
Soğuk savaş yıllarında Türkiye ile Sovyetler Birliği sınırında yaşanan bir casusluk olayını ‘Sınırdaki Sır’ adıyla kitaplaştıran Gazeteci Gürsel Balcı, televizyona uyarlanan eserinin detaylarını Pusulaya anlattı.
Cihat İncesu/Pusula
Konuğumuz çok satanlar arasında bulunan Sınırdaki Sır romanının yazarı Gürsel Balcı. Edebi çalışmalarıyla tanınan Balcı, uzun yıllar Erzurum’da da görev yapmıştı. Gürsel Balcı ile dizi filme de uyarlanan Sınırdaki Sır romanıyla ilgili konuştuk.

Öncelikle kitabınızdan bahsedir misiniz?
Sınırdaki Sır bir roman. İzlenimci anlayışla yazılan, gerçekçi ve doğal bir eser. Konusu Soğuk Savaş’ın başlangıcında Türkiye-Sovyetler Birliği sınırında geçiyor. Yaşanmış bir casusluk öyküsü. Bir ailenin dramı, halkın sosyoekonomik hayatı, sosyal psikolojisi ve idealist Cumhuriyet aydınlarının halkı bağnazlıktan kurtarma çabalarını anlatıyor.
Kitabı yazarken nasıl bir süreç geçti? Saha araştırması yaptınız mı?
Daha ilkokul öğrencisiyken romanın kadın kahramanıyla karşılaştım. Yaşlı ve yalnız bir kadındı. Yaşlılar genellikle yalnız olur ama bu kadının eşi ölmemiş, kaybolmuştu. Olayı duyunca, nineye, niye kayboldu, nasıl kayboldu gibi sorular sordum. Olayın dramatikliği karşısında çok etkilenmiştim. Daha o zaman; “Ben büyüyünce bu olayın romanını yapacağım” dedim. Yazmak için önce çok okumak gerek. İlk gençlik yıllarımdan itibaren sürekli edebi eserler okudum. Özellikle klasikleri. Olgunluk dönemine gelince, aklımdaki romanı yazmak için saha araştırmasına başladım. Ülke içi, Gürcistan ve Rusya Federasyonunda uzun araştırmalar yaptım; gerçeği bulabilmek için. Sonunda yazmaya karar verdim. O yıllarda Erzurum’da görevliydim. Uzun kış geceleri sabahlara kadar çalıştım. Bir gün Palandöken Dağı’nda ünlü yönetmen Halit Refiğ ile tanıştım. Kendisine yazmakta olduğum romanın öyküsünü anlatınca çok etkilendi. “Bir an önce bitirip yanıma gel, bunu sinemaya uyarlamak istiyorum” dedi. Motive olup daha çok çalıştım. Ancak rahmetli Refiğ’in ömrü vefa etmedi. Sonra Ankara’ya tayinim çıktı. Romanımı orada tamamladım.
Gerçek hayattan kesitler yar alıyor mu?
Tamamen gerçek hayatı yansıtıyor. Olayların geçtiği yer doğup büyüdüğüm köy ve çevresi. Olayın geçtiği dönemi yaşamış insanlarla uzun görüşmeler yaptığım için zorlanmadım. Romanda gerçek hayata bağlı kalma çok da gerekli olmasa bile, ben bağlı kalmaya çok dikkat ettim. Ana öykünün yanı sıra yaşamı, bir dönemin siyasal ve sosyal hayatını ve devlet politikalarını anlattım.

Satışlar ve baskı durumu nasıl?
Sınırdaki Sır 2014 yılında İnkılap Yayınevi tarafından basıldı. İlk iki baskıyı İnkılap yaptı. İnkılap ile aramızda itilaf çıkınca, oradan ayrılarak üçüncü baskıyı Altiva Kitap/tan çıkardım. Satışlar gayet iyi gidiyor. D&R’lar ve internet sitelerinde satılıyor. Bazı D&R’larda en çok satanlar arasında yer alıyor.
Kitabınız dizi ya da sinemaya uyarlanabilir mi?
Sınırdaki Sır dizi filme uyarlandı. Büyükelçi Fırat Sünel’in eseriyle birlikte TRT için “Büyük Sürgün Kafkasya” adıyla dizi film yapıldı ve yüksek reyting aldı. Sinematografik yapısından dolayı bazı yönetmenlerin ilgisini çekiyor. Sinema filmi yapılması için görüşmelerimiz sürüyor.
Başka projeleriniz var mı?
Yarı biyografik bir eser yazmayı planlıyorum. Edebiyat dünyasında pek bulunmayan bir roman olacak.
Son olarak, kimdir Gürsel Balcı?
Artvin Şavşat doğumluyum. İlkokulu Ardahan da, ortaokulu Şavşat’ta, Liseyi Hopa’da bitirdim. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Yakın Çağ Tarihi mezunuyum. 1986 yılında Stajyer Muhabir olarak TRT’ye girdim. Muhabir, editör ve Bölge Haber Müdürlüğü görevlerini yaptım. Son olarak Türkçe Eğitim Merkezi üyeliğini yapıyorum ve kitap yazım komisyonundayım. Edebi çalışmalarıma üniversite yıllarında başladım. Sınırdaki Sır romanımdan önce iki küçük hikâye kitabı ve ulusal dergilere çok sayıda yazı yazdım.
Cihat İncesu/Pusula
Konuğumuz çok satanlar arasında bulunan Sınırdaki Sır romanının yazarı Gürsel Balcı. Edebi çalışmalarıyla tanınan Balcı, uzun yıllar Erzurum’da da görev yapmıştı. Gürsel Balcı ile dizi filme de uyarlanan Sınırdaki Sır romanıyla ilgili konuştuk.

Öncelikle kitabınızdan bahsedir misiniz?
Sınırdaki Sır bir roman. İzlenimci anlayışla yazılan, gerçekçi ve doğal bir eser. Konusu Soğuk Savaş’ın başlangıcında Türkiye-Sovyetler Birliği sınırında geçiyor. Yaşanmış bir casusluk öyküsü. Bir ailenin dramı, halkın sosyoekonomik hayatı, sosyal psikolojisi ve idealist Cumhuriyet aydınlarının halkı bağnazlıktan kurtarma çabalarını anlatıyor.
Kitabı yazarken nasıl bir süreç geçti? Saha araştırması yaptınız mı?
Daha ilkokul öğrencisiyken romanın kadın kahramanıyla karşılaştım. Yaşlı ve yalnız bir kadındı. Yaşlılar genellikle yalnız olur ama bu kadının eşi ölmemiş, kaybolmuştu. Olayı duyunca, nineye, niye kayboldu, nasıl kayboldu gibi sorular sordum. Olayın dramatikliği karşısında çok etkilenmiştim. Daha o zaman; “Ben büyüyünce bu olayın romanını yapacağım” dedim. Yazmak için önce çok okumak gerek. İlk gençlik yıllarımdan itibaren sürekli edebi eserler okudum. Özellikle klasikleri. Olgunluk dönemine gelince, aklımdaki romanı yazmak için saha araştırmasına başladım. Ülke içi, Gürcistan ve Rusya Federasyonunda uzun araştırmalar yaptım; gerçeği bulabilmek için. Sonunda yazmaya karar verdim. O yıllarda Erzurum’da görevliydim. Uzun kış geceleri sabahlara kadar çalıştım. Bir gün Palandöken Dağı’nda ünlü yönetmen Halit Refiğ ile tanıştım. Kendisine yazmakta olduğum romanın öyküsünü anlatınca çok etkilendi. “Bir an önce bitirip yanıma gel, bunu sinemaya uyarlamak istiyorum” dedi. Motive olup daha çok çalıştım. Ancak rahmetli Refiğ’in ömrü vefa etmedi. Sonra Ankara’ya tayinim çıktı. Romanımı orada tamamladım.
Gerçek hayattan kesitler yar alıyor mu?
Tamamen gerçek hayatı yansıtıyor. Olayların geçtiği yer doğup büyüdüğüm köy ve çevresi. Olayın geçtiği dönemi yaşamış insanlarla uzun görüşmeler yaptığım için zorlanmadım. Romanda gerçek hayata bağlı kalma çok da gerekli olmasa bile, ben bağlı kalmaya çok dikkat ettim. Ana öykünün yanı sıra yaşamı, bir dönemin siyasal ve sosyal hayatını ve devlet politikalarını anlattım.

Satışlar ve baskı durumu nasıl?
Sınırdaki Sır 2014 yılında İnkılap Yayınevi tarafından basıldı. İlk iki baskıyı İnkılap yaptı. İnkılap ile aramızda itilaf çıkınca, oradan ayrılarak üçüncü baskıyı Altiva Kitap/tan çıkardım. Satışlar gayet iyi gidiyor. D&R’lar ve internet sitelerinde satılıyor. Bazı D&R’larda en çok satanlar arasında yer alıyor.
Kitabınız dizi ya da sinemaya uyarlanabilir mi?
Sınırdaki Sır dizi filme uyarlandı. Büyükelçi Fırat Sünel’in eseriyle birlikte TRT için “Büyük Sürgün Kafkasya” adıyla dizi film yapıldı ve yüksek reyting aldı. Sinematografik yapısından dolayı bazı yönetmenlerin ilgisini çekiyor. Sinema filmi yapılması için görüşmelerimiz sürüyor.
Başka projeleriniz var mı?
Yarı biyografik bir eser yazmayı planlıyorum. Edebiyat dünyasında pek bulunmayan bir roman olacak.
Son olarak, kimdir Gürsel Balcı?
Artvin Şavşat doğumluyum. İlkokulu Ardahan da, ortaokulu Şavşat’ta, Liseyi Hopa’da bitirdim. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Yakın Çağ Tarihi mezunuyum. 1986 yılında Stajyer Muhabir olarak TRT’ye girdim. Muhabir, editör ve Bölge Haber Müdürlüğü görevlerini yaptım. Son olarak Türkçe Eğitim Merkezi üyeliğini yapıyorum ve kitap yazım komisyonundayım. Edebi çalışmalarıma üniversite yıllarında başladım. Sınırdaki Sır romanımdan önce iki küçük hikâye kitabı ve ulusal dergilere çok sayıda yazı yazdım.