Cumartesi gün ki köşe yazımızda sözünü ettiğimiz III. Selim’le ilgili önemli bilgileri sizlerle bugün de paylaşmaya devam ediyorum. III. Selim dönemiyle alakalı olarak bilinmesi gereken konuların başında denge politikasının uygulanması gelir. Osmanlı Devleti, Avrupalı devletlerin çıkar ilişkilerinden yararlanabilmek ve varlığını devam ettirebilme amacıyla bu politikaya ilerleyen yıllarda daha da fazla önem vermiştir.
Soru: Denge politikası ilk defa hangi olayla uygulamaya konulmuştur? Değerli okurlarım denge politikası ilk defa Fransız komutan Napolyon’un, Mısır’ı işgalinde uygulamaya konulmuş ve başarılıda olunmuştur.
Soru: Osmanlı devletinin tarihi süreç içerisinde denge politikasındaki müttefikleri hangi devletler olmuştur? Gerek Osmanlı Devleti gerekse de Türkiye Cumhuriyeti tarihin çeşitli dönemlerinde müttefik arayışında olmuştur. Bu müttefiklerimizi aşağıdaki tabloda daha net görmek mümkündür. 1792-1978 yılları arasında İngiltere, 1888-1918 yılları arasında Almanya, 1920-1945 yılları arasında Sovyet Rusya, 1936-1945 yılları arasında tekrar İngiltere, 1945 yılından günümüze kadar ise Amerika Birleşik Devletleridir. Osmanlı Devleti, Avrupa’daki gelişmeleri takip edebilmek için lale devrinde Avrupa’nın çeşitli merkezlerine geçici elçilik merkezleri açmıştı. Açılan elçilik merkezleri III. Selim döneminde ise kalıcı hale getirilmiştir. Böylelikle, Avrupalı devletlerin takip edilmesi daha bir kolay olmuştur. Yabancı ülkelerdeki Osmanlı vatandaşları da elçilikler vasıtasıyla ülkeleriyle daha kolay iletişim kurma imkânına sahip olmuşlardır.
Soru: Daimi elçilik merkezleri nerelerde açılmıştır? Osmanlı devletinde daimi elçilik merkezleri Paris, Viyana, Berlin ve Londra’da açılmıştır. III. Selim döneminde aynı zamanda aşağıda yer alan adımlar atılmıştır. Yerli sanayiyi korumak ve üretimi artırmak için yerli malların kullanılmasına önem verildi. Boşta kalıp siyaset yapmasınlar diye vezir sayısı sınırlandırıldı. İlk askeri okullarda okutulan yabancı dil olarak Fransızca kabul edildi. Bilim dili olarak Türkçe kullanılmaya başlandı, kütüphaneler oluşturuldu. Devlet matbaası kuruldu. Topçu, humbaracı, lağımcı ocakları ıslah edildi. İnsanların rütbelerine göre (özellikle askeri alanda) giyinme zorunluluğu getirildi. Selimiye ve levent kışlaları yapıldı. Dönemde aynı zamanda Fransız İhtilalinin etkileri de görülmeye başladı. İlk defa milliyetçilik isyanı doğrultusunda Sırplar ayaklandı. Devlet işlerini daha kolaylaştırma adına divanın yanına Meşveret meclisleri açıldı. Tüm bunlara rağmen III. Selim, II. Osman gibi yenilik aleyhtarları tarafından öldürülen ikinci padişah olmuştur. Dönemin en önemli askeri gelişmesi ise Fransa tarafından Mısır’ın işgali olmuştur. Bu dönemde aynı zamanda Avusturya ile Ziştovi, Çarlık Rusya ile ise Yaş Antlaşmalarının imzalanması olmuştur.
FRANSA’NIN MISIR’I İŞGALİ (1798 ) Fransa, Napolyon komutasındaki ordusuyla Mısır’ı neden işgal etmiştir? İngiltere’nin Hindistan’a giden sömürge yollarını kesmek, ihtilal sonucunda bozulan ekonomisine yen kaynaklar bulmak, ülkede gün geçtikçe güçlenen Napolyon’u merkezden uzaklaştırmak ve Akdeniz’i bir Fransız gölüne çevirmektir. Mısır’ın işgaline en çok tepki gösteren devletler hangileridir? Bu sorunun cevabı İngiltere ve Çarlık Rusya’dır. Mısır’ın işgaline karşı direnen ordu? Nizami Cedit ordusu Fransa’ya karşı büyük başarılar elde etmiştir. Nizami Cedit ordusunun ilk ve son başarısı? Cezzar Ahmet Paşa komutasında Akka kalesinde Fransa’ya karşı alınan başarıdır. Mısır’ın işgalinden en karlı çıkan devletler? İngiltere ve Rusya en karlı çıkan devletler olmuştur.