Erzurum tarih boyunca bölgede hep lider olmuş...
Cumhuriyeti kuran bir kent olma özelliğinin yanı sıra Osmanlı Rus savaşını görmüş, Ermeni çetelerinin hunharca katliamlarına uğramış, kendi içinden vurulmuş ve verdiği amansız mücadeleyle ülkede örnek olmuş bir kent…
***
Mutlaka yolunuz düşmüştür, dev çam ağaçlarının gölgesinde Karskapı şehitliğimiz var. İçeriye girdiğiniz andan itibarin sizi ruhsal olarak etkileyen bir yer burası.
Ben o şehitliği hiç ihmal etmem, yalnızca ben değil şehir dışından gelen her misafirimi mutlaka o şehitliğe götürürüm. Özelliklede çocukları. Burası bizim geçmişimiz, geleceğimiz ve şu anımızın en iyi özeti gibi…
Orada sayısız şehidimiz yatıyor.
Osmanlı –Rus savaşında şehit düşen komutanların yanı sıra Ermeni çetelerinin hunharca katlettiği komutanlar ve PKK terör örgütü ile verilen mücadelede vatan için can veren onlarca yiğit o şehitlikte yatıyor.
İşte onlardan biri de 21 Temmuz 1922 tarihinde Ermeni çeteciler tarafından şehit edilen, tarihimizin önemli kahramanlarından Bahriye Nazırı Korgeneral Cemal Paşa.
Osmanlının önemli paşalarından biri olan Cemal Paşa, sürekli Rusların hedefindeydi. Paşa, 21 Temmuz 1922’de Tiflis’te Mustafa Kemal Paşa’dan gelecek haberi beklerken Rus-Ermeni iş birliği çerçevesinde gerçekleştirilmiş olan suikastla hayatını kaybetmişti.
Günümüzde dahi çok tartışılan bu suikast, Enver Paşa meselesi nedeniyle Türkistan ve Afganistan’daki çıkarları tehlikeye düşen, bu sebeple bölgedeki İttihatçı kadrolardan büyük ölçüde rahatsızlık duymaya başlayan Bolşevik Rusya’nın gizli istihbarat örgütü ÇEKA tarafından tertiplenmişti. Ruslar, Cemal Paşa’nın sürekli irtibat hâlinde bulunduğu Ankara ile kurulan ilişkilerinin bozulmaması amacıyla suikastı Ermenilere yaptırmıştı.
Türkiye Büyük Millet Meclisi 12 Ağustos 1922 tarihli kararıyla Cemal Paşa’nın na’şının Anadolu’ya nakledilmesini kabul edince paşanın kardeşi Kemal Doğulu, bizzat Tiflis’e giderek cenazeyi almış ve Erzurum’a getirmiş. Paşa’nın naaşı, 28 Eylül 1922’de düzenlenen sade bir merasimle Karskapı Şehitliğine defnedilmiş. Karskapı Şehitliğinde sadece Cemal Paşa değil, nice değerimiz yatıyor...
Fosfor Mustafa Paşa, Erzurum’a iz bırakmış paşalardan…
Fosforlu Paşa 1869 yılında 4. Ordu müşavirliği ve aynı zamanda Erzurum valiliğine getirildi. Paşa, valiliği sırasında 93 Harbinde Kafkasya Cephesi'nin savunmasında büyük bir rol oynayarak Erzurum tabyalarını inşa ettirdi.
Yani bugün ata mirası olan tabyaların mimarı Fosforlu Paşadır ve o da Karskapı Şehitliğinde yatmaktadır.
***
Erzurum dilde değil özünde tarih kentidir. Her karış toprağında bir tarih, bir yaşanmışlık yatmaktadır. Bu kentin insanının vatan milliyetçisi olmasının altında bu kökler yatmaktadır.
Şehre gelen kim olursa olsun aslında ilk götürülecek yerlerin başında Karskapı Şehitliği gelmelidir. Erzurum’un tanıtımı mutlak bu değerler üzerinden yapılmalıdır.
Bizim tarihimiz sadece Cumhuriyeti kurmakla sınırlı değildir, Erzurum tarihin ta kendisidir…
Erzurum sadece 12 mart, 3 Temmuz, 23 Temmuz’da anılacak bir şehir değildir…
Başka bir kent var mıdır bizim kadar geçmişi olan, Çanakkale ne ise Aziziye odur...
Erzurum için yeni tarihi tanıtım hamlesi yapılmalı, gerçek kimliği ön plana çıkarılmalıdır…