Bu haftaki köşe yazımızda belediye, köy ve mahallelerin nasıl kurulduğuna dair bazı önemli bilgileri sizlerle paylaşmaya çalışacağım. Bu konu özellikle KPSS sürecinde olan adaylarımıza kısa bilgi notlar olarak hazırlanmıştır. İdare hukuk kısmında karşımıza çıkan belediye, köy ve mahalle ile ilgili tüm sorulara cevap verecek olan notlarımıza ilerleyen haftalardaki köşe yazılarımızla devam edeceğiz.
BELEDİYE
Belediye başkanı halk tarafından 5 yılda bir yapılan yerel seçimler sonucunda seçilir. Bir yerde belediye kurulabilmesi için en az 5000 kişinin bir araya gelmesi gerekir. Büyükşehir Belediyesinin kurulabilmesi için ise 750000 kişi gereklidir. Büyükşehir Belediyeleri kanunla kurulur. Belediye başkanı belediyenin yürütme organıdır ve şartsız bağışları kabul eder. Belediyenin bütçesini belediye başkanı hazırlar. Belediye başkanını geçici olarak görevden alan İç işleri bakanıdır. Dosyayı sonuçlandıran ise Danıştay’dır. Belediye, kurulabilmesi için valinin görüşü, iç işleri bakanlığının önerisi ve Danıştay kararları da önemlidir. Belediye bütçesini kabul eden belediye meclisidir ve belediye meclisi üyeleri de seçimle bu göreve gelirler ve görev süreleri 5 yıldır. Belediye meclisi, belediye encümenlerinin bir bölümünü de seçer. Diğer üyeleri ise belediye başkanı atar. Belediye encümenleri ise kamulaştırma kararı alan organdır. Belediye meclisi karar organı, belediye encümenleri ise belediyenin danışma organıdır. 2017 değişikliği ile belediyeler cumhurbaşkanlığı kararı ile kurulur. Belediye başkanları profesyonel kulüplerin başkanı olamazlar.
KÖY
Köy yönetimi muhtar, ihtiyar heyeti ve köy derneğinden oluşmaktadır. Köy nüfusu 150-2000’in altında ki yerlerdir. Köyler İç İşleri bakanlığı tarafından hazırlanan müşterek kararname ile kurulur. Köy derneği, muhtar ve ihtiyar heyetinin üyelerinin bir bölümünü seçer. Köy Derneği, Türkiye de doğrudan demokrasinin tek örneğidir. Köy nüfusuna kayıtlı olan seçmenlerden oluşur. Köyün isteğe bağlı ve zorunlu işler olmak üzere iki türlü işi vardır. Muhtar köyün yürütme organı ve devletin köyde ki ajanıdır. Muhtar, ihtiyar heyeti ile birlikte köyün bütçesini hazırlar. Muhtarlık için tıpkı meclis başkanlığında olduğu gibi siyasi partiler aday gösteremez. Muhtar, köy derneği tarafından seçilir. İhtiyar heyeti, köyün karar organıdır ve doğal üyeler ve seçilmiş üyelerden oluşur. İmam ve öğretmen ihtiyar heyetinin doğal üyeleridir. Köyde kamulaştırma kararını ihtiyar heyeti alır. Köyde imeceye ve salmaya karar veren ve köyün bütçesini kabul eden ihtiyar heyetidir. Köyün bütçesi köyün bağlı bulunduğu yerin en üst mülki amirinin onayından geçtikten sonra yürürlüğe girer. Köylülerden toplanan paralara salma adı verilir.
MAHALLE
Komşuluk ilişkisi bulunan insanların bir araya gelerek kurulmuş idari birimidir. En az 500 kişinin bir araya gelmesi ile kurulur. Belediye sınırları içerisinde mahalle kurulması, kaldırılması, birleştirilmesi belediye meclisinin kararı, kaymakamın görüşü ve valinin onayı ile olur. Tüzel kişiliği yoktur, özerk bütçeye de sahip değildir. Muhtar ve ihtiyar heyetinden oluşur.
BELEDİYE
Belediye başkanı halk tarafından 5 yılda bir yapılan yerel seçimler sonucunda seçilir. Bir yerde belediye kurulabilmesi için en az 5000 kişinin bir araya gelmesi gerekir. Büyükşehir Belediyesinin kurulabilmesi için ise 750000 kişi gereklidir. Büyükşehir Belediyeleri kanunla kurulur. Belediye başkanı belediyenin yürütme organıdır ve şartsız bağışları kabul eder. Belediyenin bütçesini belediye başkanı hazırlar. Belediye başkanını geçici olarak görevden alan İç işleri bakanıdır. Dosyayı sonuçlandıran ise Danıştay’dır. Belediye, kurulabilmesi için valinin görüşü, iç işleri bakanlığının önerisi ve Danıştay kararları da önemlidir. Belediye bütçesini kabul eden belediye meclisidir ve belediye meclisi üyeleri de seçimle bu göreve gelirler ve görev süreleri 5 yıldır. Belediye meclisi, belediye encümenlerinin bir bölümünü de seçer. Diğer üyeleri ise belediye başkanı atar. Belediye encümenleri ise kamulaştırma kararı alan organdır. Belediye meclisi karar organı, belediye encümenleri ise belediyenin danışma organıdır. 2017 değişikliği ile belediyeler cumhurbaşkanlığı kararı ile kurulur. Belediye başkanları profesyonel kulüplerin başkanı olamazlar.
KÖY
Köy yönetimi muhtar, ihtiyar heyeti ve köy derneğinden oluşmaktadır. Köy nüfusu 150-2000’in altında ki yerlerdir. Köyler İç İşleri bakanlığı tarafından hazırlanan müşterek kararname ile kurulur. Köy derneği, muhtar ve ihtiyar heyetinin üyelerinin bir bölümünü seçer. Köy Derneği, Türkiye de doğrudan demokrasinin tek örneğidir. Köy nüfusuna kayıtlı olan seçmenlerden oluşur. Köyün isteğe bağlı ve zorunlu işler olmak üzere iki türlü işi vardır. Muhtar köyün yürütme organı ve devletin köyde ki ajanıdır. Muhtar, ihtiyar heyeti ile birlikte köyün bütçesini hazırlar. Muhtarlık için tıpkı meclis başkanlığında olduğu gibi siyasi partiler aday gösteremez. Muhtar, köy derneği tarafından seçilir. İhtiyar heyeti, köyün karar organıdır ve doğal üyeler ve seçilmiş üyelerden oluşur. İmam ve öğretmen ihtiyar heyetinin doğal üyeleridir. Köyde kamulaştırma kararını ihtiyar heyeti alır. Köyde imeceye ve salmaya karar veren ve köyün bütçesini kabul eden ihtiyar heyetidir. Köyün bütçesi köyün bağlı bulunduğu yerin en üst mülki amirinin onayından geçtikten sonra yürürlüğe girer. Köylülerden toplanan paralara salma adı verilir.
MAHALLE
Komşuluk ilişkisi bulunan insanların bir araya gelerek kurulmuş idari birimidir. En az 500 kişinin bir araya gelmesi ile kurulur. Belediye sınırları içerisinde mahalle kurulması, kaldırılması, birleştirilmesi belediye meclisinin kararı, kaymakamın görüşü ve valinin onayı ile olur. Tüzel kişiliği yoktur, özerk bütçeye de sahip değildir. Muhtar ve ihtiyar heyetinden oluşur.
