Bu haftadan itibaren sizlere kamu personeli sınavına kadar belli konularda yardımcı olmaya çalışacağım. Bu hafta anayasa değişiklikleriyle başlıyoruz.
- 2017 Anayasa değişikliği ile HSYK adı Hâkimler ve Savcılar Kurulu olarak değiştirilmiştir. HSK üye sayısı ise 13 asil üye olarak belirlenmiştir. Milletvekili seçilebilme ise yaşı 18 yaşın doldurulmasıdır.
- 2017 Anayasa değişikliği ile milletvekilliğine adaylık için askerlik yapmış olmak değil, askerlikle ilişiği olmamak şartı getirilmiştir.
- 2017 Anayasa değişikliği ile cumhurbaşkanı olan kişinin siyasi partisiyle ilişkisi kesilmez ilkesi gelmiştir. 2017 Anayasa değişikliği ile yargıya tarafsızlık ifadesi eklenmiştir. 2017 Anayasa değişikliği ile Anayasa Mahkemesinin üye sayısı 17’den 15’e düşürülmüştür.
- 2017 Anayasa değişikliği ile Askeri Yargıtay ve Askeri Yüksek İdare Mahkemeleri kaldırılmıştır.
- 2017 Anayasa değişikliği ile Hâkimler ve Savcılar Kurulunun daire sayısı 3’den 2’ye indirilmiştir. Seçimlerden 3 gün veya 5 gün önce bakanların bazıları istifa eder gibi ifadeler ortadan kalkmıştır.
- Jandarma Genel Komutanı, İç İşleri Bakanlığına bağlandı ve yüce divanda yargılananlar arasından çıkarıldı.
- Meclis seçimleri 5 yılda bir ve cumhurbaşkanlığı seçimleriyle birlikte yapılacak. Meclis üye tamsayısı 600 olmuş
- TBMM, CB tarafından geri gönderilen kanunların yeniden kabul sayısı üye tam sayısının salt çoğunluğu olarak değiştirilmiştir.
- TBMM ara ve tatil sırasında olağanüstü toplantıya Cumhurbaşkanı çağırabilir.
- TBMM, meclis araştırması, genel görüşme, meclis soruşturması ve yazılı soru bilgi edinme ve denetim yollarını kullanır. Siyasi parti grupları, son yapılan genel seçimlerde tek başına veya toplam olarak % 5 oy alan siyasi partiler ile yüz bin seçmen cumhurbaşkanlığına aday gösterebilir. Yürütme yetkisi sadece Cumhurbaşkanına
- Cumhurbaşkanı yürütme alanı ile cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarır, cumhurbaşkanı için meclis üye tam sayısının salt çoğunluğun vereceği önerge ile meclis soruşturması istenebilir. Meclis soruşturma açılıp açılmayacağına dair 1 ay içinde görüşme yapar ve üye tamsayısının beşte üçünün gizli oyu ile soruşturma açılmasına karar verebilir. Soruşturma açılmasına karar verilmiş ise 15 kişilik bir komisyon kurulur ve komisyona 2 ay süre verilir. Bu süre yetmezse 1 ay daha ek süre verilir. Sürenin sonunda oylama yapılır. Meclis üye tamsayısının üçte iki gizli oyu ile cumhurbaşkanı yüce divana sevk edilir. Yüce divana sevk edilen cumhurbaşkanı erken seçim kararı alamaz. Dava 3 ay süre yetmezse 3 ay daha Yüce divanda suçlu bulunup ceza alan CB görevi sona erer. Cumhurbaşkanı 1 veya daha fazla yardımcı atayabilir.
- Cumhurbaşkanına vekâlet eden cumhurbaşkanı yardımcılarıdır ve yardımcılar mecliste ant içerek göreve başlarlar. Cumhurbaşkanı yardımcıları yüce divanda yargılanabilir. Cumhurbaşkanı yardımcıları cumhurbaşkanına karşı TBMM üye tamsayısının beşte üç çoğunluğu ile erken seçim kararı verebilir. Bu durumda ve cumhurbaşkanının erken seçim kararı almasında iki seçim birlikte yapılır. Erken seçim kararı meclisten gelmişse ikinci dönemini yaşayan CB 1 kez daha aday olabilir.
- Cumhurbaşkanı olağanüstü hali ilan eder, uzatılma teklifi ise yine cumhurbaşkanından gelir ve buna meclis karar Bütçe mali yılbaşından 75 gün önce cumhurbaşkanı tarafından hazırlanır ve meclise sunulur. Vergi, harç ve benzeri konularda düzenleme yapabilme yetkisi cumhurbaşkanlığına verildi. Kanun teklifinde sadece milletvekilleri bulunabilir. Toplantı yeter sayısı ve karar yeter sayısı 600 milletvekiline göre olacaktır.
- Devlet Denetleme Kurulu artık Türk Silahlı Kuvvetlerini de denetleyebilecektir, kurul aynı zamanda idari soruşturma açabilecektir, Devlet Denetleme Kurulu, kanunla değil Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile kurulur. Genelkurmay Başkanı Milli Savunma Bakanına karşı
- Milli Güvenlik Kurulu üyelerine cumhurbaşkanı yardımcıları eklenmiş, Jandarma Genel Komutan ve Başbakan olmayacağı için çıkarılmıştır. MGK aldığı tavsiye niteliğinde ki kararları cumhurbaşkanına bildirir. Cumhurbaşkanı katılmadığı zamanlar kurula cumhurbaşkanı yardımcıları başkanlık edecektir. MGK, CB kararnamesi ile düzenlenir. Kamu tüzel kişilikler kanun veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile Yönetmelik çıkarabilenler arasına Cumhurbaşkanı eklenmiştir. Mahalli idarelerin belirli kamu hizmetlerinin görülmesi amacı ile kendi aralarında birlik kurmalarında izni cumhurbaşkanı verir ifadesi getirilmiştir. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek kurumu cumhurbaşkanlığına bağlanmıştır. Kanunsuz emir normlarından tüzük çıkarılmış yerine cumhurbaşkanlığı kararnamesi ifadesi eklenmiştir. Yüce divanda yargılananlar arasından başbakan, Jandarma Genel Komutanı çıkarılmış, cumhurbaşkanı yardımcıları eklenmiştir.
- Kanun Hükmünde kararnameler kaldırılmış onun yerini Cumhurbaşkanlığı kararnamesi almıştır. Ekonomik ve sosyal politikaların oluşturulmasında Cumhurbaşkanına istişare nitelikte görüş bildirmek amacıyla Ekonomik ve Sosyal Konsey kurulur. Ekonomik ve Sosyal Konseyin kuruluş ve işleyişi kanunla düzenlenir. Dış ticaretin ülke ekonomisinin yararına olmak üzere düzenlenmesi amacıyla ithalat, ihracat ve diğer dış ticaret işlemleri üzerine vergi ve benzeri yükümlülükler dışında ek mali yükümlülükler koymaya ve bunları kaldırmaya kanunla cumhurbaşkanına yetki verebilir. Gensoru denetim aracı Ve Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği kaldırılmıştır. Cumhurbaşkanı sadece vatana ihanet değil her türlü suçtan dolayı yargılanabilecektir. Herhangi bir sebeple Cumhurbaşkanlığı makamı boşalırsa yenisi seçilinceye kadar makama CB Yardımcıları vekâlet eder. Bakanlara sözlü soru sorulmasına son verilmiştir.
