Türkiye coğrafyasına 2000 metreden bakan, Anadolu’nun çatısında bir kent, Erzurum… Anadolu’nun Kanatlı Kapısı…
Bu kapıdan çeşitli kavimler Anadolu’ya girdi ve bu kentte birçok medeniyetin kültürü sentezlendi. İşgaller gördü; yandı, yıkıldı, göç verdi, zaferler yaşadı…
Birinci Dünya Savaşı sonrasında işgal edilen Türk vatanının kurtuluş fermanı bu kentte imzalandı.
23 Temmuz 1919 tarihinde yapılan Kongre, vatanın kurtuluşu yolunda ilk adımdı.
*
Pazar günü Erzurum’da Cumhuriyetimizin 100.yıl kutlamaları vardı.
Gerçi İsrail’in Filistin’de yaptığı vahşetin ve 28’inde İstanbul’da yapılacak olan kınama mitinginin gölgesinde kalsa da Türk Milleti sokağa indi ve Cumhuriyet’ine sahip çıktı...
1919 YILINDA ÜLKEDEKİ DURUM...
Atatürk’ün kendi ifadesiyle,
‘1919 yılı Mayısının 19.günü Samsuna çıktım, Osmanlı Devleti, I.Dünya Savaşında yenilmiş ,Ordusu her tarafta zedelenmiş ,şartları ağır bir ateşkes anlaşması imzalamış.Büyük Savaşın uzun yılları boyunca millet yorgun ve fakir bir durumda....................... Ordunun elinden silahları alınmış ve terhis edilmiş…............................... 15 Mayıs 1919’da Yunan ordusu İzmir’e çıkmış.
Dağlarda asker kaçakları, çeteler ve eşkıya kol gezer olmuş...
Çözüm;
İngiliz ya da Amerikan himayesidir…
‘Efendiler ,bu durum karşısında bir tek karar vardı.O da milli hakimiyete dayanan, kayıtsız şartsız,bağımsız yeni bir Türk devleti kurmak...’
*
Bu koşullarda Anadolu’ya adım atan Paşa, vakit geçirmeden gece-gündüz çalışmağa başlar...
Amasya’da Ali Fuat’la (Cebesoy) birlikte imza koydukları ‘ İhtilal Beyannamesi’ niteliğindeki belgeyi dünyaya duyururlar...
21-22 Haziran 1919 tarihinde yayımlanan, Amasya Genelgesi bir bağımsızlık bildirisidir.
Bu tamimle istiklal meşalesi yakılmıştır. Milli İrade ve Milli Hakimiyet düşüncesini millete mal etme yolunda ilk adım olmuştur.
57 gün kaldığı Erzurum’da bir Milli Kongre toplar ve bu Kongre kararlarını onaylatarak, Sivas’ta Ulusal Kongre yapar...
Sonra Anadolu İhtilalinin merkez üssü Ankara’ya gidiş...
*
CUMHURİYETE GİDEN YOLDA ERZURUM KONGRESİ
23 Temmuz günü toplanan Kongrede; Manda ve Himaye kesin bir dille reddolunmuş, ; ‘Vatanının bütünlüğü ve milletin bağımsızlığının sağlanması için; milli kuvvetleri etkin duruma getirmek ve Milli İradeyi egemen kılmak esastır’ şeklindeki alınan kararla Cumhuriyetimizin temelleri Erzurum’da atılmıştır.
*
Sonra, Büyük Millet Meclisi’nin açılışı ve Cumhuriyetin ilanı...
Genç Cumhuriyetimiz dalya dedi...
Nice yüz yıllara...
Kutlu olsun.