Nasıl bir eğitim metodu kullandı?
Kur’an-ı Kerim’i vahiy yolu ile öğrendikten sonra öncelikle kendisi uygulayarak insanlara örnek oldu. İnsanlara anlatacağı yeni bilgileri, onların anlayacağı örnekler vererek ve benzetmeler yaparak, geçmiş yaşantıları, duygu ve düşünceleri ile bağdaştırarak anlamalarını ve hayatlarına geçirmelerini sağladı. Yaşadığı toplumu çok iyi tanıyan Resulallah, öğreteceği bilgiyi insanların bireysek farklılıklarını dikkate alarak anlattı ki bu metot çoklu zekâ kuramı ile birebir uyuşmaktadır.
Peki, Çoklu Zekâ Nedir?
Çoklu zekânın en önemli özelliği öğrenme sürecinde bireysel farklılıkları dikkate almasıdır. Nasıl ki her insanın kişiliği, karakter yapısı farklı ise herkesin algılaması da birbirinden farklıdır. Bu anlamda belli bir içerik, konu veya ders farklı zekâ çeşitlerine göre anlatılmalıdır. Bunun içinde öğrenciyi tanımak ve nasıl anladığını bilmek çok önemlidir. Araştırmalara göre çeşitli zekâ türleri vardır. Örnek verecek olursak; sözel, görsel, işitsel ve sosyal zekâ türleri vardır. Bunlar çoğaltılabilir. Şimdi Efendimiz’in uygulamalarında, bu zekâ türlerine sahip olan insanlara karşı tutumunu örneklendireceğim.
EFENDİMİZ’İN SÖZEL ZEKÂYI KULLANIMI:
O, çok düzgün, açık ve net konuşan bir insandı. Hitabet yeteneği kuvvetliydi ve bu sayede karşısındaki insanları etkileme gücüne sahipti. İnsanları kıssa anlatarak uyarır, çeşitli benzetmeler ile onlara örnekler verir ve şaka yolu ile onları kırmadan onlara doğru ile yanlışı öğretirdi. Hz. Peygamber’in sözel zekâyı kullanmaktaki amacı bu zekâya sahip olan insanların belli konuları daha iyi anlamasını sağlamaktı.
EFENDİMİZ ’İN GÖRSEL ZEKÂYI KULLANIMI:
Öğretimde görselliğin kullanılması, öğretilecek konunun hafızada kalıcı olmasını ve soyut kavramların daha iyi anlaşılmasını sağlar. Hz. Peygamber de öğreteceği bazı konuları şekiller çizerek anlatmıştır. Örneklendirmek gerekirse; Resulullah, bir gün kıymetli ashabı ile otururken yere iki çizgi çizmiştir, sonra bu çizgilere uzak olan başka bir çizgi daha çizmiştir. Ardından yakın olan çizgilerin ecel ve .mür, uzun çizginin ise emel olduğunu belirtmiş ve şöyle buyurmuştur:
“İşte insan emeline kavuşmadan eceli ansızın geliverir”. Ayrıca savaş önceleri savaş taktiklerini anlatırken de yerlere şekiller çizerek anlatmıştır. Bu sayede anlatılanlar daha kalıcı olurdu.
EFENDİMİZ’ İN İŞİTSEL ZEKÂYI KULLANIMI:
Resulullah:”Kur’an’ı sesleriniz ile süsleyiniz” buyurarak Kur’an-ı Kerim’in güzel sesle okunmasını tavsiye etmiştir. Bu da işitsel zekâya sahip olan insanların Kur’an-ı Kerimi daha iyi anlamalarına yol açacaktır. Hz. Peygamber yalnız Kur’an’ın değil, insanları her gün beş kere namaza davet eden ezanında güzel sesle okunmasını tavsiye etmiş ve bu yüzde, sesi güzel olan Bilal Habeşi’nin ezan okumasını istemiştir.
EFENDİMİZ’İN SOSYAL ZEKÂYI KULLANIMI:
Peygamber Efendimiz ‘in en çok kullandığı zekâ çeşitlerinden birisi sosyal zekâdır. O “Hiç biriniz kendisi için istemediğini kardeşi için istemedikçe iman etmiş olmaz.” diyerek, diğergam olmadıkça müminlerin gerçek anlamda iman etmiş olmayacaklarını diğer bir değişle, bencilliğin imana engel olduğunu söylemiştir. Böylece içinde bulunduğu topluma kardeşliği, bir arada yaşamayı ve paylaşmayı öğretmiştir. Resulullah, yöntemleri kendi zamanındaki eğitim kurumlarında çokça kullanmıştır. Darül Erkam bunun ilk örneğidir. Darül Erkam, Mekke’de, Safa tepesinin yanında bulunmaktaydı. Peygamber Efendimiz Kureyş müşriklerinden sakınarak bu mübarek evde bulunur, yanına gelenlere burada İslam’ı anlatır, Kur’an-ı Kerim okur ve öğretirdi. Birçok insan İslam ile burada şereflendirilmiştir. İkinci bir eğitim kurumu alan Ashab-ı Suffa ise Medine‘ye hicretten sonra, bir eğitim kurumuna duyulan ihtiyacın önemini vurgularcasına, Mescidi Nebevi ile birlikte inşa edilmiştir. Suffa sistemli ilk kurumu, İslam’ın ilk .rgün eğitim merkezi haline gelmiştir. Resulullah, burada bizzat eğitim vermiştir. Ayrıca savaş esnasında esir düşen müşriklerden de okuma yazma bilenler, burada öğretmenlik yapmışlardır. Bütün bu örneklerde g.rdüğümüz gibi günümüzdeki pek çok eğitim kuramının .zünü taşıyacak mahiyette modern eğitim modellerinin tamamına yakınını Peygamber Efendimiz (s.a.v.) uygulamıştır.