Yazmak üzerine dört öğüt (1)

Başlıkta her ne kadar ‘Yazmak üzerine dört öğüt’ yazıyor olsa da  ‘Yazmak üzerine dört kitap’ demek daha doğru olur; çünkü bu yazı dizisinde, uygarlığın seyrini değiştirmiş ‘yazma uğraşımızı’ irdeleyen ve bu eyleme yönelik öğütler, öneriler içeren dört değerli kitabı -tabii  onların yazarlarını da kısa kısa- ele alacağım.

Meraklısı buyursun:

 

İlk kitap Hemingway’den: Yazma Üzerine

1953 Pulitzer, 1954 Nobel ödüllerinin sahibi yazar Ernest Hemingway (ABD, 1899-1961), mektuplarında, röportajlarında ve makalelerinde yazar dostlarına önerilerde bulunmayı severdi. Romanlarına baktığınızda da elbette benzer şekilde, yazmakla ilgili ayrıntılı bölümler hemen göze çarpıyor. Hemingway’in bu kitabında yazdıkları ise genel olarak yıllar içinde sınama şansını bulduğu bazı yöntemlerden ve kendi yazma deneyimlerinden oluşuyor.

 

İşte Larry W. Phillips’in Hemingway yazılarından derlemeyle oluşturduğu bu kitaptan birkaç alıntı:

• Adalet ve adaletsizlik anlayışından yoksun olan bir yazar, roman yazacağına dâhi çocukların gittiği bir okulun yıllığını düzenlesin daha iyi.


• Bir yazar için erken yaşta alınabilecek en iyi eğitim mutsuz bir çocukluktur. Ciddi bir şekilde yazabilmek için korkunç bir şekilde incinmiş olman gerekir. Ama bu lanet olası acıyı yaşadığında, kullan; onunla hile yapma. Ona bir bilim insanı gibi sadık kal, ancak sırf senin ya da seninle ilgili birinin başına geldi diye herhangi bir öneme sahip olduğunu da düşünme.


• Madam, tüm hikâyeler, eğer yeterince devam ettirilirse ölümle sonuçlanır ve bunu sizden esirgeyen kişi de gerçek bir hikâye anlatıcısı değildir. Eğer Carlos, Juan’a küfrediyorsa her ikisi açısından da düşün. Yalnızca kimin haklı olduğunu düşünme… Çünkü sen, bir yazar olarak hüküm vermemelisin. Anlamalısın!

Ki anlatabilesin…

• Daha önce pek çok vatansever gördüm ve canlarının yeterince yanması durumunda hepsi de diğer herkes gibi öldüler ve bir kez öldüler mi de vatanseverlikleri birer efsane olmaktan başka bir işe yaramadı; bu onların yazınlarını kötü yönde etkiliyordu ve berbat şiirler veya yazılar yazmalarına neden oluyordu.


• Kurt, herkes tarafından avlanır. En azından öyle olması beklenir. Herkes ona karşıdır ve o, tıpkı bir sanatçı gibi, tek başınadır…

★★

Bu öneriler dizisinden benim kısa çıkarsamam şu:

Hayatınız, yazarlığınızı biçimlendirecek. Nasıl yaşadığınız, hangi çıkarsamaları yaptığınız, kendi yaşantılarınızdan ve başkalarının yaşantılarından hangi ayrıntıları not ettiğiniz ve onları nasıl dile getirdiğiniz; ama esas itici güç ‘içinizden geçen trajedidir’…

Sadece kahramanca mücadele edişiniz değil, aynı zamanda evrensel doğrular için mücadele edip etmediğiniz de çok önemli…

Hemingway’e göre işte esas mesele bu!

Bunlar sizi ‘gerçekten iyi bir yazar’ yapabilir.

 

Kitabı edinmek isteyenler için künye notu:

Bilgi yayınevi - ISBN: 9789752208735

Sayfa Sayısı: 168

Basım Yeri: Ankara

Türkçe ilk basım yılı: 2021

(Elif Derviş çevirisiyle)

★★

Özetin özeti: Her okuyan Hemingway gibi olamayacak ama yine de dikkate almaya değer öneriler...

Benim bu kitaba notum 100 üzerinden 95… O beş puanı da bir yazar olarak çözümlemekte zorlandığım muğlak bölümlerden ötürü kırıyorum ve meraklısına iyi okumalar diliyorum.

 

(Devam edecek…)

 

 

…

Kaynak:

Bilgi Yayınevi bülteni - Edebiyat ve Yazarlık Üzerine Mutlaka Okumanız Gereken Üç Kitap (12 Mayıs 2020)