Sizden gelen sorulara verdiğimiz cevaplarla yazılarımıza devam ediyoruz. Bu hafta sorularımız daha çok tarihsel alanla ilgili olmuştur.
İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK DEVLETLERİ HAKKINDA BİLGİ VERİR MİSİNİZ? İslamiyet öncesi Türk tarihinde bozkırın süvarileri olarak bilinenler Asya Hunlarıdır. Teoman tarafından kurulan ve en parlak dönemini Mete Han dönemini de yaşayan Asya Hunlarıdır. Bozkırın Kuyumcuları olarak bilinen İskitler ise Karadeniz’in kuzeyinde ve Doğu Karadeniz Bölgesinde egemenlik kurmuşlardır. Orta Asya’da en geniş sınırlara ulaşan devletimiz Köktürklerdir. Avrupa’da ilk defa Türkoloji kürsüsünü kuranlar Macarlar olurken, ölüleri yakan ise Kırgızlardır.
LALE DEVRİNİN ÖZELLİKLERİ NELERDİR? 1718-1730 tarihleri arasında geçen süreye Lale Devri adı verilmiştir. Bu dönemde ilk defa özel teşebbüslerin sonucunda matbaa ülkemize gelmiştir. İbrahim Müteferrika ve 28 Mehmet Çelebi bu işin öncülüğünü yapmışlardır. İlk defa yine bu dönemde Sait Efendi Avrupa’ya geçici elçi olarak gönderilmiştir. Batının üstünlüğü kabul edilmiş ve batı daha yakında izlenmeye başlanmıştır. İlk defa çiçek aşısı ise İran’dan getirilmiştir. Tulumbacılar Ocağı adıyla ilk itfaiye örgütü de yine Lale Devrinin yenilikleri arasında yer alır.
CULÜS BAHŞİŞİ NEDİR? Osmanlı Devleti’nde ilk defa cülus bahşişi dağıtan I. Bayezid ’tır. Kapıkulu askerlerine üç aydan üç aya verilen maaşa verilen isim ulufe adıyla bilinir. Cülus bahşişi her padişah değişikliğinde ödenen paradır. Cülus bahşişini yasal hale getiren ise II. Mehmet olmuştur. Son kez bu bahşişi dağıtan III. Mustafa, kaldıran ise I. Abdülhamit’tir.
OSMANLI İLK DENİZ SAVAŞI HANGİSİDİR? Osmanlı Devleti’nde ilk deniz savaşı 1415-1416 tarihleri arasında Venedik ile yapılan deniz savaşıdır. Lâpseki Deniz Savaşı olarak da bilinen bu mücadeleyi Osmanlı Devleti kaybetmiştir. Savaşta donanma komutanı Çalı Bey şehit düşmüştür. Çalı ilk deniz şehidimizdir.
REJİME YÖNELİK İSYANLAR HANGİLERİDİR? Osmanlı Devleti’nde rejime yönelik olarak ortaya çıkan ilk ve tek isyan hareketi 13 Nisan 1909 tarihli 31 Mart İsyanıdır. İsyan sonucunda II. Abdülhamit Han tahttan indirilmiştir. Yerine V. Mehmet Reşat getirilmiştir. Lale Devri yeniliklerine karşı olanlar Patrona Halil İsyanını çıkarırken, III. Selim’in Nizam-ı Cedit yeniliklerine karşı olan ise Kabakçı Mustafa İsyanını çıkarmışlardır. I. Süleyman’ın kendisini veziriazam yapmayıp, Mısır’a vali ataması üzerine isyan eden ise Ahmet Paşa’dır. II. Osman’ın öldürülmesi ve suçluların cezalandırılmaması üzerine Erzurum’da isyan eden ise Abaza Mehmet Paşa’dır.
BALKAN SAVALARINDA BULGARİSTAN? I. Balkan Savaşı’nda en fazla toprak kazanan devlet Bulgaristan olmuştur. Bulgaristan’ın fazla toprak alması ise II. Balkan Savaşı’nın çıkmasına nedendir. Hatta savaşta Balkan devletlerinin toprak kazanması Romanya’nın iştahını kabartmış ve oda II Balkan Savaşı’na dâhil olmuştur. I. Dünya Savaşında, II. Balkan Savaşında kaybettiği toprakları geri almak amacıyla İttifak Devletleri safında savaşa katılan Bulgaristan’dır. Bulgaristan, Almanya ile Osmanlı Devleti arasında tampon devletti. Savaşta beklentileri karşılayamamış aynı zamanda toprak kayıpları da yaşamıştır.
MİSAKI MİLLİDEN İLK TAVİZ HANGİSİDİR? Misak-ı Milliden ilk taviz 16 Mart 1921 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması ile verilmiştir. Bu antlaşma ile Batum, Misak-ı Milliden taviz olarak verilmiştir. İkinci taviz olarak Hatay ise 20 Ekim 1921 tarihli Ankara Antlaşması ile verilmiştir. Son taviz 5 Haziran 1926 tarihinde imzalanan Ankara Antlaşması ile Musul’dur. Kars Antlaşması da Moskova Antlaşmasının teyidi mahiyetinde olduğu için antlaşmada da misakı milliden taviz söz konusudur.
DEVRİM HAKKINDA BİLGİ VERİR MİSİNİZ? Türkiye’nin ilk yerli ve milli arabası DEVRİM adıyla bilinir. Araba, 129 günde yerli mühendisler tarafından yapılmıştır. Eskişehir Demiryolu Fabrikalarında kullanılmayan bir dökümhanede başlayan çalışmalar 29 Ekim cumhuriyet bayramına tamamlanacaktı. Yerli mühendis ve işçiler gece gündüz demeden çalışmış ve belirlenen güne arabalar hazır edilmişti. Devrim arabalarının pasta ve cilası ise Eskişehir’den Ankara’ya nakil sırasında trende yapılmıştır. Araçların ateş sıçramasına önlem için benzin depoları boşaltılmıştı. Cemal Gürsel o gün benzin konulmayan siyah renkli devrim arabasına binmiş ve araç bir süre sonra durmuştu. İşte o an Cemal Gürsel meşhur sözü söylemiştir: “Batı kafasıyla otomobil yaptınız ama Doğu kafasıyla araca benzin ikmalini unuttunuz.” Devrim arabalarının beyaz olanı ise cumhuriyet bayramı etkinliklerinde boy göstermiş fakat bunu kimse görmemişti. Mühendisler arasında Emin Bozoğlu, Orhan Alp, Hakkı Tomsu, Nurettin Erguvanlı gibi isimler yer almıştır
İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK DEVLETLERİ HAKKINDA BİLGİ VERİR MİSİNİZ? İslamiyet öncesi Türk tarihinde bozkırın süvarileri olarak bilinenler Asya Hunlarıdır. Teoman tarafından kurulan ve en parlak dönemini Mete Han dönemini de yaşayan Asya Hunlarıdır. Bozkırın Kuyumcuları olarak bilinen İskitler ise Karadeniz’in kuzeyinde ve Doğu Karadeniz Bölgesinde egemenlik kurmuşlardır. Orta Asya’da en geniş sınırlara ulaşan devletimiz Köktürklerdir. Avrupa’da ilk defa Türkoloji kürsüsünü kuranlar Macarlar olurken, ölüleri yakan ise Kırgızlardır.
LALE DEVRİNİN ÖZELLİKLERİ NELERDİR? 1718-1730 tarihleri arasında geçen süreye Lale Devri adı verilmiştir. Bu dönemde ilk defa özel teşebbüslerin sonucunda matbaa ülkemize gelmiştir. İbrahim Müteferrika ve 28 Mehmet Çelebi bu işin öncülüğünü yapmışlardır. İlk defa yine bu dönemde Sait Efendi Avrupa’ya geçici elçi olarak gönderilmiştir. Batının üstünlüğü kabul edilmiş ve batı daha yakında izlenmeye başlanmıştır. İlk defa çiçek aşısı ise İran’dan getirilmiştir. Tulumbacılar Ocağı adıyla ilk itfaiye örgütü de yine Lale Devrinin yenilikleri arasında yer alır.
CULÜS BAHŞİŞİ NEDİR? Osmanlı Devleti’nde ilk defa cülus bahşişi dağıtan I. Bayezid ’tır. Kapıkulu askerlerine üç aydan üç aya verilen maaşa verilen isim ulufe adıyla bilinir. Cülus bahşişi her padişah değişikliğinde ödenen paradır. Cülus bahşişini yasal hale getiren ise II. Mehmet olmuştur. Son kez bu bahşişi dağıtan III. Mustafa, kaldıran ise I. Abdülhamit’tir.
OSMANLI İLK DENİZ SAVAŞI HANGİSİDİR? Osmanlı Devleti’nde ilk deniz savaşı 1415-1416 tarihleri arasında Venedik ile yapılan deniz savaşıdır. Lâpseki Deniz Savaşı olarak da bilinen bu mücadeleyi Osmanlı Devleti kaybetmiştir. Savaşta donanma komutanı Çalı Bey şehit düşmüştür. Çalı ilk deniz şehidimizdir.
REJİME YÖNELİK İSYANLAR HANGİLERİDİR? Osmanlı Devleti’nde rejime yönelik olarak ortaya çıkan ilk ve tek isyan hareketi 13 Nisan 1909 tarihli 31 Mart İsyanıdır. İsyan sonucunda II. Abdülhamit Han tahttan indirilmiştir. Yerine V. Mehmet Reşat getirilmiştir. Lale Devri yeniliklerine karşı olanlar Patrona Halil İsyanını çıkarırken, III. Selim’in Nizam-ı Cedit yeniliklerine karşı olan ise Kabakçı Mustafa İsyanını çıkarmışlardır. I. Süleyman’ın kendisini veziriazam yapmayıp, Mısır’a vali ataması üzerine isyan eden ise Ahmet Paşa’dır. II. Osman’ın öldürülmesi ve suçluların cezalandırılmaması üzerine Erzurum’da isyan eden ise Abaza Mehmet Paşa’dır.
BALKAN SAVALARINDA BULGARİSTAN? I. Balkan Savaşı’nda en fazla toprak kazanan devlet Bulgaristan olmuştur. Bulgaristan’ın fazla toprak alması ise II. Balkan Savaşı’nın çıkmasına nedendir. Hatta savaşta Balkan devletlerinin toprak kazanması Romanya’nın iştahını kabartmış ve oda II Balkan Savaşı’na dâhil olmuştur. I. Dünya Savaşında, II. Balkan Savaşında kaybettiği toprakları geri almak amacıyla İttifak Devletleri safında savaşa katılan Bulgaristan’dır. Bulgaristan, Almanya ile Osmanlı Devleti arasında tampon devletti. Savaşta beklentileri karşılayamamış aynı zamanda toprak kayıpları da yaşamıştır.
MİSAKI MİLLİDEN İLK TAVİZ HANGİSİDİR? Misak-ı Milliden ilk taviz 16 Mart 1921 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması ile verilmiştir. Bu antlaşma ile Batum, Misak-ı Milliden taviz olarak verilmiştir. İkinci taviz olarak Hatay ise 20 Ekim 1921 tarihli Ankara Antlaşması ile verilmiştir. Son taviz 5 Haziran 1926 tarihinde imzalanan Ankara Antlaşması ile Musul’dur. Kars Antlaşması da Moskova Antlaşmasının teyidi mahiyetinde olduğu için antlaşmada da misakı milliden taviz söz konusudur.
DEVRİM HAKKINDA BİLGİ VERİR MİSİNİZ? Türkiye’nin ilk yerli ve milli arabası DEVRİM adıyla bilinir. Araba, 129 günde yerli mühendisler tarafından yapılmıştır. Eskişehir Demiryolu Fabrikalarında kullanılmayan bir dökümhanede başlayan çalışmalar 29 Ekim cumhuriyet bayramına tamamlanacaktı. Yerli mühendis ve işçiler gece gündüz demeden çalışmış ve belirlenen güne arabalar hazır edilmişti. Devrim arabalarının pasta ve cilası ise Eskişehir’den Ankara’ya nakil sırasında trende yapılmıştır. Araçların ateş sıçramasına önlem için benzin depoları boşaltılmıştı. Cemal Gürsel o gün benzin konulmayan siyah renkli devrim arabasına binmiş ve araç bir süre sonra durmuştu. İşte o an Cemal Gürsel meşhur sözü söylemiştir: “Batı kafasıyla otomobil yaptınız ama Doğu kafasıyla araca benzin ikmalini unuttunuz.” Devrim arabalarının beyaz olanı ise cumhuriyet bayramı etkinliklerinde boy göstermiş fakat bunu kimse görmemişti. Mühendisler arasında Emin Bozoğlu, Orhan Alp, Hakkı Tomsu, Nurettin Erguvanlı gibi isimler yer almıştır
