Türklük biliminin hemen hemen her alanında yaptığı çalışmalarla tanınan Prof. Dr. Fahrettin Kırzıoğlu, Erzurum doğumlu olmayan Dadaşlardandır. Genel olarak Türk tarihi ve kültürü üzerine yaptığı çalışmalarla tanınan Kırzıoğlu, Erzurum üzerine de en çok kalem oynatan isimler arasındadır. Onun hazırladığı Bütünüyle Erzurum Kongresi adlı muhteşem eserinden sonra kongreyi ihtiva eden başka bir eser ortaya koyulamamıştır.
Kırzıoğlu Hocamız, 10 Şubat 2005 tarihinde 88 yaşında iken hayatını kaybetmiştir. O, Ermenilerin ortalığı kana buladığı, tarihin hercümerç olduğu 1917 yılında Kars’ta dünyaya gelmiş, ömrünü Türk kültür ve medeniyetinin derinliklerini araştırmakla geçirmiş, birçok akademisyenin girmeye dahi cesaret edemediği alanlarla ilgili tezler öne sürmüş, yeri doldurulamaz bir bilgindir.
Kırzıoğlu Hocamız, ilk ve orta mektebi Kars’ta okuduktan sonra Erzurum Lisesinden 1934 yılında mezun olmuştur. Lise yıllarında araştırmalarına başlamış, ileride yayımlayacağı mahallî tarihçiliğin şahaseri Kars Tarihi’ni de yine o yıllarda yazmaya karar vermiştir. Şöyle ki; Mehmed Nusret Efendi’nin Târihçe-i Erzurum ile Z. Fahri Fındıkoğlu’nun Erzurum Şâirleri adlı kitaplarını okuyarak şehirleriyle büyük gurur duyan Erzurumlu mektep arkadaşlarıyla yaptığı münakaşalarda, Kars’ın da parlak bir tarihinin olduğunu ve büyük adamlar yetiştirdiğini savunan Kırzıoğlu, daha 16 yaşındayken ileride Kars Tarihi’ni yazacağının sözünü kendine vermiştir.
Kırzıoğlu, İstanbul’daki tahsilinden sonra memleketi Kars’a dönüp Kars Lisesinin orta kısmında Türkçe öğretmenliği yapmaya başlamış, aynı zamanda Kars Halkevinde de önemli görevler üstlenmiştir. Erzurum’un kurtuluş yıl dönümlerinin Kars’ta anılması için Kars Lisesi ve Kars Halkevinde programlar tertip etmiş, konuyla ilgili olarak Kars Gazetesi ve Halkevinin Doğuş Mecmuası’nda konuyla ilgili yazılar kaleme almıştır.
İstanbul, Kars, Diyarbakır, Sakarya ve Ankara’da memur ve öğretmen olarak çalıştıktan sonra Türk tarihçiliğinin zirve isimlerinden Ord. Prof. Dr. Zeki Velidi Togan ve Prof. Dr. Akdes Nimet Kurat’ın danışmanlığında yüksek lisans ve doktorasını tamamlayarak Tarih asistanı göreviyle Atatürk Üniversitesine intisap etmiştir. 31 Ekim 1957-28 Şubat 1985 tarihleri arasında Erzurum’da çalışarak yüzlerce öğrenci yetiştirmiş, Erzurum ve Erzurumlulara büyük hizmetlerde bulunmuştur. Akademik görevi dolayısıyla lise eğitiminden sonra ikinci kez geldiği Erzurum’da birçok önemli konu üzerine incelemelerde bulunmuş, Erzurum üzerine onlarca kitap, makale, bildiri ve ansiklopedi maddeleri hazırlamıştır.
Kırzıoğlu; “Ahlat Kitabeleri”, “Erzurum Tarihi, Anıtları, Kitabeleri” ile “Şimendiferin Kavuştuğu Gün Erzurum” adlı kitapların müellifi olan Abdürrahim Şerif Beygu’nun Eskişehir’de harap bir halde kalan mezarının da inşa edilmesi için bir yardım kampanyası başlatmış ve bugünkü mezarının yapılmasını sağlamıştır. Erzurum’daki kültür varlıklarının korunması ve yok olma noktasına gelmiş olanların ise kurtarılması için de Vakıflar Genel Müdürlüğüne geniş bir rapor hazırlamıştır.
Kırzıoğlu, 1931 yılında kapanan Erzurum Türk Ocağının ikinci kez açılışında kurucu başkanlığını üstlenmiş, Erzurum için çok hayırlı işlere imza atan Erzurum Tarihini Araştırma ve Tanıtma Derneğinin de bir süre başkanlığını yapmıştır. Erzurum Kongresinin 50. yıl dönümü dolayısıyla şehirde geniş bir programın hazırlanmasını da aracı olmuş, hatta bu kapsamda 1000 adet gümüş, 101 adet de altın olmak üzere usta hakkâk Avni Kumuk’a 50. yıla özel madalyalar tasarlattırmış ve bunları Darphane’de bastırtmıştır.
Ömrünün önemli bir kısmını Erzurum’a vakfetmiş, Erzurum için çalışmış, Belgelerle Türk Tarihi, Türk Folklor Araştırmaları, Türk Dili, Tarih Yolunda Erzurum, Türk Kültürü, Yağmur, Adımlar, Hür Söz, Dadaş, Elif, Köz, Kümbet, Ülkemiz gibi süreli yayınlarda Erzurum’u konu alan yazılar yazmış olan Kırzıoğlu’nun adının Erzurum’da bir yere verilerek yaşatılmasını rica ediyoruz. Yeri hiçbir zaman doldurulamayacak Aziz Hocamız Prof. Dr. Fahrettin Kırzıoğlu’nu vefatının 15. yıl dönümünde rahmet ve saygıyla anıyoruz.
Şevket Kaan Gündoğdu
Kırzıoğlu Hocamız, 10 Şubat 2005 tarihinde 88 yaşında iken hayatını kaybetmiştir. O, Ermenilerin ortalığı kana buladığı, tarihin hercümerç olduğu 1917 yılında Kars’ta dünyaya gelmiş, ömrünü Türk kültür ve medeniyetinin derinliklerini araştırmakla geçirmiş, birçok akademisyenin girmeye dahi cesaret edemediği alanlarla ilgili tezler öne sürmüş, yeri doldurulamaz bir bilgindir.
Kırzıoğlu Hocamız, ilk ve orta mektebi Kars’ta okuduktan sonra Erzurum Lisesinden 1934 yılında mezun olmuştur. Lise yıllarında araştırmalarına başlamış, ileride yayımlayacağı mahallî tarihçiliğin şahaseri Kars Tarihi’ni de yine o yıllarda yazmaya karar vermiştir. Şöyle ki; Mehmed Nusret Efendi’nin Târihçe-i Erzurum ile Z. Fahri Fındıkoğlu’nun Erzurum Şâirleri adlı kitaplarını okuyarak şehirleriyle büyük gurur duyan Erzurumlu mektep arkadaşlarıyla yaptığı münakaşalarda, Kars’ın da parlak bir tarihinin olduğunu ve büyük adamlar yetiştirdiğini savunan Kırzıoğlu, daha 16 yaşındayken ileride Kars Tarihi’ni yazacağının sözünü kendine vermiştir.
Kırzıoğlu, İstanbul’daki tahsilinden sonra memleketi Kars’a dönüp Kars Lisesinin orta kısmında Türkçe öğretmenliği yapmaya başlamış, aynı zamanda Kars Halkevinde de önemli görevler üstlenmiştir. Erzurum’un kurtuluş yıl dönümlerinin Kars’ta anılması için Kars Lisesi ve Kars Halkevinde programlar tertip etmiş, konuyla ilgili olarak Kars Gazetesi ve Halkevinin Doğuş Mecmuası’nda konuyla ilgili yazılar kaleme almıştır.
İstanbul, Kars, Diyarbakır, Sakarya ve Ankara’da memur ve öğretmen olarak çalıştıktan sonra Türk tarihçiliğinin zirve isimlerinden Ord. Prof. Dr. Zeki Velidi Togan ve Prof. Dr. Akdes Nimet Kurat’ın danışmanlığında yüksek lisans ve doktorasını tamamlayarak Tarih asistanı göreviyle Atatürk Üniversitesine intisap etmiştir. 31 Ekim 1957-28 Şubat 1985 tarihleri arasında Erzurum’da çalışarak yüzlerce öğrenci yetiştirmiş, Erzurum ve Erzurumlulara büyük hizmetlerde bulunmuştur. Akademik görevi dolayısıyla lise eğitiminden sonra ikinci kez geldiği Erzurum’da birçok önemli konu üzerine incelemelerde bulunmuş, Erzurum üzerine onlarca kitap, makale, bildiri ve ansiklopedi maddeleri hazırlamıştır.
Kırzıoğlu; “Ahlat Kitabeleri”, “Erzurum Tarihi, Anıtları, Kitabeleri” ile “Şimendiferin Kavuştuğu Gün Erzurum” adlı kitapların müellifi olan Abdürrahim Şerif Beygu’nun Eskişehir’de harap bir halde kalan mezarının da inşa edilmesi için bir yardım kampanyası başlatmış ve bugünkü mezarının yapılmasını sağlamıştır. Erzurum’daki kültür varlıklarının korunması ve yok olma noktasına gelmiş olanların ise kurtarılması için de Vakıflar Genel Müdürlüğüne geniş bir rapor hazırlamıştır.
Kırzıoğlu, 1931 yılında kapanan Erzurum Türk Ocağının ikinci kez açılışında kurucu başkanlığını üstlenmiş, Erzurum için çok hayırlı işlere imza atan Erzurum Tarihini Araştırma ve Tanıtma Derneğinin de bir süre başkanlığını yapmıştır. Erzurum Kongresinin 50. yıl dönümü dolayısıyla şehirde geniş bir programın hazırlanmasını da aracı olmuş, hatta bu kapsamda 1000 adet gümüş, 101 adet de altın olmak üzere usta hakkâk Avni Kumuk’a 50. yıla özel madalyalar tasarlattırmış ve bunları Darphane’de bastırtmıştır.
Ömrünün önemli bir kısmını Erzurum’a vakfetmiş, Erzurum için çalışmış, Belgelerle Türk Tarihi, Türk Folklor Araştırmaları, Türk Dili, Tarih Yolunda Erzurum, Türk Kültürü, Yağmur, Adımlar, Hür Söz, Dadaş, Elif, Köz, Kümbet, Ülkemiz gibi süreli yayınlarda Erzurum’u konu alan yazılar yazmış olan Kırzıoğlu’nun adının Erzurum’da bir yere verilerek yaşatılmasını rica ediyoruz. Yeri hiçbir zaman doldurulamayacak Aziz Hocamız Prof. Dr. Fahrettin Kırzıoğlu’nu vefatının 15. yıl dönümünde rahmet ve saygıyla anıyoruz.
Şevket Kaan Gündoğdu
