Bu gün 23 Haziran...
Amasya Bildirisi 22 Haziran 1919 günü, yani günümüzden 104 sene önce dün dünyaya duyuruldu.
Hayırlı olsun.
*
1919 yılının 19’unda Samsun’a ayak basan Mustafa Kemal, heyecanlı halk topluluğu tarafından coşku ile karşılanır.
Kimler yoktur ki karşılamada...
Güverteye çıkarak ilk selam duran Binbaşı Mahmut Ekrem Bey,
İskelenin her iki tarafına sıralanmış halk ve işgal kuvvetlerince silahlarına el konmuş başlarında genç bir teğmenin bulunduğu bir müfreze,
Çankaya’da bir bağ evinde öldürülünceye kadar Atatürk’ün yanından ayrılmayan Topal Osman,
Ve, Milli Mücadele kahramanı, Erzurum İspir ilçesinin Baksır-Kındız köyü nüfusuna kayıtlı, Atatürk'ü Samsun'da karşılayan tek kadın Sakine Hanım, Kurtuluş Savaşı süresince Samsun'daki kadınları da örgütledi; kahramanlıklar gösterdi.
*
Mustafa Kemal’i resmen karşılayanlar arasında bulunan Genç Teğmen, askerlikten ayrılarak dağa çıktı.
Rum çetelerini temizledi sonrası meçhul...
Topal Osman, Mustafa Kemal’in emriyle Giresun çevresindeki Rum çeteleriyle mücadele etti ve başarı sağladı.
Zaferden sonra Milletvekili olarak TBMM’de yer aldı.
*
Güvenlik nedeniyle İngilizlerin denetimindeki Samsun'dan Havza'ya geçen Mustafa Kemal, daha güvenli olan Amasya'ya geçmek için Amasya Müftüsü Hacı Tevfik Efendi'ye bir telgraf göndererek, kente gelmek istediğini bildirdi.
Hacı Tevfik Efendi'den, ‘Amasya halkı vatan, din ve devlet yolunda mücadele edenleri bağrına basmakla müftehir olacaktır’ şeklindeki cevabı aldı ve gayet mutlu oldu.
Ali Fuat Paşa ve Kâzım Karabekir Paşaların da onayı alındıktan sonra tüm dünyaya haykırılan Genelgedeki en mühim madde hiç kuşkusuz;
‘Milletin istiklalini yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır’ kararı idi...
Diğer kararlar da şu şekildeydi;
Vatanın bütünlüğü milletin bağımsızlığı tehlikededir.
İstanbul hükûmeti aldığı sorumluluğun gereğini yerine getirememektedir. Bu durum milletimizi yok olmuş gösteriyor.
Milletin bağımsızlığını, yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır.
Milletin içinde bulunduğu durum ve şartların gereğini yerine getirmek ve haklarını gür sesle cihana duyurmak için, her türlü baskı ve kontrolden uzak millî bir heyetin varlığı zaruridir.
Anadolu’nun her bakımdan en güvenilir yeri olan Sivas’ta hemen millî bir kongre toplanacaktır.
Doğu illeri adına 10 Temmuz’da Erzurum’da bir kongre toplanacaktır.
*
Bir ihtilal bildirisi niteliği taşıyan Amasya Genelgesinde ilk defa ‘Ulusal Egemenlik’ten söz edilmiştir.
Tarihçiler bu konuda;
‘Amasya Genelgesi, Milli Mücadele'nin rotasını belirleyen bir belgedir ve demokratik rejime geçilmesi yönünde atılmış ilk adımdır...
.......................................
Bu haliyle Amasya Genelgesi yeni bir devletin kuruluşunun işaretlerini vermekte, yani Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunu tarif etmektedir.
Millet kavramını, millet iradesini öne çıkararak da bu devletin demokratik esaslara göre kurulacak bir devlet olacağının işaretini vermektedir......’ diyorlar.
*
Amasya Tamimi’nin 104. yılı hayırlı olsun...