Tarihimizde ve şehrimizde Mehmetler

Sevgili okurlarım yazı dizimize devam edelim. Osmanlı’da, I. Mehmet olarak tarihe geçen ilk isim Çelebi Mehmet’tir. Çelebi Mehmet, Ankara Savaşından sonra başlayan fetret devrinde devleti yeniden toparlamayı başarmıştır. Bu yüzden tarihçiler kendisine ikinci kurucu adı verilmiştir. Çelebi Mehmet kardeşleri Süleyman, Musa ve İsa Çelebiyle olan mücadelesini kazanmış ve 1413-1421 tarihleri arasında devleti yönetmiştir. Çelebi Mehmet döneminde 1415-1416’te Çalı Bey deniz savaşını Venedik’le yapmış, fakat Osmanlı devleti bu savaşı kaybetmiştir. Döneminde kardeşi Mustafa Çelebi isyan etmiş, isyan kısa sürede bastırılmıştır. Osmanlı Devletinin ilk dini ve siyasi içerikli isyanı olan Şeyh Bedrettin İsyanı da I. Mehmet döneminde çıkmıştır. Şeyh Bedrettin, Torlak Kemal ve Börklüce Mustafa, devleti uzun bir süre meşgul etmiştir. Çelebi Mehmet döneminde Mekke ve Medine’ye surre alayları gönderilmeye başlanmıştır. Bizans İmparatoruyla görüşme yapan ilk Osmanlı padişahı da yine Çelebi Mehmet’tir.

                Mehmetlerin en özeli II. Mehmet yani namı değer Fatih Sultan Mehmet’tir. Babası II. Murat’tın kendi isteğiyle 12 yaşında tahttı kendisine bırakmasıyla padişahlık serüveni başlayan II. Mehmet’in bu süreci kısa sürmüştü. Babası II. Murat’ın yeniden tahtta çıkmasıyla ilk padişahlık süresi çalkantılı bir şekilde sona ermiştir. 1451’de ise uzun sürecek taht macerası başlamıştır. II. Mehmet’in ilk seferi Karaman üzerine yapılmış ardından tek hedef İstanbul olmuştur. 6 Nisan 1453’te başlayan İstanbul kuşatması 29 Mayıs 1453’te zaferle sona ermiştir. İstanbul’un fethiyle Mehmet artık Fatih olmuştur. Fetihle ortaçağ sona ermiş yeniçağ başlamıştı. Bizans İmparatorluğu yıkılmış, Osmanlı Devleti yükselme dönemine girmiştir. Batıda, doğuda, kuzeyde, güneyde, karada ve denizde zaferler birbiri ardına gelmiş, Fatih adını altın harflerle tarihe yazdırmıştır. Adalar fatihi, II. Mehmet, Gökçeada, Bozcaada, Midilli, Eğriboz, Adalar denizinde, Kırım, Karadeniz’de fethedilmiş, karaların ve denizlerin tek hâkimi Osmanlı Devleti olmuştur. Doğu Anadolu’da Uzun Hasan, Eflak’ta Kazıklı Voyvoda ve daha nice hükümdar ve kral, II. Mehmet’in hükümdarlığını kabul etmiştir. Mora ve Trabzon’a seferler yapılmış, eski Bizans’ı diriltme umutları sonsuza kadar sonlandırılmıştır. II. Mehmet, Gebze yakınlarında vefat ettiğinde aklında belki de Roma vardı. Zira Gedik Ahmet Paşa o sıralarda İtalya kıyılarında Otronto seferindeydi. Rabbim II. Mehmet’e sınırı İtalya’ya kadar çizmiştir. Hak vaki olunca İtalya seferi de yarım kalmış ve Gedik Ahmet Paşa’da geri dönmüştü. II. Mehmet, 1481’de vefat ettiğinde geride koca bir imparatorluk bırakmıştır.  Çağlar açıp çağ kapatan II. Mehmet siyasi ve askeri alandaki başarısını dini, kültürel ve sosyal alanda da göstermiş adeta Osmanlı’yı çağlar ötesine taşımıştır. Kapalı Çarşı, Topkapı Sarayı ve Çinili Köşküyle, Şahi topunun dökülmesi, kanunname-i ali Osmani hazırlamasıyla o farklıydı ve hep farklı kaldı. Gelelim III. Mehmet’e…

                III. Mehmet, 1595-1603 tarihleri arasında hüküm sürmüş, Eğri fatihi unvanıyla bilinen padişahtır. Şehzadeler ve hanedan üyeleriyle aldığı kararlarıyla tartışılan III. Mehmet, Osmanlı Devletinde sancağa çıkan son padişah olmuştur. Döneminde 1596 tarihinde, Avusturya’ya karşı Haçova Meydan Muharebesi kazanılmış ve Kanije Kalesinde Tiryaki Hasan Paşa destan yazmıştır. III. Mehmet aynı zamanda Osmanlı Devletinde sancağa çıkarak tahta çıkan son padişah olmuştur. 1603 yılında vefat ettiğinde yerine oğlu I. Ahmet çıkmıştır.

                İşte geldik IV. Mehmet dönemine… IV. Mehmet,  Osmanlı’nın I. Süleyman’dan sonra en fazla tahtta kalan ikinci padişahıdır. 46 yılla I. Süleyman, 39 yılla IV. Mehmet tahtta kalarak rekoru elde etmişlerdir. IV. Mehmet aynı zamanda Osmanlı Devletinde en küçük yaşta tahtta çıkan padişahtır. Bazı kaynaklara göre 5 bazı kaynaklara göre ise 7 yaşında tahta çıkan IV. Mehmet’in ilk sadrazamlarından biri Tarhuncu Ahmet Paşa’dır. Paşa aynı zamanda Osmanlı’da ilk denk bütçeyi yapan sadrazamdır. IV. Mehmet döneminde Lehistan ile Buçaş Antlaşması, Çarlık Rusya’yla, Bahçesaray Antlaşması, Avusturya’yla Vasvar Antlaşmaları imzalanmıştır.  Batıda en geniş sınırlara yine IV. Mehmet döneminde ulaşılmış, kutsal ittifak savaşlar başlamıştır. Bir sonraki yazımızda Mehmetlere devam edelim.