Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimler dışında bir de ara seçim yaparak üye sayısını tamamlamaktadır. Peki, ara seçim nedir? Genel seçimlerden sonra illerde oluşan milletvekili eksikliğini gidermek amacıyla belli bir il ya da bölgede yapılan seçimdir. Ara seçim sadece milletvekili sayısı azalan yerde yapılır, ülkenin vekil sayısı tam olan yerlerinde ara seçim yapılmaz. Ara seçim bir seçim döneminde ancak bir kez yapılabilir. Ara seçim genel seçimlerden 30 ay geçmedikçe ve genel seçimlere bir yıl kala ara seçim yapılamaz. Bu durumun iki istisnası vardır. Birinci istisnai durum üye tamsayısının % 5 ‘i boşalmışsa genel seçimlerin üzerinden 30 ay geçmemiş dahi olsa ara seçime gidilir, genel seçimlere 1 yıl kala gidilemez. Bu durumda seçim tarihini meclis kendisi belirler ve Yüksek Seçim Kuruluna bildirir. İkinci istisnai durum ise bir il eğer mecliste temsil edilemez durumuna gelmiş ve milletvekili kalmamışsa bu durumunun başlangıcından itibaren 90 günün akabinde ki ilk pazar günü ara seçim yapılır. Bu ikinci istisnai durum 2002 Anayasa değişikliğiyle anayasaya girmiştir.
Seçim, yargı organlarının genel yönetim ve denetimi altında yapılır. Seçimlerden birinci dereceden sorumlu olan Yüksek Seçim Kuruludur. Yüksek Seçim Kurulunun ve diğer kurallarının görev ve yetkileri kanunla belirlenir. Seçim tutanakları Yüksek Seçim Kuruluna teslim edilir. Milletvekilliği, il seçim kurulunca verilen mazbata ile başlar. Vekillerin, meclis de görevlerini yapabilmeleri için yemin etmeleri gerekir. Yemin etmeyen vekil dokunulmazlık alamaz. Milleti temsil eden milletvekilleri seçildikten sonra devlet ve diğer kamu tüzel kişileri ve bunlara bağlı kurumlarda, devletin veya kamu tüzel kişilerin doğrudan veya dolaylı olarak katıldığı teşebbüs ve ortaklılıklarda, özel gelir kaynakları ve özel imkânları yasa ile sağlanmış kamu yararına çalışan derneklerin, devletin yardım sağlayan ve vergi muafiyeti olan vakıfların ve üst kuruluşların ve katıldıkları teşebbüs ve ortaklıkların yönetim ve denetim kurullarında görev alamazlar. Bu kuruluşlarda, herhangi bir taahhüt işinin doğrudan veya dolaylı olarak kabul edemezler, temsilcilik ve müşavirlik yapamazlar. Senet karşılığı müşavirlik yapamazlar. Yürütme organının öneri, atama ve onamasına bağlı resmi veya özel herhangi bir işle görevlendirilemezler. Milletvekilleri özel sektörde mesleklerini devam ettirebilirler.
Milletvekillerinin, meclis çalışmalarındaki oy ve sözlerinden, mecliste ileri sürdükleri düşüncelerden ve bunları meclis dışında tekrarlamak ve açığa vurmaktan dolayı sorumlu tutulamazlar. Buna yasama sorumsuzluğu denir. Sorumsuzluk, meclis tarafından kaldırılmaz. Sorumsuzluk süreklidir. Milletvekillerini cezai ve hukuki takibata karşı mutlak olarak korur. Milletvekilliği sona erse devam eder. Milletvekili olmayan bakanlarda bu haklara sahiptirler. Seçimden önce veya sonra bir suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili, meclisinin kararı olmadıkça tutulamaz, sorguya çekilemez, tutuklanamaz ve yargılanamaz buna yasama dokunulmazlığı denir. Seçimden önce soruşturulmasına başlanılmış olmak kaydıyla anayasanın 14.maddesini ihlal edenler bu kapsamın dışındadır. Anayasamıza göre ağır cezayı gerektiren suçüstü durumlarda, yetkili makam durumu hemen ve doğrudan doğruya meclise bildirmek koşulu ile tutma, sorguya çekme, yargılama işlemlerinin yapabilir. Yasama dokunulmazlığı, milletvekilleri hakkında hukuk davası açılmasına engel değildir. ( Dayak, silah çekme, bölücülük, boşanma, miras) Milletvekilliği dokunulmazlığının kaldırılması meclis genel kurulu tarafından yapılır. Oylamada basit çoğunluk, açık oylama yapılır. Siyasi parti gruplarınca, yasama dokunulmazlığının kaldırılması ile ilgili görüşme yapılamaz ve karar yapılamaz. Milletvekillinin yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına kadar geçen sürede zaman aşımı olmaz. Yeniden seçilen bir kişinin yargılanmasına yine meclis karar verir. 2010 anayasa değişikliği ile beyanları ile partisinin kapatılmasına neden olan milletvekillerinin vekilliği sona ermez. Bu vekiller 5 yıl boyunca başka bir siyasi partinin kurucusu, üyesi, yöneticisi olamazlar. Milletvekilliği istifa, devamsızlık ve meclisin vermediği bir işte çalışmada ısrarı olma durumlarında genel kurulda yapılan oylama ile düşürülebilir. İstifanın kabulü için toplantıya katılanların salt çoğunluğu aranırken, bir ay içinde izinsiz ve özürsüz olarak 5 birleşime katılmayan vekilin vekilliğini düşürtmek için meclis üye tamsayısının salt çoğunluğu aranır. İki oylamada açık yapılır. Meclisin vermediği işte çalışmada ısrarcı olan vekilin vekilliği ise toplantıya katılan vekillerin gizli oyu ile düşürülebilir. Cumhurbaşkanı ve belediye başkanı seçilme durumlarında ise oylama yapılmadan vekillik düşer. Seçimlerin yenilenmesi, seçilebilme yeterliliğini kaybetme, kesin hüküm giyme, kısıtlanma, ölüm ve bakan olarak atanma durumlarında oylamaya gerek duyulmadan vekillik sona erer.
Seçim, yargı organlarının genel yönetim ve denetimi altında yapılır. Seçimlerden birinci dereceden sorumlu olan Yüksek Seçim Kuruludur. Yüksek Seçim Kurulunun ve diğer kurallarının görev ve yetkileri kanunla belirlenir. Seçim tutanakları Yüksek Seçim Kuruluna teslim edilir. Milletvekilliği, il seçim kurulunca verilen mazbata ile başlar. Vekillerin, meclis de görevlerini yapabilmeleri için yemin etmeleri gerekir. Yemin etmeyen vekil dokunulmazlık alamaz. Milleti temsil eden milletvekilleri seçildikten sonra devlet ve diğer kamu tüzel kişileri ve bunlara bağlı kurumlarda, devletin veya kamu tüzel kişilerin doğrudan veya dolaylı olarak katıldığı teşebbüs ve ortaklılıklarda, özel gelir kaynakları ve özel imkânları yasa ile sağlanmış kamu yararına çalışan derneklerin, devletin yardım sağlayan ve vergi muafiyeti olan vakıfların ve üst kuruluşların ve katıldıkları teşebbüs ve ortaklıkların yönetim ve denetim kurullarında görev alamazlar. Bu kuruluşlarda, herhangi bir taahhüt işinin doğrudan veya dolaylı olarak kabul edemezler, temsilcilik ve müşavirlik yapamazlar. Senet karşılığı müşavirlik yapamazlar. Yürütme organının öneri, atama ve onamasına bağlı resmi veya özel herhangi bir işle görevlendirilemezler. Milletvekilleri özel sektörde mesleklerini devam ettirebilirler.
Milletvekillerinin, meclis çalışmalarındaki oy ve sözlerinden, mecliste ileri sürdükleri düşüncelerden ve bunları meclis dışında tekrarlamak ve açığa vurmaktan dolayı sorumlu tutulamazlar. Buna yasama sorumsuzluğu denir. Sorumsuzluk, meclis tarafından kaldırılmaz. Sorumsuzluk süreklidir. Milletvekillerini cezai ve hukuki takibata karşı mutlak olarak korur. Milletvekilliği sona erse devam eder. Milletvekili olmayan bakanlarda bu haklara sahiptirler. Seçimden önce veya sonra bir suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili, meclisinin kararı olmadıkça tutulamaz, sorguya çekilemez, tutuklanamaz ve yargılanamaz buna yasama dokunulmazlığı denir. Seçimden önce soruşturulmasına başlanılmış olmak kaydıyla anayasanın 14.maddesini ihlal edenler bu kapsamın dışındadır. Anayasamıza göre ağır cezayı gerektiren suçüstü durumlarda, yetkili makam durumu hemen ve doğrudan doğruya meclise bildirmek koşulu ile tutma, sorguya çekme, yargılama işlemlerinin yapabilir. Yasama dokunulmazlığı, milletvekilleri hakkında hukuk davası açılmasına engel değildir. ( Dayak, silah çekme, bölücülük, boşanma, miras) Milletvekilliği dokunulmazlığının kaldırılması meclis genel kurulu tarafından yapılır. Oylamada basit çoğunluk, açık oylama yapılır. Siyasi parti gruplarınca, yasama dokunulmazlığının kaldırılması ile ilgili görüşme yapılamaz ve karar yapılamaz. Milletvekillinin yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına kadar geçen sürede zaman aşımı olmaz. Yeniden seçilen bir kişinin yargılanmasına yine meclis karar verir. 2010 anayasa değişikliği ile beyanları ile partisinin kapatılmasına neden olan milletvekillerinin vekilliği sona ermez. Bu vekiller 5 yıl boyunca başka bir siyasi partinin kurucusu, üyesi, yöneticisi olamazlar. Milletvekilliği istifa, devamsızlık ve meclisin vermediği bir işte çalışmada ısrarı olma durumlarında genel kurulda yapılan oylama ile düşürülebilir. İstifanın kabulü için toplantıya katılanların salt çoğunluğu aranırken, bir ay içinde izinsiz ve özürsüz olarak 5 birleşime katılmayan vekilin vekilliğini düşürtmek için meclis üye tamsayısının salt çoğunluğu aranır. İki oylamada açık yapılır. Meclisin vermediği işte çalışmada ısrarcı olan vekilin vekilliği ise toplantıya katılan vekillerin gizli oyu ile düşürülebilir. Cumhurbaşkanı ve belediye başkanı seçilme durumlarında ise oylama yapılmadan vekillik düşer. Seçimlerin yenilenmesi, seçilebilme yeterliliğini kaybetme, kesin hüküm giyme, kısıtlanma, ölüm ve bakan olarak atanma durumlarında oylamaya gerek duyulmadan vekillik sona erer.
