkilileri, metin okumalarında ve kaynak konusunda önerilerde bulunan Erzurum Teknik Üniversitesi ve Atatürk Üniversitesinden tarihçi öğretim üyelerini tek tek isim olarak zikreden Küçükuğurlu, süreçte emeği geçen diğer isim ve öğrencilerine de teşekkür etti.
Erzurum’un zorlu hikayesi
Küçükuğurlu, kitapla ilgili şu değerlendirmede bulundu: “Bu kitap, kuruluşundan günümüze kadar uzanan süreçte Erzurum’un başından geçenleri mümkün olduğunca ayrıntılı bir şekilde anlatmaya çalışmıştır. Kitabın yazılış amacı, Erzurum’un tarihteki müstesna mevkisini hangi şartlarda kazandığını ve yaşanan tüm sıkıntılara rağmen ayakta kalmayı nasıl başardığını aktarmaktadır. Bu kitabı okuyanlar, Erzurum’un ve Erzurumlu’nun zorlu hikayesini gözlerinin önünden bir film şeridi gibi geçirecek. Ve zorluklara göğüs germenin ne demek olduğunu bu hikaye üzerinden bir kez daha idrak edeceklerdir”.
Türk Yolu’nda bir şehir
Kaşgar’dan Semerkant yoluyla Hazar Denizi’ne, oradan Astara’ya geçerek Erdebil, Serab, Tebriz, Hoy ve Beyazıt üzerinden Erzurum ve Trabzon’a ulaşan ticaret yolunun tarihte “Türk Yolu” olarak anıldığını ifade eden Küçükuğurlu, “ Yaşanan savaşlar, yıkımlar ve göçler stratejik ve müstahkem mevki konumunun sonucudur. Bu felaketlerin ardından şehir adeta küllerinden doğması , yeniden önem kazanmasını yine bu konumuna borçludur. Bu şehrin insanları, coğrafyanın getirdiği tüm zorluklarla bir arada yaşama tecrübesi kazanmıştır. Yaşadığı hadiseler ve felaketler, Erzurumluya daha fazla sezmek, anlamak ve hazmetmek kabiliyetini vermiştir” ifadelerini kullandı.
Erzurum’a yerleşen ilk sahabiler, Türklerin Erzurum’a hakim olması, Moğol istilası, Saltuklu ve Osmanlı dönemi, tarihi yapılar ve hikayelerinin yer aldığı kitapta, gravürler , fotoğraflar ve gazete kupürlerinin yer yer aldığı bölümler dikkat çekiyor. Milli Mücadele döneminin detaylarla işlendiği kitapta Erzurum Kongresine ve sonrasına kadar uzanan süreç de yer alıyor. Atatürk ve Kazım Karabekir Paşa’nın süreçteki rolüyle ilgili bilgilere yer verilen kitapta bu dönemdeki öncü isimler de tek tek zikredildi. Cumhuriyet dönemindeki gelişmelerin de ele alındığı kitapta 2. Bölüm şehirleşme ve fiziki gelişim oldu. Yazarların gazete köşelerine taşıdığı ibretlik dersler, 3. Bölümde Ekonomik hayat, 4. Bölümde sosyal ve kültürel hayatla ilgili detaylar verildi. Kahve ve çayın seyyahların dilinden aktarıldığı bölümde yöresel lezzetlere de yer verildi. Kitapta Erzurum tarihine ilişkin bazı konular da belgeleriyle ilk kez okuyucunun istifadesine sunuldu. Kitabın ek bölümünde ise tarihi olaylarla alakalı. gravür, resim , fotoğraf gazete kupürü ve haritalar ile belgelere yer verildi. Kitaba ek olarak büyük boy baskı Osmanlı dönemi Erzurum Şehir Haritası verildi.
Nesrin DEMİR
