Pusula Gazetesi’nde 14 Mayıs 2018 de yazdığım bir yazıda Erzurum’a farklı müzeler kurulmasıyla ilgili şu değerlendirmeyi yapmış ve bazı önerilerde bulunmuştum:
“Müze fakiri bir şehir: Erzurum!
Bir şehir tarihi geçmişe sahip olur da nasıl çeşitli müzelere sahip olmaz? Maalesef Kuzeydoğu Anadolu’nun tarih, kültür ve medeniyet başkenti Erzurum, bu imkânını müzeler yoluyla ortaya koyamayan bir şehirdir.
Müze kurmaktaki amaç kâr elde etmek değildir; tarih, sanat ve kültür varlığını belli bir mekânda topluma sunmak, bu yolla ziyaretçileri bilgilendirmek, hatta eğitmek.
Ahmet Hamdi Tanpınar’ın tespitiyle Türk milletinin var ettiği kültür ve medeniyeti en çok yansıtan beş şehir İstanbul, Bursa, Konya, Ankara ve Erzurum’dur. İstanbul gibi Bursa’da da pek çok müze var. Mesela; Bursa Kent Müzesi, Hünkâr Köşkü Müzesi, Karagöz Müzesi, Aktopraklık Höyük Arkeoprk ve Açıkhava Müzesi, Çamlıkazık Köy Müzesi, Bursa Bıçak Müzesi, Merinos Tekstil Sanayi Müzesi, Merinos Enerji Müzesi, Yaşam Kültürü Müzesi, Sağlık Tarihi Müzesi, Bursa Göç Tarihi Müzesi, Bursa Vakıf Kültürü Müzesi vb.
Bir süre önce Bursa’yı ve Trabzon’u ziyaret ettik ve her iki ildeki müzeleri gezdik. Bursa’da müze ziyaretlerinde vatandaştan ücret alınmıyor. Erzurum’daki bir-iki müzeye ise ancak ücret karşılığı girilebiliyor. Yabancı turistlerden belli bir ücret talep edilebilir, ancak Türk vatandaşlarına müzelerimiz tamamen ücretsiz olmalıdır.
Gelelim Erzurum’a… Türk tarihini yapan şehirlerin arasında ismi anılan Erzurum’da iki müzemiz var: Arkeoloji Müzesi ile Yakutiye Medresesi’nde bulunan Türk-İslam Eserleri ve Etnografya Müzesi. (Arkeoloji Müzesi Üç Kümbetlerde yapılan yeni binasına taşınacak.)
Oysa Erzurum’da, Bursa’daki gibi, daha pek çok müze kurulabilir. Mesela Ermenilerin katlettiği on binlerce insanımızın hatırasını yaşatan bir müzeye sahip olmamamız büyük ayıplarımızdan biri. Türk tarihini yapan şehirlerden Erzurum’un, kültürel geçmişini yansıtan çeşitli tematik müzelere sahip olmaması bir diğer ayıbımız.
Belediyelerimizin sit alanları içinde kalan ve bir kısmı onarılan tescilli evlerin bazıları bu tematik müzeler için kullanılabilir. Özellikle kale ve Üç Kümbetler çevresindeki tarihî Erzurum evlerinden uygun olanları tematik müzelere dönüştürülmelidir. Nitekim Trabzon’daki Kanuni Evi de, eski bir Trabzon evinin yenilenmesi sonucu ortayı çıkarılmıştır.
Erzurum’da Türk Soykırımı Müzesi, Kent Müzesi, 93 Harbi ve Nene Hatun Müzesi, Erzurum Hattatları Müzesi, Erzurum Şairleri Müzesi, Erzurum Tasavvuf Müzesi, Köyler ve İlçeler Müzesi, Atatürk Üniversitesi Müzesi, Erzurumlu Ünlüler Müzesi, vb. temalar etrafında Erzurum müzeleri oluşturulabilir. Bu tür müzelerin içinin nasıl doldurulduğu konusunda fikir sahibi olmak isteyenler Bursa ve İstanbul’daki tematik müzeleri gezip görebilirler.
“Erzurum Medreseler Müzesi” kuramaz mıyız?
5 Aralık 2018 tarihli Pusula’da yayınlanan bir diğer yazımda ise “Erzurum Medreseler Müzesi” kurulamaz mı? diye sormuş ve şu değerlendirmede bulunmuştum:
“ETÜ Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Küçükuğurlu Hoca, son yıllarda Erzurum üzerine çok değerli yazılar ve kitaplar yayınlıyor. Küçükuğurlu, ‘Osmanlı Dönemi Erzurum Medrese ve Kütüphaneleri’ başlıklı bir sosyal medya paylaşımında tam 46 medresemizin ismini açıkladı. Böylece Erzurum’un tarih boyunca nasıl bir bilim şehri olduğunu bir kere daha görmüş ve öğrenmiş olduk. Küçükuğurlu Hoca’ya teşekkür ederiz.
Kale ve çevresindeki onarılan Erzurum evlerinden birinde ‘Erzurum Medreseler Müzesi’ni kurabiliriz. Bu müze, Erzurum’un ilme verdiği önemi gösteren ilginç bir müze olabilir.
Osmanlı Dönemi Erzurum Şehir Haritası kaynak olarak gösterilen Prof. Dr. Murat Küçükuğurlu-Murat Türker Tüfekçi adıyla yayınlanan ve kırk altı medresenin yer aldığı listede Erzurum medreselerinin tam listesi şöyledir:
Sultaniye Medrese ve Kütüphânesi, Sarayönü Dairesi, Dervişağa Medreses, Köse Ömerağa Medresesi, Aliağa Medresesi, Faik Osman Kütüphânesi, İbrahim Paşa Medrese ve Kütüphânesi, Kacırzâde Medrese ve Kütüphânesi, Kurşunlu Medrese ve Kütüphânesi, Sait Efendi Medresesi, Muid Efendi Medrese ve Kütüphânesi, Şükriye Medresesi, Pervizoğlu (İhlasiye ve Muhammediye) Medreseleri ve H. Dedeağa Kütüphânesi, Haliliye Medrese ve Kütüphânesi, Ayaspaşa (Şeyh Ömer Efendi) Medresesi, Attar Hüseyin (Horozoğlu) Medresesi, Hacı Hamza Medresesi, Ahmet Bedrettin Efendi Kütüphânesi, Esatpaşa Medresesi, Ulucami Medresesi, Salihiye Medresesi, Gürcü Mehmet Medresesi, Muvaffakiye Medresesi, Mehdi Efendi Medresesi, Karacehennem Medresesi, Şeyhler (Darussafa) Medresesi ve Kadızâde M. Habib Efendi Kütüphânesi, Ahmediye Medresesi, Mansuroğlu Medresesi, İsmail Efendi Medresesi, Gümrük Cami Medrese ve Kütüphânesi, Yeğenağa Medresesi, Caferiye Medresesi, İkbaliye Medresesi, Mahmudiye Medresesi, Cennetzâde Medrese ve Kütüphânesi, Vâni Efendi Dairesi, Hacı Cuma Medresesi, Narmanlı Dairesi, Alipaşa Camii Medresesi, Gürcükapı Dairesi, Hacı Hüseyin Ağa Medresesi, Abdurrahman Ağa Medresesi, Şerif Efendi Medresesi ve Timur Dede Medresesi.
Restore edilen büyük bir konak medreseler müzesine ayrılabilir. Bu müzede her medrese, künyesini temsil eden bir levha ile temsil edilebilir. Çeşitli görsel malzemeler (örneğin İbrahim Hakkı’nın gökbilim araçları bu müzede sergilenebilir. Medreselerin müderrislerinin kırk altı otantik kıyafet içinde temsili heykelleri oluşturulabilir. Erzurum ulemasının isim listesi duvarları süsleyebilir; Erzurum ulemasının eserlerinin görselleri bu müzede sergilenebilir. Vs.
Bu türden tematik müzeler, Erzurum’u, başta Erzurumlular olmak üzere, şehri, ziyarete gelen yerli yabancı insanlara hakkıyla tanıtacaktır.
ŞİİR / ERZURUM MEDRESELERİ
Medresede attı devletin nabzı
Alimi bildiler göğün yıldızı
İlmihal öğrendi erkeği kızı
İlim irfan övdü âşıklar sazı
Medrese eğitim öğretim evi
Eğitimdi ancak deviren devi
Selçuku Osmanı bir tutan çivi
Medreseydi çınar yeşil bir servi
Medresenin ilk adı darülkurra
Halk medrese ile erdi Hak nura
Cahil kul bilmez de der aka kara
Ömür geçer boşa ermez huzura
Kırk altı medrese hizmet eyledi
Çok cefalar çekti ara vermedi
İlmi yüksek tuttu; sor gaye neydi
İman, din ü devlet olmuştu derdi
Erzurum derbendi bir ilim şehri
Medreseyle aktı Kuran'ın nehri
Bakı kıldı ilim şu ölmüş dehri
Birkaçın sayayım, isimler belli
Attar, Kadızâde ve İkbaliye
İsmail, Caferiye, Salihiye
Çifte Minare, Köse, Yakutiye
Faik, Sait, Muid ah Ahmediye
Sultaniye, Şeyh Ömer, Dervişağa
İbrahim, Şerif, Vanî, Aliağa
Kacırzâde, Kurşunlu, Ömerağa
İlme hizmet etti gör Dedeağa
Pervizoğlu, Esatpaşa, Şükriye
Ulucami, Hüseyin, Haliliye
Gürcü Mehmet, Mehdi, Muvaffakiye
İstikamet verdi çok ahaliye
Hacı Hamza, Sarayönü, nicesi
Talebeye evdi gündüz gecesi
Altından evlaydı ilmin hecesi
Gark olsun nurlara cümle hocası
M.Talât Uzunyaylalı
İKAZLARIM!
İman ancak amelle birlikte fayda verebilir; amel de ancak imanla birlikte fayda sağlar.
*
Allah Teâlâ hayatı yüce bir amaç için, kendisini tanıyalım ve O'na kulluk edelim diye yarattı. Dünyada ikinci bir hayatımız yok! Yaratanın amacı amacımız değilse inanın yandı gülüm ketenhelva!
*
Her gün sigaraya para veren Müslümanların aylık gelirlerinin yüzde 2,5'ğunu sadaka verememesi ne acayip bir durum!
Aylık gelirinin yüzde 2,5'nu sadaka vermeyen ne yüzle ahirete gidecek bilmem!
ŞAŞIRMALARIM!
Bu yaşa geldim; ideolojik karanlıktan daha korkunç bir karanlık görmedim...
“Müze fakiri bir şehir: Erzurum!
Bir şehir tarihi geçmişe sahip olur da nasıl çeşitli müzelere sahip olmaz? Maalesef Kuzeydoğu Anadolu’nun tarih, kültür ve medeniyet başkenti Erzurum, bu imkânını müzeler yoluyla ortaya koyamayan bir şehirdir.
Müze kurmaktaki amaç kâr elde etmek değildir; tarih, sanat ve kültür varlığını belli bir mekânda topluma sunmak, bu yolla ziyaretçileri bilgilendirmek, hatta eğitmek.
Ahmet Hamdi Tanpınar’ın tespitiyle Türk milletinin var ettiği kültür ve medeniyeti en çok yansıtan beş şehir İstanbul, Bursa, Konya, Ankara ve Erzurum’dur. İstanbul gibi Bursa’da da pek çok müze var. Mesela; Bursa Kent Müzesi, Hünkâr Köşkü Müzesi, Karagöz Müzesi, Aktopraklık Höyük Arkeoprk ve Açıkhava Müzesi, Çamlıkazık Köy Müzesi, Bursa Bıçak Müzesi, Merinos Tekstil Sanayi Müzesi, Merinos Enerji Müzesi, Yaşam Kültürü Müzesi, Sağlık Tarihi Müzesi, Bursa Göç Tarihi Müzesi, Bursa Vakıf Kültürü Müzesi vb.
Bir süre önce Bursa’yı ve Trabzon’u ziyaret ettik ve her iki ildeki müzeleri gezdik. Bursa’da müze ziyaretlerinde vatandaştan ücret alınmıyor. Erzurum’daki bir-iki müzeye ise ancak ücret karşılığı girilebiliyor. Yabancı turistlerden belli bir ücret talep edilebilir, ancak Türk vatandaşlarına müzelerimiz tamamen ücretsiz olmalıdır.
Gelelim Erzurum’a… Türk tarihini yapan şehirlerin arasında ismi anılan Erzurum’da iki müzemiz var: Arkeoloji Müzesi ile Yakutiye Medresesi’nde bulunan Türk-İslam Eserleri ve Etnografya Müzesi. (Arkeoloji Müzesi Üç Kümbetlerde yapılan yeni binasına taşınacak.)
Oysa Erzurum’da, Bursa’daki gibi, daha pek çok müze kurulabilir. Mesela Ermenilerin katlettiği on binlerce insanımızın hatırasını yaşatan bir müzeye sahip olmamamız büyük ayıplarımızdan biri. Türk tarihini yapan şehirlerden Erzurum’un, kültürel geçmişini yansıtan çeşitli tematik müzelere sahip olmaması bir diğer ayıbımız.
Belediyelerimizin sit alanları içinde kalan ve bir kısmı onarılan tescilli evlerin bazıları bu tematik müzeler için kullanılabilir. Özellikle kale ve Üç Kümbetler çevresindeki tarihî Erzurum evlerinden uygun olanları tematik müzelere dönüştürülmelidir. Nitekim Trabzon’daki Kanuni Evi de, eski bir Trabzon evinin yenilenmesi sonucu ortayı çıkarılmıştır.
Erzurum’da Türk Soykırımı Müzesi, Kent Müzesi, 93 Harbi ve Nene Hatun Müzesi, Erzurum Hattatları Müzesi, Erzurum Şairleri Müzesi, Erzurum Tasavvuf Müzesi, Köyler ve İlçeler Müzesi, Atatürk Üniversitesi Müzesi, Erzurumlu Ünlüler Müzesi, vb. temalar etrafında Erzurum müzeleri oluşturulabilir. Bu tür müzelerin içinin nasıl doldurulduğu konusunda fikir sahibi olmak isteyenler Bursa ve İstanbul’daki tematik müzeleri gezip görebilirler.
“Erzurum Medreseler Müzesi” kuramaz mıyız?
5 Aralık 2018 tarihli Pusula’da yayınlanan bir diğer yazımda ise “Erzurum Medreseler Müzesi” kurulamaz mı? diye sormuş ve şu değerlendirmede bulunmuştum:
“ETÜ Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Küçükuğurlu Hoca, son yıllarda Erzurum üzerine çok değerli yazılar ve kitaplar yayınlıyor. Küçükuğurlu, ‘Osmanlı Dönemi Erzurum Medrese ve Kütüphaneleri’ başlıklı bir sosyal medya paylaşımında tam 46 medresemizin ismini açıkladı. Böylece Erzurum’un tarih boyunca nasıl bir bilim şehri olduğunu bir kere daha görmüş ve öğrenmiş olduk. Küçükuğurlu Hoca’ya teşekkür ederiz.
Kale ve çevresindeki onarılan Erzurum evlerinden birinde ‘Erzurum Medreseler Müzesi’ni kurabiliriz. Bu müze, Erzurum’un ilme verdiği önemi gösteren ilginç bir müze olabilir.
Osmanlı Dönemi Erzurum Şehir Haritası kaynak olarak gösterilen Prof. Dr. Murat Küçükuğurlu-Murat Türker Tüfekçi adıyla yayınlanan ve kırk altı medresenin yer aldığı listede Erzurum medreselerinin tam listesi şöyledir:
Sultaniye Medrese ve Kütüphânesi, Sarayönü Dairesi, Dervişağa Medreses, Köse Ömerağa Medresesi, Aliağa Medresesi, Faik Osman Kütüphânesi, İbrahim Paşa Medrese ve Kütüphânesi, Kacırzâde Medrese ve Kütüphânesi, Kurşunlu Medrese ve Kütüphânesi, Sait Efendi Medresesi, Muid Efendi Medrese ve Kütüphânesi, Şükriye Medresesi, Pervizoğlu (İhlasiye ve Muhammediye) Medreseleri ve H. Dedeağa Kütüphânesi, Haliliye Medrese ve Kütüphânesi, Ayaspaşa (Şeyh Ömer Efendi) Medresesi, Attar Hüseyin (Horozoğlu) Medresesi, Hacı Hamza Medresesi, Ahmet Bedrettin Efendi Kütüphânesi, Esatpaşa Medresesi, Ulucami Medresesi, Salihiye Medresesi, Gürcü Mehmet Medresesi, Muvaffakiye Medresesi, Mehdi Efendi Medresesi, Karacehennem Medresesi, Şeyhler (Darussafa) Medresesi ve Kadızâde M. Habib Efendi Kütüphânesi, Ahmediye Medresesi, Mansuroğlu Medresesi, İsmail Efendi Medresesi, Gümrük Cami Medrese ve Kütüphânesi, Yeğenağa Medresesi, Caferiye Medresesi, İkbaliye Medresesi, Mahmudiye Medresesi, Cennetzâde Medrese ve Kütüphânesi, Vâni Efendi Dairesi, Hacı Cuma Medresesi, Narmanlı Dairesi, Alipaşa Camii Medresesi, Gürcükapı Dairesi, Hacı Hüseyin Ağa Medresesi, Abdurrahman Ağa Medresesi, Şerif Efendi Medresesi ve Timur Dede Medresesi.
Restore edilen büyük bir konak medreseler müzesine ayrılabilir. Bu müzede her medrese, künyesini temsil eden bir levha ile temsil edilebilir. Çeşitli görsel malzemeler (örneğin İbrahim Hakkı’nın gökbilim araçları bu müzede sergilenebilir. Medreselerin müderrislerinin kırk altı otantik kıyafet içinde temsili heykelleri oluşturulabilir. Erzurum ulemasının isim listesi duvarları süsleyebilir; Erzurum ulemasının eserlerinin görselleri bu müzede sergilenebilir. Vs.
Bu türden tematik müzeler, Erzurum’u, başta Erzurumlular olmak üzere, şehri, ziyarete gelen yerli yabancı insanlara hakkıyla tanıtacaktır.
ŞİİR / ERZURUM MEDRESELERİ
Medresede attı devletin nabzı
Alimi bildiler göğün yıldızı
İlmihal öğrendi erkeği kızı
İlim irfan övdü âşıklar sazı
Medrese eğitim öğretim evi
Eğitimdi ancak deviren devi
Selçuku Osmanı bir tutan çivi
Medreseydi çınar yeşil bir servi
Medresenin ilk adı darülkurra
Halk medrese ile erdi Hak nura
Cahil kul bilmez de der aka kara
Ömür geçer boşa ermez huzura
Kırk altı medrese hizmet eyledi
Çok cefalar çekti ara vermedi
İlmi yüksek tuttu; sor gaye neydi
İman, din ü devlet olmuştu derdi
Erzurum derbendi bir ilim şehri
Medreseyle aktı Kuran'ın nehri
Bakı kıldı ilim şu ölmüş dehri
Birkaçın sayayım, isimler belli
Attar, Kadızâde ve İkbaliye
İsmail, Caferiye, Salihiye
Çifte Minare, Köse, Yakutiye
Faik, Sait, Muid ah Ahmediye
Sultaniye, Şeyh Ömer, Dervişağa
İbrahim, Şerif, Vanî, Aliağa
Kacırzâde, Kurşunlu, Ömerağa
İlme hizmet etti gör Dedeağa
Pervizoğlu, Esatpaşa, Şükriye
Ulucami, Hüseyin, Haliliye
Gürcü Mehmet, Mehdi, Muvaffakiye
İstikamet verdi çok ahaliye
Hacı Hamza, Sarayönü, nicesi
Talebeye evdi gündüz gecesi
Altından evlaydı ilmin hecesi
Gark olsun nurlara cümle hocası
M.Talât Uzunyaylalı
Erzurum Yakutiye Medresesi
İKAZLARIM!
İman ancak amelle birlikte fayda verebilir; amel de ancak imanla birlikte fayda sağlar.
*
Allah Teâlâ hayatı yüce bir amaç için, kendisini tanıyalım ve O'na kulluk edelim diye yarattı. Dünyada ikinci bir hayatımız yok! Yaratanın amacı amacımız değilse inanın yandı gülüm ketenhelva!
*
Her gün sigaraya para veren Müslümanların aylık gelirlerinin yüzde 2,5'ğunu sadaka verememesi ne acayip bir durum!
Aylık gelirinin yüzde 2,5'nu sadaka vermeyen ne yüzle ahirete gidecek bilmem!
ŞAŞIRMALARIM!
Bu yaşa geldim; ideolojik karanlıktan daha korkunç bir karanlık görmedim...
