Zengezur Koridoru açılıyor!

Azerbaycan ve Ermenistan’ın ABD arabuluculuğunda imzaladığı Zengezur Koridoru anlaşması, Güney Kafkasya’nın jeopolitik dengelerini kökten değiştirecek. 43 kilometrelik koridor, Azerbaycan’ı Ermenistan üzerinden Nahçıvan’a, oradan da Türkiye’ye bağlayacak. Türkiye, bu hat sayesinde hem Azerbaycan hem Ermenistan hem de Hazar Denizi’ne kıyısı olan ülkelerle ticaretini artırma imkânı bulacak. Koridorun kontrolü 99 yıllığına ABD’ye verilirken, “güvenlik dahil” Washington’un bölgede varlık gösterecek olması İran ve Rusya açısından nüfuz kaybı olarak değerlendiriliyor.

ABD’nin “Uluslararası Barış ve Refah için Trump Rotası” adını verdiği proje, Nahçıvan-Iğdır-Kars çift hatlı demir yolu ve karayoluyla Türkiye’nin lojistik ağını güçlendirecek. Koridor sayesinde Türkiye ile Azerbaycan arasındaki mesafe 343 kilometre kısalacak, taşımada zaman ve maliyet düşecek. Hazar’ın doğusundaki Özbekistan ve diğer Orta Asya ülkeleri de bu hat üzerinden Avrupa pazarına hızlı erişim sağlayacak. Trabzon, Artvin, Hopa limanlarıyla Erzurum, Kars ve Ağrı gibi şehirler yeni ticaret merkezleri olarak öne çıkacak.

Kafkasya’nın yeni satranç tahtası

Asılsız Soykırım İddialarıyla Mücadele Derneği Başkanı Doç Dr. Savaş Eğilmez, gelişmeyi “Kafkasya’nın yeni satranç tahtası” olarak nitelendirdi.  Doç. Dr. Eğilmez, “Zengezur koridorunun hayata geçirilmesiyle Türk dünyasının ticari, lojistik ve siyasi bağları güçlenecek. Bu, Orta Asya’nın potansiyelinin Türkiye ve ötesine taşınması anlamına geliyor. Bölge, artık sadece Kafkasya için değil, tüm dünya için odak noktası haline gelmiştir. Güney Kafkasya tarih boyunca büyük güçlerin satranç tahtası oldu, şimdi taşlar bir kez daha yerinden oynuyor” dedi.

Eğilmez, Türkiye için koridorun “Orta Asya’ya açılan stratejik bir kapı” olduğunu vurgularken, İran’ın transit rolünün zayıflayacağını, Rusya’nın ise Güney Kafkasya’daki geleneksel etkisini kaybetme riskiyle karşı karşıya kaldığını söyledi. ABD’nin 99 yıllık işletme hakkını “uzun vadeli stratejik yatırım” olarak değerlendiren Eğilmez, “Bu adım, hem Rusya hem İran’ın etki alanını daraltırken Avrupa ile Orta Asya arasında yeni bir lojistik hat oluşturuyor” ifadelerini kullandı.

Türk Dünyasının parlayan yıldızı

Doç. Dr. Eğilmez, koridorun açılmasıyla yaşanacakları da şöyle açıkladı; “Orta Asya’dan Azerbaycan’a uzanan ulaşım koridorları tam da bu noktada bıçak gibi kesiliyor ve Azerbaycan'ın Nahçıvan ve sonrasında Türkiye ile bağlantı kurması engellenmiş oluyordu. Zengezur Koridorunun hayata geçirilmesiyle Türk dünyasının ticari, lojistik ve siyasi bağları güçlenecek. Zengezur, Türk Dünyası'nın parlayan yıldızı olacaktır.

Sadece ürün taşınmayacak

Güney Kafkasya, tarih boyunca büyük güçlerin satranç tahtası oldu. Şimdi bu tahtada taşlar bir kez daha yerinden oynuyor. Azerbaycan ile Ermenistan arasında ABD arabuluculuğunda imzalanan Zengezur Koridoru anlaşması, yalnızca iki ülke arasındaki barış sürecini değil, bölgedeki jeopolitik dengeleri de kökten değiştirecek bir gelişme.

Bu koridor, Nahçıvan üzerinden Azerbaycan’ı doğrudan Türkiye’ye bağlayan, aynı zamanda Avrupa’dan Orta Asya’ya uzanan yeni bir ticaret ve enerji hattı anlamına geliyor. Ancak meseleye sadece taşınacak mallar olarak bakmak doğru olmaz. Çünkü bu koridorda artık güç dengeleri taşınıyor.

Stratejik bir kapı

Türkiye için Zengezur Koridoru, Orta Asya’ya açılan stratejik bir kapı. Lojistik ve enerji ağlarında elde edilecek avantaj, Ankara’nın bölgedeki etkinliğini artıracak. Üstelik bu hat, Türk dünyası entegrasyonu açısından da tarihî bir adım. Türkiye, artık sadece bölgesel değil, kıtalararası bir ticaret köprüsü olma yolunda ilerliyor.

İç ve dış güvenlik meselesi

İran ise bu gelişmeye farklı pencereden bakıyor. Koridorun açılması, İran’ın Güney Kafkasya’daki transit rolünü zayıflatabilir. Dahası, Nahçıvan üzerinden Ermenistan’la kurduğu sınırın işlevi azalacak. İranlı yetkililer, ‘kırmızı çizgi’ vurgusuyla olası sınır değişikliklerine karşı sert uyarılarda bulunuyor. Tahran için bu mesele sadece ekonomi değil, aynı zamanda güvenlik ve jeopolitik kuşatma kaygısı.

Kendisi küçük ama etkisi çok büyük

Sonuç olarak Zengezur Koridoru, haritalarda çizilen ince bir çizgiden ibaret değil. O çizgi, bölgesel güç dengelerini, ticaret rotalarını, hatta ittifak ilişkilerini yeniden tanımlayacak bir eksen. Türkiye bu eksende merkezî bir rol oynamaya hazırlanırken, İran ve Rusya savunma pozisyonunda. Küresel güçler ise Kafkasya satrancında yeni hamlelerini planlıyor. Bu koridor üzerine atılan imzalar, yarının haritasını çizecek. Kafkasya, bir kez daha dünyanın dikkatini üzerine çekmiş durumda.

Şimdi en önemli soru şu; Zengezur Koridoru gerçekten ticaret ve barış yolu mu olacak yoksa dünya için yeni ve büyük bir rekabet alanına mı dönecek? Bizim tüm temennimiz bu koridorun Türk dünyası için daha sıkı ilişkilere öncülük etmesidir.”