Mehmet Şükrü Paşa, 1912-1913 yılları arasında cereyan eden Birinci Balkan Savaşı'nda Bulgarlar tarafından kuşatılan Edirne şehrini 155 gün boyunca zor koşullar altında savunmuştur. Birinci Murat'ın fethettiği Edirne’yi savunmak adına yaptıklarından dolayı kendisine “Edirne Müdafii” denilmektedir. Edirne'de adına yapılmış bir anıt vardır.
Mehmet Şükrü Paşa'nın siyasi hayatı, Osmanlı İmparatorluğu'nda meydana gelen büyük siyasi değişimlerle yakından ilişkilidir. 1876-1909 yılları arasında hüküm süren Sultan II. Abdülhamid dönemi boyunca önemli siyasi olayların içinde bulunmuştur. 1908'de II. Meşrutiyet'in ilanından sonra Osmanlı siyaseti oldukça karmaşık bir döneme girmiş ve Mehmet Şükrü Paşa, bu dönemde çeşitli görevler üstlenmiştir.
Osmanlı siyasetinde önemli bir aktör olan Mehmet Şükrü Paşa, Osmanlı Meclisinde ve devlet yönetiminde çeşitli görevlerde almıştır. Osmanlı'nın son dönemlerinde siyasetle etkin bir şekilde çalışmış ancak Osmanlı İmparatorluğun dağılma döneminde yaşanan siyasi istikrarsızlık ve imparatorluğun çöküşü, Mehmet Şükrü Paşa'nın da siyasi kariyerini etkilemiştir. İmparatorluğun yaşadığı zorluklar ve iç çatışmalar, Mehmet Şükrü Paşa gibi birçok siyasi liderin siyasi etkinliğini zorlaştırmıştır.
Sonuç olarak, Mehmet Şükrü Paşa, Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde etkili bir siyasi lider olarak öne çıkmıştır. Osmanlı'nın çöküş dönemindeki karmaşık siyasi ortam, onun da siyasi etkinliğini sınırlamıştır.
Mehmet Şükrü Paşa ve Edirne Savunması
1912-1913 yılları arasında meydana gelen Balkan Savaşları, Osmanlı İmparatorluğu’nun Balkanlar’daki hakimiyetini sona erdiren önemli bir dönemeçti. Bu savaşlarda en kritik anlardan biri, Edirne’nin kuşatılması ve savunulması olmuştur. Mehmet Şükrü Paşa, Edirne Savunması’nın başkomutanı olarak büyük bir direniş sergiledi.
Edirne’nin Stratejik Önemi:
Edirne, Osmanlı İmparatorluğu’nun Balkanlar’daki en önemli kalelerinden biriydi. Şehrin düşmesi, Osmanlı’nın bölgedeki varlığını sona erdirebilirdi. Mehmet Şükrü Paşa, bu stratejik önemi göz önünde bulundurarak savunma hazırlıklarını titizlikle yürüttü.
Savunmanın başlangıcı:
Kasım 1912’de Bulgar ve Sırp kuvvetleri Edirne’yi kuşattı. Mehmet Şükrü Paşa, savunma stratejilerini uygulamaya koydu ve askerlerini hazırladı. Düşman kuvvetleri üstün sayı ve teknolojiye sahip olmasına rağmen, Şükrü Paşa ve askerleri büyük bir direniş sergiledi.
Direniş:
Kuşatma boyunca şehir yoğun topçu ateşi altında kaldı ve yiyecek, su, mühimmat sıkıntısı yaşandı. Mehmet Şükrü Paşa, askerlerine ve sivil halka moral vermek için ön saflarda yer aldı. Uzun süren kuşatma ve zorlu şartlar altında Edirne’yi savunmaya devam ettiler.
Edirne’de kayıplar:
Mart 1913’te Edirne, dört buçuk ay süren kuşatmanın ardından düşmek zorunda kaldı. Mehmet Şükrü Paşa ve askerleri teslim oldu, ancak gösterdikleri direniş hem Osmanlı hem de düşman tarafında büyük bir saygı uyandırdı.
Sonuç olarak:
Mehmet Şükrü Paşa, Edirne Savunması’ndaki liderliği ve cesaretiyle Osmanlı tarihine geçti. Edirne’nin düşüşü Osmanlı için büyük bir kayıp olsa da, Paşa’nın gösterdiği kahramanlık, tarih boyunca saygıyla anılmaya devam etti. Edirne Savunması, Osmanlı’nın son döneminde direnişin ve cesaretin sembolü haline geldi. Yazı için Yusuf Ziya ve Yusuf Günere teşekkür ederim.