(Geçe haftaki yazının devamı)
(...) Farklı bir uygarlık anlayışının ve yine oldukça farklı bir ekonomi modelinin bu ülkeyi (Kosta Rika’yı) bugün getirdiği noktada:
Halkın geliri, Avrupa halklarının dörtte biri civarında olmasına rağmen dünyanın en mutlu ülkeleri sıralamasında son 10 yıldır ya birinci ya da ikinci oluyorlar. Trump’ın Amerika’sı, Merkel’in Almanya’sı, Putin’in Rusya’sı ya da başkalarının ülkeleri başaramıyor bunu. Kosta Rikalılar başarıyor.
İlginç değil mi?
★★
· Kişi başı ortalama yaşam süresi 79 yıl. Bununla da çoğu gelişmiş ülkeyi geride bırakıyorlar.
· E, orası Orta Amerika tabii, Ortadoğu değil. O yüzden de ordu yok, kavga yok, terör yok, silâh yok…
· Bağımsız ‘basın özgürlüğü’ değerlendirmelerinde 2017 yılında 180 ülke içinde 6. sırada yer aldılar.
· Dünyanın iki numaralı muz üreticisi.
· Ekonomisinde ananas ve kahve de önemli yer tutuyor. Ürettiklerinin borsasını da kendi belirliyor. ‘Benim çiftçimin çıkarı bu, işinize gelirse!’ diyor.
Ananasta…
Belki bizim de fındıkta yapmamız gereken şey bu!
★★
· Büyük oranda yenilenebilir enerji kullanıyorlar. Rüzgâr, güneş, su, tüm enerji ihtiyaçlarını karşılıyor.
· Orduyu büyük oranda lağvettikten sonra oradan gelen kaynakla beş üniversite kuruyorlar. Ülkedeki altı üstü bu beş üniversiteden mezun gençlerin dijital ürünler tasarlayıp satarak ülke ekonomisine sağladığı katkı, tüm ülke ekonomisinin %24’ü. Türkiye’de bu oran, 200’ü aşkın üniversitemiz olmasına karşın bugün %4 bile değil! Parametreler farklı olsa da bu durum, bilimsel ivme ve yenileşim motivasyonu hakkında fikir veriyor.
★★
Yıllar yıllar önce sordukları ‘Biz manyak mıyız, niye birbirimizi yiyoruz?’ sorusunu 1986’dan başlayarak ‘Hayır, manyak değiliz!’ diye yanıtlamayı başarabilmiş, o yanıtın içini doğru açılımlarla doldurabilmiş bir halk.
Aslında -buraya kadar adını sakladım ama- soruyu soran çok hem de çok sıradışı politikacının adı da Oscar Arias Sanchez (1940…).
★★
Kosta Rikalılar, 2021’de bağımsızlıklarının 200. yılını kutladılar.
Ve bu kutlamayı taçlandırmak için koydukları muhteşem bir hedef vardı: Karayolunda fosil yakıtlı araçları, milenyumun ikinci çeyreği içinde tamamen bitirmek!
Kuzey ve güney komşuları Nikaragua ve Panama iç işlerinde birbirini yiyen ülkeler. Ortadoğu ülkelerine benzer biçimde sonu gelmez çatışmalar yaşıyorlar. Bir tarafları Karayip diğer tarafları Pasifik Okyanusu. Doğuda ve batıda sudan duvarlar yani…
Ama Kosta Rikalılar huzur ve barış içinde yaşayıp, saygıyla anılıyorlar. ‘Orta Amerika’nın İsviçre’si’ olarak anılan ülke, aslında birçok açıdan İsviçre’den çok daha üstün. Çünkü Sağır Sultan bile biliyor artık, İsviçre 2.Dünya Savaşı’ndan beri kara para aklayanların sığınağı. Oysa Kosta Rika, tıpkı parlamento binalarının bahçesine bizden ödünçleyip yazdığı gibi ‘Yurtta barış, dünyada barış!’ ilkesiyle kuşların, çiçeklerin sığındığı bir ülkeye dönüşmüş.
Selâmı bile “Pura Vıda (saf yaşam)”…
Ne diyelim?
★★
Çok ilginçtir ki Kosta Rika’nın bütün bu özelliklerini anlatan bir tek Türkçe kitap bile yok! Halbuki İngilizcede yüzlerce kitap var o ülkenin mucizesini dünyalılara anlatan…
İçinizden ‘Madem kaynak yok, o halde nereden öğreniyoruz bunları?’ diye geçirdiniz, değil mi?
Yazılarına bilmekanlamak.blogspot ve dünyalılar.org gibi sitelerden aşina olduğum İnanç Kaya’nın Kosta Rika başlıklı yazısından öğrendim bunları. İnternetten yani, sanal dünyadan…
Ve tabii Selçuk Cansevgisi’nin bu yazıyı sosyal medyada paylaşıp ilgi odağı yapmasından sonra ben de haberdâr oldum.
★★
Sonuç ve benim bu yazıyı köşemde paylaşma gerekçem:
Mutluluk, özgürlük, refah, çikolata falan filan konularında dünyanın en iyisi’ olduğunu iddia eden İsviçre, gerçeklerin farkında olduğumuzu bilsin ve ayağını denk alsın!
‘Vay ben öyleyim, vay ben böyleyim!’ diye sakın bizi kandırmaya kalkışmasın!
Yutmayız haa!..