Saff Suresi Medine de indi, on dört ayettir. Surenin ana temaları şunlardır: Tevhit, ihlas, Allah yolunda mücadele, samimiyet, peygamberlerin misyonu, münafıklık eleştirisi, ilahî yardım ve zafer müjdesi.
Birinci ayet: Allah’ın mutlak yüceliği ve her şeyin onu tesbih etmesi: Bu ayette göklerde ve yerde bulunan her şeyin Allah’ı tesbih ettiğine vurgu yapılır ve Allah’ın “Aziz” (üstün) ve “Hakîm” (hikmet sahibi) sıfatları öne çıkar.Evrenin tamamı ilahî düzene boyun eğmişken, insanların da bu düzene uygun yaşaması gerekmektedir.
İkinci ve üçüncü ayetler: Samimiyetsizlik eleştirisi üzerinde vurgu yapar: "Yapmayacağınız şeyleri niçin söylüyorsunuz?" ayeti, münafıklık ve iç-dış uyumsuzluğuna işaret eder. Söz ile fiilin uyumlu olmaması, Allah katında nefret edilen bir durumdur. İslam ahlakında sözde değil, fiilde samimiyet esastır. Mücadele ve fedakârlık iddiası eylemle desteklenmelidir.
Dördüncü ayet: Allah yolunda saf bağlamanın önemini vurgular. Allah, O’nun yolunda bir bina gibi kenetlenmiş saf halinde mücadele edenleri sever. Teşkilatlı, uyumlu ve kardeşçe hareket eden müminler Allah’ın rızasına erer.
Beş ve altıncı ayetlerde geçmiş peygamberlerin durumu (Musa ve İsa) dikkate sunulu: Hz. Musa’nın kavminden gördüğü eziyetler ve onların kalplerinin saptırılması. Hz. İsa’nın Ahmed (Hz. Muhammed) müjdesi ve inkârcıların büyü ithamı. Peygamberlerin mesajı süreklilik gösterir; direniş ve inkâr her dönemde olmuştur.
Yedi, sekiz ve dokuzuncu ayetlerde ‘İlahi nurun tamamlanması ve İslam’ın üstünlüğü’ gösterilir: Allah’a iftira edenlerin zalimliği. Kâfirler Allah’ın nurunu söndürmeye çalışsalar da O nurunu tamamlayacaktır. Allah, peygamberini hak din ile göndermiştir ki onu tüm dinlere üstün kılsın. İlahi mesaj engellenemez; İslam evrensel ve son hak din olarak üstün kılınacaktır.
On, on bir ve on ikinci ayetler hayata bir misyon yükler: Kazançlı ticaret, iman ve cihad. Allah, “acı azaptan kurtaracak ticareti” önerir. Fedakârlığın mükafatı ise günahların bağışlanması, cennet ve ilahî kurtuluş. Cennet bir pazarlık değil, bir mücadele ve teslimiyet karşılığıdır.
On üç ve on dördüncü ayetler müjde verir, Hz. İsa ve yardımcıları hakkında izahatta bulunur: Ayette müminlere Allah’tan yardım ve zafer müjdelenir. "Yakın fetih" ifadesi, İslam’ın kısa sürede galip geleceğine işaret eder. Maddi zaferler, Allah’a bağlılık ve samimi mücadeleyle gelir. Hz. İsa’nın havârîleri ve yardımcıları: Havârîlerin imanla Hz. İsa’ya destek vermesi anlatılır. İnananlar desteklenmiş ve sonunda galip gelmişlerdir. Hak yolda olanlar, Allah’ın yardımıyla sonunda mutlaka başarıya ulaşır.
Sonuç: Saff Suresi, iman ve amelin bütünlüğünü, samimiyetin önemini, ilahî mücadelede birlik ve dayanışmayı vurgulayan güçlü mesajlar içermektedir. Müminlere, sadece sözle değil eylemle de Allah yolunda saf tutmaları, fedakârlıktan kaçınmamaları ve geçmiş ümmetlerden ibret almaları öğütlenir. Surenin ana hedefi, mümin bireyleri ve toplumu sahte iddialardan, tembellikten arındırarak, aktif ve sadık bir mücadele ruhuna yönlendirmektir.
