Anayasamıza göre yüksek mahkemelerden biride Danıştay’dır. Danıştay, 1839-1876 yılları arasını kapsayan Tanzimat Döneminde kurulan bir mahkemedir. O dönem de adı Dar-üş Şurayı Babı Ali olan mahkeme 1961 anayasası ile yeniden düzenlenmiştir. Anayasamıza göre idari mahkemelerin ve vergi mahkemelerinin verdiği kararların son inceleme makamı Danıştay’dır. Danıştay, 1868 yılında Sultan Abdülaziz döneminde hizmete sokulan bir mahkemedir. Danıştay’ın ilk başkanlığını ise Osmanlı Devletinde Ziraat Bankasının temellerini atıp, daha sonra da Birinci Meşrutiyetin ilanında rol oynayan Mithat Paşa yapmıştır. Bu gün Danıştay başkanlığına seçilen isim ise Zeki Yiğit’tir. Zeki Yiğit, Ayasofya’nın yeniden cami olarak açılmasına imza atan Danıştay komisyonun başkanıdır. 1935 yılından itibaren müze olarak kullanılan Ayasofya’yı yeniden ibadethane olarak kullanılmasının önünü açan karar da yine Danıştay tarafından alınmıştır. Danıştay aynı zamanda merkezi yönetimin en üst inceleme ve danışma organıdır. Bu gün 1982 anayasamıza göre merkez teşkilatına yardımcı kuruluşları arasında yer alanlardan biri yine bu yüksek mahkememizdir. Danıştay’ın dışında yardımcı kuruluşlar arasında Milli Güvenlik Kurulu, Sayıştay ve Ekonomik ve Sosyal Konsey yer almaktadır. 16 Nisan 2017 yılında yapılan değişiklik ile Danıştay üyelerin görev süreleri 12 yıl olarak tayin edilmiştir. Görev süreleri dolan üyeler yeniden seçilemezler. Danıştay üyelerinin seçiminde cumhurbaşkanı ve Hâkimler ve Savcılar Kurulu rol oynamaktadır. Üyelerin ¼’ü cumhurbaşkanı geriye kalan ¾’ü ise Hâkimler ve Savcılar Kurulu seçmektedir. Danıştay başkanı ise üyeler tarafından seçilir. Seçimde üye tamsayısının salt çoğunluğun gizli oyu aranır. Başkanın görev süresi ise 4 yıldır. Görev süresi biten başkanlar yeniden seçilebilir. Üyelerde olduğu gibi başkanda seçilme de sınırlama yoktur. Yaş haddine ve 12 yıllık süreye takılmadığı sürece başkan birden fazla seçilebilir. Danıştay tarihi incelendiğinde başkanlık görevine çeşitli dönemlerde seçilen kadın üyelerde vardır. Bu kadın başkanlardan ilki Füruzan İkincioğullarıdır. Füruzan Hanım, 1994-1998 yılları arasında Danıştay başkanlığı görevini yürütmüştür. Başkan yaş haddinden dolayı emekli olunca görevini de bırakmıştır. Danıştay başkanlığına seçilen ikinci kadın üye ise Zerrin Güngör olmuştur. Zerrin Güngör ise 2013-2020 yılları arasında görev yapmıştır.
Danıştay davaları genelde dosya üzerinden inceler. Yani Danıştay mahkeme kurarak kendisine gelen davalara bakmaz. Danıştay’a, taşra da bağlı istinaf mahkemeleri ve ikinci derece mahkemeler vardır. Buralarda verilen kararlara itirazlara Danıştay bakar. Bazı davalarda ise Danıştay ilk derece mahkemesi olarak görev alır. Danıştay dairelerden oluşan bir yüksek mahkemedir. 2020 itibariyle Danıştay’da toplam daire sayısı ise 18’dir. Bu sayı Danıştay’ın resmi internet sitesinden alınan daire sayısıdır. Danıştay imtiyaz sözleşmeleri ve şartlaşmaları hakkında hakkın da 2 ay içinde görüş bildiren yüksek mahkemedir. Özellikle vergi ve harç gibi mali konularda Sayıştay ile Danıştay arasında bir ihtilaf ortaya çıksa son söz yine Danıştay’ın olmaktadır. Danıştay’ın görevleri arasında yer alanlar içinde en önemlisi belediye başkanları ile olanıdır. İç İşleri Bakanı tarafından geçici olarak görevinden alınan bir belediye başkanının dosyasını karara bağlayan yüksek mahkeme Danıştay’dır. Yani belediye başkanı görevine devam mı edecek yoksa seçilmiş olma vasfını kaybedilecek mi buna karar veren Danıştay olmaktadır. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığını kaybeden bir kişinin yine itiraz edeceği makam Danıştay olmaktadır. Vatandaşlığın kaybedilmesiyle ilgili karara karşı yargı yolu açık ve yargı makamı ise Danıştay’dır. Danıştay verilen kararı onaylama ve bozma yetkisine sahiptir. Danıştay’ın verdiği kararlara karşı yargı yolu da kapalıdır. Danıştay aynı zaman da idarenin en geniş uygulama alanına sahip olan yönetmelikler içinde dava açılan bir makamdır. Yereli ilgilendiren yönetmelikler ilk derece mahkemesinden sonra Danıştay’a gelirken, kamuoyunun genelini ilgilendirenler için doğrudan Danıştay’a dava açılabilir. Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu, Rekabet Kurulu ve Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurullarının verdiği kararlara karşı itiraz makamı da Danıştay olmaktadır. Danıştay aynı zamanda Yüksek Seçim Kurulu, Hâkimler ve Savcılar Kurulu ve Anayasa Mahkemesine üye gönderen bir yüksek mahkemedir. Danıştay’a özel kişiler görüş almak için başvuru yapamazlar. Ülkemizin saygın kurumlarından biri olan Danıştay’a yıllar öncesi bir saldırı düzenlenmiş ve saldırı da ikinci daire üyesi Mustafa Yücel Özbilgin öldürülmüştür. 17 Mayıs 2006 saldırgan Alpaslan Arslan’ın gerçekleştirdiği hain saldırı dünya ve Türkiye gündemini uzun dönem meşgul etmiştir. Saldırgan kısa sürede yakalanmış ve kendisine yargı gereken cezayı kesmiştir. Rabbim bir daha bu tarz hain saldırılara karşı ülkemizi ve milletimizi korusun. Mustafa Yücel Bilgin sen rahat uyu, vatan sevdalıları olduğu sürece bu vatan için hain planlar yapanlar her daim başarısız olacaktır. Bu bayrak, bu ezan, bu vatan toprağı bizim ve bizim kalacaktır. Bundan şüphesi olan olanlar tarihi yapraklarını çevirsinler, onlara gereken cevaplar verilmiş olacaktır. Selam ve dua ile…
Danıştay davaları genelde dosya üzerinden inceler. Yani Danıştay mahkeme kurarak kendisine gelen davalara bakmaz. Danıştay’a, taşra da bağlı istinaf mahkemeleri ve ikinci derece mahkemeler vardır. Buralarda verilen kararlara itirazlara Danıştay bakar. Bazı davalarda ise Danıştay ilk derece mahkemesi olarak görev alır. Danıştay dairelerden oluşan bir yüksek mahkemedir. 2020 itibariyle Danıştay’da toplam daire sayısı ise 18’dir. Bu sayı Danıştay’ın resmi internet sitesinden alınan daire sayısıdır. Danıştay imtiyaz sözleşmeleri ve şartlaşmaları hakkında hakkın da 2 ay içinde görüş bildiren yüksek mahkemedir. Özellikle vergi ve harç gibi mali konularda Sayıştay ile Danıştay arasında bir ihtilaf ortaya çıksa son söz yine Danıştay’ın olmaktadır. Danıştay’ın görevleri arasında yer alanlar içinde en önemlisi belediye başkanları ile olanıdır. İç İşleri Bakanı tarafından geçici olarak görevinden alınan bir belediye başkanının dosyasını karara bağlayan yüksek mahkeme Danıştay’dır. Yani belediye başkanı görevine devam mı edecek yoksa seçilmiş olma vasfını kaybedilecek mi buna karar veren Danıştay olmaktadır. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığını kaybeden bir kişinin yine itiraz edeceği makam Danıştay olmaktadır. Vatandaşlığın kaybedilmesiyle ilgili karara karşı yargı yolu açık ve yargı makamı ise Danıştay’dır. Danıştay verilen kararı onaylama ve bozma yetkisine sahiptir. Danıştay’ın verdiği kararlara karşı yargı yolu da kapalıdır. Danıştay aynı zaman da idarenin en geniş uygulama alanına sahip olan yönetmelikler içinde dava açılan bir makamdır. Yereli ilgilendiren yönetmelikler ilk derece mahkemesinden sonra Danıştay’a gelirken, kamuoyunun genelini ilgilendirenler için doğrudan Danıştay’a dava açılabilir. Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu, Rekabet Kurulu ve Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurullarının verdiği kararlara karşı itiraz makamı da Danıştay olmaktadır. Danıştay aynı zamanda Yüksek Seçim Kurulu, Hâkimler ve Savcılar Kurulu ve Anayasa Mahkemesine üye gönderen bir yüksek mahkemedir. Danıştay’a özel kişiler görüş almak için başvuru yapamazlar. Ülkemizin saygın kurumlarından biri olan Danıştay’a yıllar öncesi bir saldırı düzenlenmiş ve saldırı da ikinci daire üyesi Mustafa Yücel Özbilgin öldürülmüştür. 17 Mayıs 2006 saldırgan Alpaslan Arslan’ın gerçekleştirdiği hain saldırı dünya ve Türkiye gündemini uzun dönem meşgul etmiştir. Saldırgan kısa sürede yakalanmış ve kendisine yargı gereken cezayı kesmiştir. Rabbim bir daha bu tarz hain saldırılara karşı ülkemizi ve milletimizi korusun. Mustafa Yücel Bilgin sen rahat uyu, vatan sevdalıları olduğu sürece bu vatan için hain planlar yapanlar her daim başarısız olacaktır. Bu bayrak, bu ezan, bu vatan toprağı bizim ve bizim kalacaktır. Bundan şüphesi olan olanlar tarihi yapraklarını çevirsinler, onlara gereken cevaplar verilmiş olacaktır. Selam ve dua ile…
